20 шыжа

20 шыжа (20 октябрь) — григориан кечышот почеш идалыкын 293-шо (кужемдыме ийлаште — 294-ше) кечыже. Идалык пытыме марте 72 кече кодеш.

Пайрем да шарныктарыше кече-влак

•  ООН — Статистикын тӱнямбал кечыже (руш. Всемирный день статистики).
• — Авиадиспетчерын тӱнямбал кечыже (руш. Международный день авиадиспетчера).
•  Россий — Сарзе связистын кечыже (руш. День военного связиста).
•  Россий — Кочкыш промышленность пашаеҥын кечыже (руш. День работников пищевой промышленности).
• Корно озанлык пашаеҥын кечыже (руш. День работников дорожного хозяйства).
• Поварын тӱнямбал кечыже (руш. Международный день повара).
• Остеопороз дене кучедалмын тӱнямбал кечыже (руш. Всемирный день борьбы с остеопорозом).
• «Чоным тарватыше» Псков-Печер Шочынава юмоҥан пайремже (руш. Праздник Псково-Печерской иконы Божией Матери Умиление).
• Йогыланышын тӱнямбал кечыже (руш. Международный день ленивца).
• Анекдотан погынымашын кечыже (руш. День анекдотических собраний).
• Шонен луктын возымын кечыже (руш. День сочинительства).
• Приморье кундемын кечыже (руш. День Приморского края).

Лӱмгече

• Сергей, Пелагея, Марк, Иосиф, Николай, Юлиан.

Эртынчык-влак

Тугак ончо: Категорий:Шыжа тылзын 20 кечысе событий-влак

• 1480 — летопись почеш «стояние на Угре» лӱман исторический факт лийын. Моско кугыжаныш татар-монгол-влак деч утлен. Йӧзакым тӱлаш чарнен.
• 1714 — Пётр Первый кугыжа у кӱштыкым луктын: тудо Санкт-Петербург деч моло олаште кӱ полат-влак чоҥымым чарен.
• 1880 — Цветной бульварыште верланыше Моско цирк икымше сеансым эртарен.

Марий тӱняште

• 1886 — Морко кундемысе Коркатово лицейлан негызым пыштеныт.
• 1931 — Козьмодемьянск оласе йоча усталык пöртым почмо.

Шочыныт

Тугак ончо: Категорий:Шыжа тылзын 20 кечынже шочшо-влак

• 1925 — Анна Андреевна Саваткова, марий йылмызе, шанчызе, туныктышо, филологий шанче кандидат (1953).
• 1926 — Андрей Андреевич Кудрявцев, артист да режиссёр. Шуко жап тудо Шкетан лÿмеш кугыжаныш драме театрыште пашам ыштен. 18 ий марий телевиденийыште режиссёр сомылым шуктен шоген.
• 1928 — Василий Ижболдин, марий серызе, туныктышо, журналист.
• 1930 — Сергей Иванович Иванов, марий сымыктыш пашаеҥ, серызе, артист, туныктышо, режиссёр, драматург, М. Шкетан лӱмеш Марий кугыжаныш драме театрын тӱҥ режиссёржо (1958–1974), И.С.Палантай лӱмеш Йошкар-Оласе музык училищын директоржо (1982–1998), Марий калык конгрессын Вуйлатышыже (2002–2005), Марий АССР-ысе сымыктышын сулло пашаеҥже (1963), РСФСР-ысе сымыктышын сулло пашаеҥже (1969). Марий тӱвырам вияҥдымаште тудын надырже моткоч кугу: 1963-шо ийыште Сергей Иванович икымше марий «Акпытыр» оперым шынден.
• 1950 — Мария Илибаева (Мария Каликаевна Илибаева), марий серызе, журналист, туныктышо, Россий Серызе-влак ушемын йыжъеҥже, Марий Эл Республикын Калык серызыже.
• 1956 — Антонида Ксенофонтовна Михайлова, ял озанлык пашаеҥ. Морко кундем Елейкино ялыште шочын. Паша корныжо шочмо велысе «Родина» колхоз дене кылдалтын: тыште тудо 26 ий ушкал лӱштышылан тыршен. Икмыняр гана Россий кӱкшытыштӧ эртаралтше ӱчашымаште сеҥыше радамыш лектын. Кӱшыл погынын депутатше лийын. Пашам тыршен ыштымыжлан Антонида Ксенофонтовна «Паша Чап» 3-шо степенян орден дене палемдалтын.

Коленыт

Тугак ончо: Категорий:Шыжа тылзын 20 кечынже колышо-влак

• 1937 — П. Эмӓш, курыкмарий серызе, почеламутчо, туныктышо, РСФСР Паша Талешке (1923).
• 1986 — Сергей Иванович Захаров, руш серызе, журналист, СССР Журналист-влак ушем йыжъеҥже, 1941–1945 ийласе Кугу Ачамланде сарын участникше.
• 2012 — Семён Черных (Семён Яковлевич Черных), марий серызе, туныктышо, шанчызе, йылмызе, профессор (1993), филологий шанче доктор (1997), Марий АССР-ысе шанчын сулло пашаеҥже (1989), Россий Федерацийын кӱшыл профессионал туныктышын почётан пашаеҥже (1998), Марий Эл Республикысе М.Н. Янтемир лӱмеш Кугыжаныш премийын лауреатше (2000).

Калык пале

• Лум возеш — теле эр толеш.
• Сергий Печорскийын кечыже. Тиде кечылан лум возын гынат, пушеҥгысе лышташ-влакым онченыт: пушеҥгылаште лышташ эше шуко гын — теле саадак вашке ок тол.