15 теле

15 теле (15 декабрь) — григориан кечышот почеш идалыкын 349-ше (кужемдыме ийлаште — 350-ше) кечыже. Идалык пытыме марте 16 кече кодеш.

Пайрем да шарныктарыше кече-влак

• — Чайын тӱнямбал кечыже (руш. Международный день чая).
•  Россий — Российысе ВВС-ын радиотехнический войскажым ыштыме кече (1951 ий).
•  Россий — профессионал пашаштым шуктымо годым ӱмыр лугыч лийше журналист-влакым шарныме кече.
• Теҥгыл йымалне пӧрдалме йӱд (руш. Ночь валяния под лавкой).
• Уремысе понарым кучымо кече (руш. День приручения уличных фонарей).

Лӱмгече

• Католик лӱм-влак: Валерьян, Мария, Цилина.
• Православий лӱм-влак: Аввакум, Андрей, Афанасий, Владимир, Елена, Иван, Константин, Маргарита, Мария, Матвей, Николай, Сергей, Степан, Тамара.

Эртынчык-влак

Тугак ончо: Категорий:Теле тылзын 15 кечысе событий-влак

• 1875 ий — Жюль Вернын «Таинственный остров» романже ош тÿням ужын.
• 1923 ий — Чехийыште «Шкода» машинан эмблемыжым пеҥгыдемдыме.
• 1966 ий — Сатурнын спутникшым – Янусым почмо. Мо оҥайже, тиде спутник ныл ийлан ик гана вес тыгаяк спутник Эпиметей дене орбитышт дене вашталтыт.
• 1970 ий — «Венера-7» советысе планет-влак кокласе станций Венера планетыште шинчын. Историйыште икымше гана Мланде гыч вес планетыш космический аппаратым шынден кертыныт.

Марий тӱняште

• 1838 ий — У Роҥго кундемысе Ронго селасе кыдалаш школым почыныт.
• 1991 ий — Морко кундемысе 7-ше номеран йочасадым почыныт.

Шочыныт

Тугак ончо: Категорий:Теле тылзын 15 кечынже шочшо-влак

• 1935 ий — Ведерников, Николай Иванович, сӱретче да скульптор, Марий Эл Республикысе сымыктышын сулло пашаеҥже шочын. Марий Тӱрек кундемысе Шурьял гыч. Николай Иванович Йошкар-Олан тӱҥ сӱретчыжлан 21 ий ыштен. Тудын пашаже-влак Россий да йот элласе ончерлаште лийыныт. Ик эн кугу пашажлан сарзе чап мемориалым шотлаш лиеш. Марий Республик кугыжаныш премийын лауреатше.
• 1955 ий – Александр Иванович Беляев, марий мурызо, опер артист, Марий Эл Республикын сулло артистше. Шернур кундем Тамшэҥер ялыште шочын. Эрик Сапаев лӱмеш марий кугыжаныш опер да балет театрыште ятыр ий пашам ышта.
• 1967 ий — Ильина, Надежда Дмитриевна, туныктыш пашаеҥ, почеламутчо. Шкеже тудо Советский вел гыч, но паша корныжо Юлсер кундемысе Карай кыдалаш школ дене кылдалтын. 1990-ше ийыште тудо марий йылме да литератур урокым вӱдаш тӱҥалын. Сылнымут аланыштат кугу пагалымашым сулен: почеламут сборникшат савыкталт лектын.
• 1968 ий — Очеева, Надежда Степановна, туныктыш пашаеҥ. Поранча кундем Олор ялын ӱдыржӧ. 1992-шо ий гычак Усола кыдалаш школышто марий йылме да литературым туныкташ тӱҥалын. 2006-шо ийыште туныктышо-влак коклаште эртаралтше конкурсышто сеҥышыш лектын. Россий Федерацийын эн сай туныктышыжо лӱм дене палемдалтын.

Коленыт

Тугак ончо: Категорий:Теле тылзын 15 кечынже колышо-влак

Калык пале

• Агытан йӱштыштат муралта — вашке левыкта.
• Пырыс коҥгамбалне — йӱштылан, а кӱварвалне — леве игечылан.
• Православий календарь почеш Аввакумын кечыже. Шнуй Аввакум деч омо укелык деч утлаш, йочалан ласкан малаш йодын кумалыныт. Тидын дене кылдалтше моткоч оҥай йÿлам эртареныт: пычкемышалтмек, изи азам чыве вÿташ луктыныт, шинчавочмым чыве ÿмбак луктыныт да у вургемым чиктен, мöҥгö пуртеныт.
• Игечымат онченыт, тиде кечын лум шуко кия гын, шудо кӱжгӧ лиеш.