Сарзе связистын кечыже

«Сарзе связистын кечыже»
Сарзе связист-влакын кызытсе тевык петлицыш толшо эмблеме (изи эмблеме) Россий Федераций Сарзе Вийын войскасе чыла вид ден родышто.
Тӱрлылык	профессионал пайрем
Вес семын	«связистын кечыже»
Ышталтын	Россий Федераций президентын 549 №-ан кӱштыкшӧ «Россий Федерацийысе Сарзе вийын профессионал пайрем ден шарнымаш кечыштым пеҥгыдемдыме нерген», 2006 ий 31 май
Палемдат	Россий  Белоруссий
Пайремлымаш	ий еда, 20 шыжа
Кылдалтын	Российысе кыл войска-влакын шочмо кечышт

«Сарзе связистын кечыже» — россий сарзе кылкучышо-влакын пайремышт: Россий Сарзе вийын чыла тӱрлӧ войскаштыже кылым кучаш полшышо сарзыеҥ ден граждан служышо-влакын, лӱмын ыштыме службын кышкарыштыже, сарзе организацийлаште тыршыше-влакын кечышт.

Тыгак Российысе Кыл войска-влакын паша пайремышт. Пайрем Российыште 1919 ий 20 октябрьыште лӱмын кыл войсам ыштыме дене кылдалтын. Россий войскалаште кылым ыштыше тӱшка-влак эше XIX курымын кокымшо пелыштыжак лийыныт. Российыште сарзе кылкучышын кечыже ий еда 20 октябрьыште палемдалтеш (СССР-ын сарзе кылкучышышт-влак шке пайремыштым 7 майыште — Радион кечынже палемденыт).

Элым аралымаште сарзе связист-влакын пашашт аклаш лийдыме. Сарысе кыл — тиде кылкучышо-влакын кажне кечын шуктымо куштылго огыл пашашт, тыгак уверым пуымо у оборудованийым да йӧным кычалме да кучылтмо шотышто эре ыштен шогымо паша. Сарзе связист-влак чӱчкыдынак ончыл радамыште улыт, тыгак сарысе кылкучышо-влакын вачӱмбалнышт военнослужащий-влак ончылно шындыме задачым шуктышо формирований-влакын командный составыштлан кыл кучаш полшымаш. Сарысе кыл — сарзе подразделений-влакын пашаштым вӱдымаште, кредалмаште, тыгак тыныс жапыштат ик эн тӱҥ ужаш улеш.

Сарзе связист-влакын шке куштылго огыл да кӱлешан пашашт нерген ятыр оҥай ой уло. Теве нунын кокла гыч икмынярже: «Кыл деч войско кӱтӱчыдыме шорык кӱтӱ гай»; «Кӧ пуракым, лавырам ок йӧрате, тудо кылкучышылан кая» (игылтмаш), ну культ улшо — «Кыл — тиде войскан интеллигенцийже!», «Кыл — армийын нервше». Нине ой-влак войска-влакым вуйлатымаште кылкучышо-влакын могай кӱлешан задачым шуктымыштым, командир-влакын кӱштымыштым мӱндырчынак налын да шуктен шогымыштым, тыгодым уверым шылтен (конфиденциальностьшым) кучымыштым палемдат.

Сар кылым кучымо йӧн да арвер тӱрлӧ жапыште йӧршеш тӱрлӧ лийыныт. Тӱҥалтыште кид да шинча полшымо дене йӱк сигналым пуэныт гын, варажым сар кыл тӱрлӧ семын шылтыме уверым кусарыше у технологий дене шыҥдаралтын.

Российысе ГШ ВС кыл Тӱҥ рӱдерысе 14-ше войскан шокшышто вераҥдыме у сынан тамга («Рубин»)

Кызытсе кыл кучымо кышкар пеш виян да автоматизацийлыме. Нуно уверым пеш мӱндыр торалыкыш шуктен да ик жапыштак икмыняр объект коклаште кылым кучен кертыт. Тыгай кыл кышкарыште лӱмын туныктымо сарзе — кылкучышо-влак тыршат, нуно посна войскаш чумыргеныт — Россий Федерацийын кыл войскашкыже.

Сарзе связистын пашаже — сарысе тунемме-тергыме да ямдылалтме пашам кажне кечын станционар кышкарыште веле огыл, тыгак мобил йӧн дене кажне кечын кыл кучаш ямде лиймаш. Садланак сарзе кылкучышын профессийжылан таче ондаксе дене таҥастарымаште утларак кугу тӱткыш ойыралтеш.

Пайремын шочмо историйже гыч Сарзе кылкучышын кечыжым увертарышылан Свердловск кундемысе Даманск отрошто — «Даманцы» — кредалше инвалид да сарын ветеранже-влак мер ушемын председательже, отставкыште улшо полковник, сарзе кылкучышо Сидоров Валерий Николаевич (Екатеринбург) шотлалтеш. Тиде факт Россий Федераций Президент пеленысе Геральдий советын серышыже (исх. А72-2-280 №, 27 март 2013 ий) дене пеҥгыдемдалтеш, тушан кугыжаныш герольдмейстер Г.В. Вилинбахов шке кидпалыжым пыштен.

Палемдымаш