Коррупций ваштареш кучедалме тӱнямбал кече

РУВИКИ — эрыкан энциклопедий гыч материал
Коррупций ваштареш кучедалме кече
Файл:Плакат Международный день борьбы с коррупцией.JPG
«Коррупций ваштареш кучедалме кече» плакат
UNCAC 1.png

Коррупций ваштареш кучедалме кече ( ООН-ын моло официал йылмыла дене: англ. International Anti-Corruption Day, араб. اليوم الدولي لمكافحة الفساد, ‎исп. el Día Internacional contra la Corrupción, кит. 国际反腐败日, фр. la Journée internationale de lutte contre la corruption ) — тиде пайрем кече коррупций ваштареш толкыным чапландарышаш лӱмеш увертаралтын. 2004 ий гыч 9 декабрьыште ий еда палемдалтеш[1]. Российыште тиде кечын событий-влаклан палемдыме акций, мероприятий-влак эртаралтыт.

Тиде тӱнямбал кечым «коррупций ваштареш кучедалме да ты шотыштак Конвенцийын вержым кумдаҥдаш» шонымаш лийын. Резолюцийыште тыгай годым палемдыме кечым кумдан пайремлаш да келшен толшо мероприятийым эртараш ӱжшӧ мут уке[2].

Историй

ООН-ын Генерал Ассамблейже увертарен (2003 ий 21 ноябрьысе A/RES/58/4 № резолюций). 2003 ий 9 декабрьыште Мексикыште коррупций ваштареш кучедалме Конвенцийым подписатлаш ман почмо. Тылеч вара коррупций ваштареш кучедалме сӧрымашым 190 кугыжаныш шке ӱмбакыже налын[1][3][4].

Генерал Ассамблейын резолюцийже ООН-ын генерал секретарьжым ООН-ын наркотик да преступность шотышто виктерыжым (UNODC) Конвенцийысе кугыжаныш-влак конференций секретариат пашажым шке ӱмбакыже налаш йодын. Ассамблеят тыгак пунчалым луктын: 9 декабрь Коррупций ваштареш кучедалме тӱнямбал кече лийшаш[2]. Конвенций 2005 ий декабрьыште вийым налын[1].

Умбакыже UNODC директор ий еда Коррупций шотышто тӱнямбал кече вашеш серыш дене лектын[5].

Шкенжын 2015 ий 9 декабрьысе посланийыштыже ООН-ын Генерал секретарьже Пан Ги Мун ӱжын[6]:

«2030 ий марте икшырымын вияҥме шотышто у кечылык паша, кудыж дене ме незерлыклан мучашым ышташ да чыла илыш келшыкым пеҥгыдемдаш тыршена, коррупций ваштареш чыла шотыштат кучедалаш кӱлеш да закондымо окса йогыным шагалемдымашке да шолыштмо погым пӧртылтымашке ӱжына».

ООН-ын наркотик да преступность шотышто управленийын директоржо Юрий Федотов палемден[7]:

«Кунам коррупций ден взяткым налмаш шке цельышкыже шуыт, а иктӧрлык да чынлык келшыдымашым чытат — тичмаш общине нунылан кӱлешан инфраструктур, больнице але школ деч посна кодын кертеш. Адакшым коррупций эн кӱлешан правовой йодышым нимодымыш луктеш, йӧнозанлыкым сӱмыркала, конкуренций нерген умылымашым йӧрдымыш луктеш».

Тӱнямбал мероприятий

  • 2003 ий гыч Transparency International ий еда «Тӱнямбал коррупций шотышто барометр» докладым савыкта. 2004 ий гыч тиде доклад коррупций ваштареш кучедалме Тӱнямбал кечылан келыштаралтеш[8];
  • 2015 ий гыч ООН-ын вияҥме программыже да ООН-ын наркотик да коррупций шотышто управленийже пырля «Коррупций шинчырым кӱрл» кампанийыш ушнат, тунамак мер калыкым #breakthechain хештег дене пырля ушнаш ӱжыт[9][10].

Ий еда ямдылыме теме-влак

  • 2004 — «Коррупций дене чылан тӱлат»[11];
  • 2005–2006 — «Коррупцийым те шогалтен кертыда»[12];
  • 2007–2010 — «Тыйын «УКЕ» кӱлешан»[13][14][15];
  • 2011–2012 — «Таче коррупций ваштареш»[15];
  • 2013 — «Коррупцийын нольжо — вияҥмын 100 процентше»[16];
  • 2014–2015 — «Коррупций шинчырым кӱрл»[17][9];
  • 2016–2019 — «Вияҥмаш, тыныслык да лӱдыкшыдымылык верч коррупций ваштареш ушнена»[18][19][20][21];
  • 2020 — «Тичмашлыкым уэмдаш»[22];
  • 2021 — «Тендан права, тендан задача: коррупцийлан уке манына»[23];
  • 2022–2023 — «Тӱням чоҥена коррупцийлан ваштареш»[24][25].

Тыгак ончо

  • Transparency International
  • Коррупций ваштареш кучедалше кугыжаныш тӱшка
  • Коррупций ваштареш ООН-ын конвенцийже
  • Global Witness

Палемдымаш

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Двадцать лет Конвенции ООН против коррупции: построим мир вместе против коррупции (англ.). ООН. Дата обращения: 5 теле 2023.
  2. ↑ 2,0 2,1 Конвенция ООН против коррупции. UN. Дата обращения: 5 теле 2023.
  3. ↑ General Assembly adopts UN Convention against corruption, opens treaty for signature at high-level conference in Merida, Mexico, 9-11 December (англ.). UN (31 шыжа 2003). Дата обращения: 5 теле 2023.
  4. ↑ International Anti-Corruption Day – 9th December (англ.). EACC. Дата обращения: 5 теле 2023.
  5. ↑ Международный день борьбы с коррупцией 2023: история и традиции. Министерство транспорта и дорожного хозяйства Саратовской области (28 кылме 2023). Дата обращения: 5 теле 2023.
  6. ↑ Message from UN Secretary-General, Ban Ki-moon, on International Anti-Corruption Day (англ.). UN (9 теле 2015). Дата обращения: 5 теле 2023.
  7. ↑ Разорвать порочный круг коррупции в Международный день борьбы с коррупцией. ООН. Дата обращения: 5 теле 2023.
  8. ↑ TI — Global Corruption Barometer. Дата обращения: 5 теле 2023. Архивировано из оригинала 6 вӱдшор 2012 года.
  9. ↑ 9,0 9,1 #Breakthechain: Join the 2015 International Anti-Corruption Day campaign (англ.). UN (1 теле 2015). Дата обращения: 5 теле 2023.
  10. ↑ Более восьми миллионов человек присоединились к кампании ООН «Разорви цепь коррупции!» ООН (5 шорыкйол 2015). Дата обращения: 5 теле 2023.
  11. ↑ Everyone Pays With Corruption - International Anti-Corruption Day (англ.). BBLF (9 теле 2004). Дата обращения: 5 теле 2023.
  12. ↑ Report on the Seminar, “YOU CAN STOP CORRUPTION” organized by UNODC, ROSA on December 9, 2005 at the India Habitat Centre, New Delhi (англ.). UN. Дата обращения: 5 теле 2023.
  13. ↑ Message of Antonio Maria Costa, Executive Director, United Nations Office on Drugs and Crime on the occasion of the International Day against Corruption, 9 December (англ.). UN. Дата обращения: 5 теле 2023.
  14. ↑ International Anti-Corruption Day 2008 (англ.). UN (8 теле 2008). Дата обращения: 5 теле 2023.
  15. ↑ 15,0 15,1 New global campaign design competition for the International Anti-Corruption Day (англ.). UN. Дата обращения: 5 теле 2023.
  16. ↑ How the world marked International Anti-Corruption Day (англ.). UN (20 теле 2013). Дата обращения: 5 теле 2023.
  17. ↑ 2014 International Anti-Corruption Day (англ.). UN. Дата обращения: 5 теле 2023.
  18. ↑ Statement of the Executive Director on International Anti-Corruption Day (англ.). UN (9 теле 2016). Дата обращения: 5 теле 2023.
  19. ↑ Let's stand #UnitedAgainstCorruption! (англ.). UN (9 теле 2017). Дата обращения: 5 теле 2023.
  20. ↑ International Anti-Corruption Day (англ.). UN (7 теле 2018). Дата обращения: 5 теле 2023.
  21. ↑ The International Anti-Corruption Day on 9 December 2019 is fast approaching! (англ.). UN. Дата обращения: 5 теле 2023.
  22. UNDP (8 теле 2020). Дата обращения: 5 теле 2023.
  23. ↑ OACPS and UNODC join forces to tackle corruption on International Anti-Corruption Day 2021 (англ.). UN (9 теле 2021). Дата обращения: 5 теле 2023.
  24. UNDP (7 теле 2022). Дата обращения: 5 теле 2023.
  25. ↑ International Anti-Corruption Day - 9 December 2023 (англ.). UN. Дата обращения: 5 теле 2023.

Кылвер-влак

"https://mhr.ruwiki.ru/w/index.php?title=Коррупций_ваштареш_кучедалме_тӱнямбал_кече&oldid=355228" гыч налме