16 идым

16 идым (16 сентябрь) — григориан кечышот почеш идалыкын 259-ше (кужемдыме ийлаште — 260-шо) кечыже. Идалык пытыме марте 106 кече кодеш.

Пайрем да шарныктарыше кече-влак

•  ООН — Озон лончым аралыме тӱнямбал кече (руш. Международный день охраны озонового слоя).
• Кудыр ӱп ярымын кечыже (руш. День завитушек, кудряшек, локонов, волют и вензелей).
• Порым шочыктышо Домнан кечыже (руш. Домна Доброродная).
• Йышт йӱмын кечыже (руш. Праздник нелегального пития).

Лӱмгече

• Константин, Иван, Алексей, Ефим.

Эртынчык-влак

Тугак ончо: Категорий:Идым тылзын 16 кечысе событий-влак

Шочыныт

Тугак ончо: Категорий:Идым тылзын 16 кечынже шочшо-влак

• 1911 — Алексей Николаевич Громов, Совет Ушем Герой. Шкеже тудо Советский район Кукмарийыште шочын-кушкын. Армийыш 1942-шо ийыште каен. Изирак лейтенант курсым тунем лекме деч вара взвод командирлан шогалтеныт. Днепр эҥерым форсироватлыме годым тудын взводшо ик эн ончыч вончен, Алексей Николаевич ротымат атакыш нӧлтен. 12 гана сусырген. Сар пытымек, шочмо кундемышкыже пӧртылын: партий комитетыште, «Пӱнчер» колхозышто тыршен. 10 йочан ача лийын. Тудын лӱмжым Советский посёлкын ик уремже нумалеш.
• 1930 — Иван Степанович Галкин, шанче пашаеҥ, филологий шанче доктор, профессор. Россий Федерацийын сулло шанче пашаеҥже. У Роҥго кундем Кожласола хутор ялыште шочын. Паша корныжо эн ончыч Марий шанче да шымлыше институт дене кылдалтын: тыште шанчыеҥ 22 ий вуйлатышыланат шоген. А вара Марий кугыжаныш университетысе финно-угроведений институтын тӱҥ шанче пашаеҥжылан шогалын. Тӱҥ шотышто Иван Степанович историй грамматикым, лексикологийым, ономастикым келгынрак шымлен: мутерым чумырен. Суапле пашажлан «Знак Почёта» орден да ятыр чап танык дене палемдалтын.
• 1951 — Геннадий Васильевич Петухов, мурызо, Марий Эл Республикын Калык артистше. Кужэҥер кундем Лопсолаште шочын. Чапым «Мари» лӱман ансамбльыште мурымыж годым налын. 1981-ше ий гыч тачысе кече мартеат талантан мурызо Искандаров лӱмеш капеллын солистшылан тырша.
• 1955 — Йыван Ямбердэ, марий сӱретче, Россий Сӱретче-влак ушемын йыжъеҥже (1983), МССР-ысе тӱвыран сулло пашаеҥже (1991), Марий Эл Республикысе А.В. Григорьев лӱмеш Кугыжаныш премийын лауреатше (1993), Россий Федерацийын сулло сӱретчыже (2004).
• 1970 — Владимир Кузьмич Иванов, юрист да мер пашаеҥ. Шочынжо тудо У Торъял кундем Матвуй почиҥгаште. Кызыт Провой рӱдерыште пашам ышта. Тӱрлӧ изданийлаште да «Марий Эл Радиоштат» еҥ-влаклан правам умылтарыме сомылым вӱден шога.
• 1983 — Дмитрий Александрович Байдимиров, марий шанчызе, историк, туныктышо, историй шанче кандидат.

Коленыт

Тугак ончо: Категорий:Идым тылзын 16 кечынже колышо-влак

• 2013 — Евгений Романов, руш серызе, журналист, Россий Журналист-влак ушемын йыжъеҥже.

Калык пале

• Леве кече шога гын, кужу телылан.
• Эрдене тӱтыра волен – ояр да кукшо игечылан.