1 сӱрем

1 сӱрем (1 июль) — григориан кечышот почеш идалыкын 182-шо (кужемдыме ийлаште — 183-шо) кечыже. Идалык пытыме марте 183 кече кодеш.

Пайрем да шарныктарыше кече-влак

•  Россий — Сар ветеран-влакын кечышт (руш. День ветеранов боевых действий).
•  ККР — Китайысе компартийым чоҥымо кече (руш. День основания Коммунистической партии).
•  Руанде — Эрык кече (руш. День независимости).
• Кече деч аралалтме шинчалыкын шочмо кечыже (руш. День изобретения солнцезащитных очков).
• Ӱппунышын кечыже (руш. День заплетальщиков).

Лӱмгече

• Православий лӱм-влак: Александр, Василий, Виктор, Леонтий, Никанор, Сергей, Платон, Роман, Варула, Закхей, Алфей, Николай.

Событий-влак

Тугак ончо: Категорий:Сӱрем тылзын 1 кечысе событий-влак

• 2005 — Марий Эл Радио икымше гана эфирыш лектын. Икымше эфирым Мурызо Эчан вӱден.
• 1953 — У Торъялыште йоча книгагудым почмо.
• 1886 — Козьмодемьянск оласе училище пелен метеорологий станцийым почыныт.
• 1751 — историйыште икымше «Энциклопедийым» савыктен лукмо.
• 1783 — Санкт-Петербург олаште Кугу театрым почмо. Вараже тудлан Мариинский театр лӱмым пуымо.
• 1862 — Россий кугыжаныш книгагудым почмо.

Шочыныт

Тугак ончо: Категорий:Сӱрем тылзын 1 кечынже шочшо-влак

• 1888 — Владимир Сави (Сави) — марий серызе, шанчызе, литературовед, этнолог, мер пашаеҥ, СССР Серызе-влак ушемын йыжъеҥже (1934), Икымше Тӱнямбал сарын участникше.
• 1924 — Юрий Сергеевич Белков — Россий Федерацийын сулло сӱретчыже. Вологда вел Желобново селаште шочын. Йошкар-Олаш тудо 1953-шо ийыште толын. «Совеременник-влак» портрет серийжылан Олык Ипай лӱмеш кугыжаныш премий денат палемдалтын. Ятыр палыме сӱрет, пейзаж, триптих-влакын авторжо.
• 1934 — Филимон Ибатов, марий серызе, почеламутчо, журналист, туныктышо.
• 1948 — Анатолий Семёнович Соловьёв — агроном, Марий Элысе ял озанлыкын сулло пашаеҥже. Тошто Торъялыште шочын. 1973-шо ий гычак шочмо районысо «Прогресс» колхозышто тӱҥ агрономлан тыршаш тӱҥалын. Шке пашаштыже у технологийым шыҥдарымылан кугыжаныш премий дене палемдалтын.
• 1949 — Александр Григорьевич Серяков — тазалык аралтыш пашаеҥ, Россий Федерацийын сулло тренерже. Волжск олаште шочын. Паша корныжо шочмо оласе йоча-влаклан школ дене кылдалтын. Тыште тудо тренерлан, а вара вуйлатышыланат тыршен. Грек-рим кучедалмаш дене уста тренер 14 спорт мастерым ямдылен.
• 1949 — Леон Аршакович Тирацуян — Марий Эл Республикын сулло сӱретчыже. 1969-ше ий гычак Марий кугыжаныш драмтеатрыште сӱретче-декоратор да постановщик семын тыршаш тӱҥалын. Тудын пашаже-влак театр сӱретче-влак ончерлаште эреак кугу акым налыныт. А «Ош кече йымалне» спектакль да «Риголетто» оперлан кугыжаныш премий дене палемденыт.
• 1955 — Эмилия Алексеевна Розинова — мер пашаеҥ. 20 ий наре механик заводышто тыршыме деч вара, «Шуко икшыван еш» мер ушемыште тыршаш тӱҥалын да 3 ий гыч ты ушемынак вуйлатышыжлан шогалын.
• 1961 — Владимир Александрович Забиякин — ялозанлык шанче кандидат. Россий Федерацийын кӱшыл шинчымашын почетан пашеҥже, доцент.
• 1969 — Екатерина Уланова, руш серызе, почеламутчо, Россий Серызе-влак ушемын йыжъеҥже (2007).

Коленыт

Тугак ончо: Категорий:Сӱрем тылзын 1 кечынже колышо-влак

• 2010 — Вадим Иванович Охотин — руш серызе, туныктышо.

Калык пале

• Ярилан кечыже. Кастене тулото йыр чумырген шинчыныт. Тулеш чайым шолтеныт. Ты кечын тӱрлӧ шудан чайым йӱман улмаш.
• Марий калыкат шудын вийжылан ӱшана. Моло калык дене таҥастарымаште марий-влак тиде йӧным кумдан кучылтыт. Да эше теве мо ӧрыктара: ятыр аяран шудын да поҥгын южо чер годым полшымыжо нерген марий калык ожнысек пален. Тӧрлатыше еҥ пуалме черым кораҥдаш манын кармывоҥгым моштен кучылтын.
• Мардеж пуалеш — кужу жап шокшо шогышаш.

Палемдымаш