30 шыжа

30 шыжа (30 октябрь) — григориан кечышот почеш идалыкын 303-шо (кужемдыме ийлаште — 304-ше) кечыже. Идалык пытыме марте 62 кече кодеш.

Пайрем да шарныктарыше кече-влак

•  Россий — Инженер-механикын кечыже (руш. День инженера-механика).
•  Россий — Политике репрессийыш логалше-влакым шарныме кече (руш. День памяти жертв политических репрессий). Марий-влак кокла гыч шукын репрессийыш логалыныт: Йыван Кырла, Сергей Чавайн, Маюк Егоров да молат.
• Осия Колесник (руш. Осия Колесник).
• Тренерын кечыже (руш. День тренера).
• «Утарыше ава» Шочынава ю юмоҥан пайремже (руш. Праздник чудотворной иконы Божией Матери Избавительница).
• Ночко комын кечыже (руш. День мокрых корок).
• Шыргыжше кӱ левын кечыже (руш. День улыбающихся каменных львов).

Лӱмгече

• Андрей, Антон, Демьян, Кузьма, Леонтий, Иосиф, Юлиан, Софья.

Эртынчык-влак

Тугак ончо: Категорий:Шыжа тылзын 30 кечысе событий-влак

• 1696 — Пётр Первый кугыжан кӱштыкшö дене келшышын боярский погын теҥыз флотым чумырымо нерген кагазыш кидшым пыштен.
• 1888 — Икымше шариковый манме ручкалан патентым налыныт.
• 1941 — Севастополь олам аралымаш тӱҥалын.

Шочыныт

Тугак ончо: Категорий:Шыжа тылзын 30 кечынже шочшо-влак

• 1890 — Я. А. Эшпай, марий семлызе, фольклорист, хормейстер, туныктышо, искусствоведений кандидат (1946), СССР Семлызе-влак ушемын йыжъеҥже (1953), Марий АССР сымыктышын сулло пашаеҥже (1941).
• 1935 — Леонид Максимович Рыбаков, шанче пашаеҥ, Марий Эл Республикын сулло энергетикше да шанче пашаеҥже. Медведево кундем Изи Турша ялыште шочын. Кӱшыл шинчымашым Марий политехник институтын механик факультетыштыже поген. Вара Моско оласе энергетик-влакым ямдылыше институтышто шуаралтын. 1982-шо ий гыч Марий кугыжаныш политехник университетыште кугурак туныктышо семын тырашаш тӱҥалын: профессор марте шуын.
• 1949 — Леонид Гимаевич Гимаев, Марий Элын сулло журналистше, кызыт Марий кугыжаныш университетын ректорын информаций шот дене полышкалышыже. Леонид Гимаевич Пошкырт Эл Мишкан кундем гыч. Ишим кыдалаш школым тунемын пытарымеке, Благовещенский педучилищыште шинчымашым поген. 1972-шо ийыште Марий кугыжаныш университетын историй да филологий факультетышкыже тунемаш пурен. Вара Марий радиошто шуаралтын. 1984-ше ий гыч телевиденийыште тыршен. Кызыт паша корныжо Марий кугыжаныш университетысе информаций пӧлка дене кылдалтын.
• 1961 — Станислав Сергеевич Лукианов, Марий Элысе тӱвыран сулло пашеҥже. Курыкмарий кундем Сарапаево ялыште шочын-кушкын. Шинчымашым Марий кугыжаныш университетыште поген. Шочмо-кушмо ялыштыже «Шанавӹл» (Радуга) ансамбьым чумырен. Ансамбльын усталыкше — йот да мемна элысе шанче-этнограф-влакым шымлыме пашам тӱҥалаш таратен.

Коленыт

Тугак ончо: Категорий:Шыжа тылзын 30 кечынже колышо-влак

Калык пале

• Кечым пыл петырен — йӱрлан.
• Кӧгӧрчен-шамыч шылыт — йӱран игечылан.
• Куку кукшо пушеҥге укшыш шинчын мура — йӱштӧ толшашым шижтара.
• Сурт комбо шулдыржым лупшкедылеш — йӱрлан.
• Шнуй Осиян кечыже. Чыла орва-влакым телылан сарайыш шогалтеныт, кӱлеш гын — ачаленыт. Йоча-влаклан орава нерген туштым туштеныт.