9 теле

9 теле (9 декабрь) — григориан кечышот почеш идалыкын 343-шо (кужемдыме ийлаште — 344-ше) кечыже. Идалык пытыме марте 22 кече кодеш.

Пайрем да шарныктарыше кече-влак

•  ООН — Коррупций ваштареш кучедалме тӱнямбал кече (руш. Международный день борьбы против коррупции).
•  ООН — Геноцидыште ӱмыр лугыч лийше-влакым шарныме кече.
•  Россий — Ачаэлнан герой-влакын кечышт (руш. День Героев Отечества).
•  Россий — Кӱртньыгорно транспортым оролымо ведомствын (сарзаҥдыме) кечыже (руш. День ведомственной (военизированной) охраны железнодорожного транспорта).
• Компьютер мышьын шочмо кечыже (руш. День рождения компьютерной мыши).
• Нумалшын кечыже (руш. День грузчика).
• Оле-Лукойе шочмо кечыже (руш. День рождения Оле-Лукойе).

Лӱмгече

• Анна (Скандинавия), Алина (Россий), Ваге (Армений).

Эртынчык-влак

Тугак ончо: Категорий:Теле тылзын 9 кечысе событий-влак

Марий мландыште

• 1991 ий — Советский район Кужмара тӱвыра пӧрт пелен чумыргышо «Эр Ӱжара» ансамбльым чоҥымо.

Тӱня мучко

• 1590 ий — кресаньык-влаклан ик оза деч весе дек куснаш чарыше закон лектын.
• 1884 ий — Чикаго ола гыч Левант Ричардсон ролик конькилан патентым налын.
• 1968 ий — Стенфорд институт гыч Дуглас Энгельбарт икымше компьютер «колям» ончыктен.

Шочыныт

Тугак ончо: Категорий:Теле тылзын 9 кечынже шочшо-влак

• Россий Федерацийын калык артистше.
• 1924 ий — Николай Алексеевич Соколов, Кугу Ачаэл сарын геройжо. Тудо Морко кундем гыч. Сеҥымаш дене Берлин марте миен, но сарыште чот сусырген. Шочмо кундемышкыже пӧртылмӧ деч вара ятыр ий колхозышто да чодыра озанлыкыште тыршен. Николай Алексеевич «Йошкар Шӱдыр», «Йошкар Знамя», «Ачаэл Сар» орден-влак да «За отвагу» медаль дене палемдалтын.
• Россий Cерызе-влак ушемын йыжъеҥже (1993). Шкеже Кужэҥер кундем Токтайбеляк гыч. Ончыч «Пионер йӱк» журнал редакцийыште тыршен, вара сылнымут клубым чумырен. «Синяя птица» гимназийым почмаштат тудын надырже моткоч кугу. Кызыт тиде школ Татьяна Иштрикован лӱмжым нумалеш. Сылнымут тӱнялан поэтесса ятыр почеламут сборникым пӧлеклен. Тудын шӱмжӧ 2001-ше ийыште кырымым чарнен.
• Марий Эл Республикын сулло чоҥышыжо. Тудо Кужэҥер кундем Ӱштымбал ял гыч. Ончычсо паша корныжо ятыр чоҥышо ушемла дене кылдалтын, а 1999-ше ий гыч «Шернур ПМК» чоҥышо ушемын тӱҥ директоржылан шогалын.
• Курмузак ялыште шочын. Ончыч тудо драмтеатрыште шуаралтын, кызыт гын марий кундемна да Российын кугу олалаж мучко шкет спектакльым ончыктен коштеш. Тамара Петровнан репертуарыштыже Марина Цветаеван, Анна Ахматован, Сергей Есенинын возымо почеламут-влак почеш моно-спектакль-влак улыт.
• 1952 ий — Виктор Леонидович Николаев, тӱвыра да мер пашаеҥ. Тудо Морко кундем Шеҥше села гыч. 1971-ше ийыште тӱвыра да сымкытыш колледжыште дирижёр-хоровой пӧлкам пытарен. 4 ий гыч Килемар кундемысе тӱвыра пӧртыштӧ пашам ышташ тӱҥалын. А вара Марий тӱвыра министрын алмаштышыжлан шогалын, икмыняр жап гыч шкежак тӱвыра министр лийын. 1997 - 2000 ийыште Шкетан лӱмеш кугыжаныш драм театрын вуйлатышыже сомылым шуктен.
• Олег Славин.

Коленыт

Тугак ончо: Категорий:Теле тылзын 9 кечынже колышо-влак

Калык пале

• Йӱштӧ лиеш гын, вашке йӱштӧ игечым вучыман. Теле тыгак чот йӱштӧ лийшаш.
• Егорий да Юрий-влакын кечышт. Тиде кечын чыла парымым пöртылташ тыршеныт.
• Теле могай лиймым мужедаш таве дек миеныт: тавыште шып гын — телат ласкан эрта, могай-гынат йÿк шокта гын — поранан да йÿштö телылан.
• Ял воктене пире урмыжмо шокта гын, йӱштӧ толеш.