14 идым
| ← идым → | ||||||
| Шч | Кш | Вр | Из | Кг | Шм | Рш |
| 1 | ||||||
| 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
| 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
| 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 |
| 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 |
| 30 | ||||||
| 2024 ий | ||||||
14 идым (14 сентябрь) — григориан кечышот почеш идалыкын 257-ше (кужемдыме ийлаште — 258-ше) кечыже. Идалык пытыме марте 108 кече кодеш.
Пайрем да шарныктарыше кече-влак
- Икымше медицине полышым пуымо тӱнямбал кече (руш. Всемирный день оказания первой медицинской помощи).
- Шке кокласе пайрем (руш. Праздник междусобойщиков).
- Кыштыртатымым колыштмо кече (руш. День слушания шорохов).
Лӱмгече
- Марфа, Семён.
Эртынчык-влак
Тугак ончо: Категорий:Идым тылзын 14 кечысе событий-влак
- 1052 ий — Угарман оласе Софий Соборлан шнуй шӱлышым пуртеныт.
- 1812 ий — Наполеонын армийже пуста да йӱлалтен кодымо Москош пурен.
- 1829 ий — Турций ден Россий коклаште Андриапольский вашкелшыкым пеҥгыдемдыме. Российлан шуко ола да крепость куснен.
- Тоцкий полигонышто ядер оружийын испытанийже лийын. Тӱжем дене салтак-влаклан радиаций логалын.
Шочыныт
Тугак ончо: Категорий:Идым тылзын 14 кечынже шочшо-влак
- 1920 — Сергей Иванович Полежайкин, Совет Ушемын Геройжо. Шкеже Мордовий кундем гыч, но изиж годым акаж дек Провой кундем Шолэҥер ялыш илаш толын. «Заготзерно» ушемыште контор лаборантлан ыштен, 1943-шо ийыште фронтыш логалын. Клайпеда ола воктене кредалмаште Сергей Иванович лӱддымылыкым ончыктен, но тиде операцийыште тудо илыш дене чеверласен.
- 1946 — Алексеев, Виталий Михайлович, марий семлызе.
- 1952 — Игорь Петрович Карпов, шанче литературовед, Марий Элын сулло шанче пашаеҥже. Кисловодск олаште шочын. Кӱшыл шичымашым Марий кугыжаныш педагогик институтышто налын да паша верымат тыштак муын: аналитик филологий лабораторийын вуйлатышыже, литератур кафедрын профессоржо марте шуын. 150 наре шанче пашан, «Спаси и сохрани» книган авторжо. Филологий шанче доктор. Педагогик туныктыш шанче академийын чолга корреспондентше.
- 1955 — Васильев, Анатолий Алексеевич, марий туныктыш пашаеҥ.
Коленыт
Тугак ончо: Категорий:Идым тылзын 14 кечынже колышо-влак
Калык пале
- Карме пеш пурлеш гын, лавыртышлан.
- Кече онча гын, шыже ояр лиеш.
- Семёнын кечыже. Ожно тиде кечын куван кеҥежым вученыт, ӱдырамаш-влак кыне кылтам олыкыш кошташ луктыныт. Межымат шӱдыреныт: шӱртӧ тӧр лектеш гын – пелашат шотан лиеш, утыждене вичкыж але кӱжгӱ гын, пелашетын койышыжат тӱрлӧ лиеш.