14 сӱрем

14 сӱрем (14 июль) — григориан кечышот почеш идалыкын 195-ше (кужемдыме ийлаште — 196-шо) кечыже. Идалык пытыме марте 170 кече кодеш.

Пайрем да шарныктарыше кече-влак

•  Россий — Россий почтын кечыже (руш. День российской почты) — сӱрем тылзын 2-шо рушарнян палемдалтеш.
•  Россий — Колызын кечыже (руш. День рыбака) — сӱрем тылзын 2-шо рушарнян палемдалтеш.
•  Кечывалвел Осетий — Миротворец кече (руш. День миротворца) (1992).
• Кол кучымо ваштареш пашан кечыже (руш. День действий против рыбной ловли) — сӱрем тылзын 2-шо рушарнян палемдалтеш.
• Нудистын кечыже (руш. День нудистов).

Лӱмгече

• Католик лӱм-влак: Камилл.
• Православий лӱм-влак: Ангелина, Дамиан (Демьян), Кузьма, Пётр.

Событий-влак

Тугак ончо: Категорий:Сӱрем тылзын 14 кечысе событий-влак

• 1789 ий — Бастилийым руалтен налме. Тидын деч вара кугу француз революций тӱҥалын.
• 1903 ий — ТрансСибирь магистральым почмо.

Шочыныт

Тугак ончо: Категорий:Сӱрем тылзын 14 кечынже шочшо-влак

• 1955 ий — Аркадий Арсеньевич Новиков, озанлык пашаеҥ, «Икымше май» озанлыкын вуйлатыже, Республикысе Кугыжаныш Погыгын Депутатше. Аркадий Аресентьевич У Торъял кундем Тушнур ялыште шочын, школым, совхоз тезникумым, Марий кугыжаныш университетын экономике факультетшым сайын тунемын пытарен. Ыштыме пашажлан да лектышыжышжалн кугыжаныш премий, «За заслуги перед Марий Эл» орденын медальже дене палемдалтын.
• 1955 ий — Галина Александровна Богданова, ял озанлык вуйлатыше. Онычсо паша корныжо Азяково администраций дене кылдалтын: тыште тудо вуйлатышыланат тыршен. Тыгак тудо «Тепличное» акционер ушемын пöлка вуйлатышыже лийын.
• 1947 ий — Владимир Михайлович Чумаков, Россий Федерацийысе капкультурын сулло пашаеҥже. 1977-1986-шо ийлаште тудо Йошкар-Оласе капкультур да спорт комитетын вуйлатышыже лийын. Вара кугыжаныш комитетышкат куснен. 1998-ше ийыште капкультур, туризм да спорт министр лийын да кызытат сулен налме канышыште.
• 1970 ий — Владислав Алексеевич Николаев (калыкыште Влад Николаев семын палыме), мурызо, семлызе, Марий Эл Республикысе тӱвыран сулло пашаеҥже. Тудо Пошкырт Эл гыч. 1997-ше ий гыч Владислав Алексеевич Марий кугыжаныш филармонийын солистше лийын. 2004-ше ийыште «Шийгорно» концерт программылан Олык Ипай лӱмеш кугыжаныш премий дене палемдалтын.
• Лилия Ивановна Рычкова, (Лилия Исай алмашлӱм дене палыме), почеламутчо, эмлызе. Шкеже тазалык аралтыш пашаште тырша. Шочынжо Эльвира Краснован йоҥгалтарыме «Ала толат», Любовь Купсольцеван «Памаш дене» мурылаж дене да моло почеламут денат палыме.

Коленыт

Тугак ончо: Категорий:Сӱрем тылзын 14 кечынже колышо-влак

• СССР Серызе-влак ушемын йыжъеҥже (1934).
• I степенян Ачамланде сар орденын кавалерже, 1941—1945 ийласе Кугу Ачамланде сарын участникше.

Калык пале

• Пушеҥгыште нарынче лышташ кояш тӱҥалеш гын, эр шыже да телылан.
• Кузьма ден Демьянын кечыже. Ожно ты кечын шудым солымо тургым тÿҥалын. А емыж кокла гыч эҥыж ден пуншоптырым поген пытараш тыршеныт, компотым шолтеныт.
• Ваштар лышташын йыжынлаштыже шырча налеш гын, йӱр толеш.