Шернур кундем

РУВИКИ — эрыкан энциклопедий гыч материал
Кундем
Шернур кундем
Шернур кундем
Флаг[d] Герб
Флаг[d] Герб
56°56′03″ с. ш. 49°08′50″ в. д.GЯO
Эл
Адм. рӱдӧ Шернур[2]
Историй да географий
Ыштыме кече 1921
Кумдык
Шагат ӱштӧ MSD[d] да UTC+3:00[d]
Калык чот
Калык чот
  • ▼22 052 еҥ (2021)[4]
Цифран идентификатор
Телефон код 83633
Официал сайт
Шернур кундем на карте
Логотип РУВИКИ.Медиа Медиафайлы на РУВИКИ.Медиа

Шернур кундем, Шернур район (руш. Сернурский район) — Марий Эл Республикысе район. Административ рӱдер — Шернур ола сынан посёлко.

Географий

[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]

Марий Эл республикын йӱдвел эрвел могырышто Виче кӱкшакаште верланен. Кужэҥер, У Торъял, Поранча, Марий Тӱрек кундемла дене пошкудо, йӱдвел могырым Киров вел дене. Кундемын шочмыжлан 20 курымын колымшо ийлажым шотлыман. 1921 ий шорыкйолын 15 кечынже Шернур кантоным почыныт. Тудо Виче губернийын Вӱрзым ден Яраҥ уезд-влакым ушен шоген. Кундемын кумдыкшо 1000 утла квадрат километр. 2004 ийысе перепись почеш районышто 27,7 тӱжем еҥ ила.

Эр пагытыште вияҥ толмо корныжо

[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]

Шернур кундемым эҥер, памаш, ер кӱкшака, олык , пасу кундем маныт. Эн ондак тиде мландыш одо марий-влакын тукымышт толын лектыныт. Шернур кундемын шуко топонимже-влак одо марий-влакын илымышт нерген ушештарат. 14-ше курым гычын марий-влак тиде кундемыш илаш толаш тӱналыныт.

Шымлызе-влакын ойлымышт почеш, республикын йудвел-эрвел кундемым илаш йӧндарыме кок толкын дене эртен. Икымше толкынлан тӱҥалтышым 1374 ийыште пыштеныт. Тунам новгородец-влак Виче эҥер сереш Хлынов олам чоҥеныт. Яраҥ, Кокшар, Вӱрзым, Нолинск уезд-влакын топонимикышт ойла, Шернур кундемышке илаш толшо марий -влакын тукымыштлан кечывавел Кировысо марий-влак шотлалтыт. Верысе преданий почеш, Ананур, Купсола ял-влак ноля марий-влакын полшымо дене Ноля эҥер сереш шочыныт, Дубники яллан негызым Яраҥысе марий-влак пыштеныт.

Кундемын XVI—XVII курым жапысе вияҥ толмо корныжо

[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]

XVI—XVII курымлаште Озаҥ ханствым Моско ола деке ушымо дечын вара, Шернур кундемым Юл гычын толшо руш-влак илаш авалташ тӱҥалыныт. Оно-Морко, Моркинер Шернур кундемысе ял-влакын лӱмышт ойла: тышке Морко кундемысе марий-влакат илаш толыныт. XVI—XVII курымлаште Моско кугыжанышын кучемым марий кундемыште пеҥгыдемдашлан 1554 ийыште Вӱрзым, 80-шо ийлаште Кукарка олалам нӧлтеныт. Кызытсе Марий кундемнан йӱдвел-эрвел могыржо пӱтынек Озаҥ уездын Алат корно составышке пурен. Марий кундемыште илем-влак шукыж годым памаш, эҥер, ер воктене шочеденыт. Мланде пашамат ышташ, кол кучаш сай йӧн лийын.

Рӱдӧ: Шернур.

Ял-влак

[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
Coat of arms of Sernursky District.svg
RUS Сернурский район flag.png
Шернур кундемысе илымверла

Кундем рӱдер: Шернур

Аблан • Алдияр • Алмамат • Андрей почиҥга • Аҥанур • Ахматэҥер • Васли почиҥга • Ведаснур • Веткан почиҥга • Вӧдыр почиҥга • Глазырин • Горняк • Госконюшня (ГЗК) • Губин • Ершов • Желонкино • Изи Илешъял • Изи Мушко • Изи Памаш • Изи Пӱнчер • Изи Торешкӱвар • Изи Чашкаял • Изи Шокшем • Изи Шопкер • Исай • Йогыролык • Йошкар Памаш • Йошкар Ушем • Йӱштӧ Памаш • Калий • Кожласола • Кожласола • Койсола • Кондрач почиҥга • Кочанур • Красногорка • Кугу Илешъял • Кугу Кӱльшӧ • Кугу Мушко • Кугу Пузо • Кугу Пӱнчер • Кугу Сердыж • Кугу Торешкӱвар • Кугу Шокшем • Кугу Шопкер • Кугунур • Кугушен • Кугэҥер • Кужнур • Кукмарий • Кукнур • Купсола • Купсола • Купто • Куракин • Куршодо • Кускин • Куэр почиҥга • Куэрйымал • Кӱпрансола • Кӱчыкэҥер • Кӱшыл Писе • Лавраэҥер • Лажъял • Лапка Памаш • Лапчын • Лепёшкин • Летник • Лопка Памаш • Лужалу • Марий Пижай • Марий Шолэҥер • Марийсола • Меке почиҥга • Митрэҥер • Моркэҥер • Мустай • Мушкыдӱҥ • Нольыкмарий • Нурмучаш • Нурсола • Овдасола • Окулово • Онодӱр • Ономучаш • Опынян почиҥга • Орехово • Орлоп • Оскан почиҥга • Ошет • Ошкуп • Пазран • Паймарёнки • Пактай • Палашнур • Памашсола • Пекпулат • Пекыл • Песчанка почиҥга • Пигурык • Пикша • Пирогоп • Поланур • Полдыран • Потасола • Пӱнчерйымал • Руш Ахматэҥер • Руш Пижай • Руш Шолэҥер • Рушэҥер • Сакар почиҥга • Салтак • Семонсола • Скулкино • Тамаксола • Тамшэҥер • Таракан • Тиман почиҥга • Товарнур • Токспай • Токтамыж • Токтар • Тоскисола • Трубицын • Тулгем • Тумерсола • Устин почиҥга • Ӱлыл Писе • Часамлаял • Чемей почиҥга • Чисола • Чывыж • Чылдемыр • Шаба • Шабык почиҥга • Шамносола • Шем почиҥга • Шернур • Шокшем Памаш • Шокшемсола • Шопке Памаш • Шунсола • Шым Памаш • Шӱдымарий • Шӱкшер • Шӱрашэҥер • Шӱргыял • Эҥерсола • Эпак • Эшполдо • Ямкай

Пытыше илымверла: Агытан Памаш; Актун; Антоново; Богородский хутор; Бор; Боровой почиҥга; Бусыгин почиҥга; Васичи; Валдай; Вахрушево; Веткан; Видякино; Вичкудо; Герасимово; Губин почиҥга; Гориново почиҥга; Дубровка почиҥга; Епишенки; Ермилово; Зарекский; Заречный Ошет; Игнатенки; Изи Йӱштӧ Памаш; Изи Кукмарий; Изи Шернур почиҥга; Икпӧртан почиҥга; Йорки почиҥга; Йорыпин; Йошкар Йӱле; Кай Курык; Каптрансола; Качын почиҥга; Киберда; Кинер; Киселёво; Климин; Когыльэҥер почиҥга; Кожланур; Коноштрад; Корамас почиҥга; Корембал; Корембал; Корембал; Коростели; Кугу Йӱштӧ Памаш; Кугу Урмыж; Корисола; Кугу Кукмарий; Кугу Паздыран; Куп; Куп Памаш; Кӱшыл Лоскутов почиҥга; Кӱшыл Ошет; Кӱшыл Рушэҥер; Кӱшыл Чисола; Лапино хутор; Лапка Памаш; Лапка почиҥга; Лебедево; Лёвино; Лопаш; Лӧпӧ; Луна хутор; Люперсола; Мамаево; Маркансола; Марьино почиҥга; Меркуши; Метри почиҥга; Миквор почиҥга; Миклай почиҥга; Митин; Музэҥер; Мунанга; Мурзанай; Музэҥер; Муша; Мушко Мучаш; Нольыкмарий выселке; Нурвел; Нурмучаш; Огародо; Омылькан; Осипаҥа; Павыл почиҥга; Парсаево; Пехметенки; Пивлат; Пижай почиҥга; Пичанур; Попово; Пузо; Пузо почиҥга; Пузымучаш почиҥга; Пуртов почиҥга; Прудки; Пуштык; Романенки почиҥга; Руймучаш; Сосновогорский; Софроненки; Староверово; Таникеево; Тембал Корембал; Топкай почиҥга; Толбень Мучаш хутор; Тошнур; Тошто Казаковка; Тошто Пирогово; Тошто сурт; Тумер Йымал; Тыныки Родо; У Вер; У Руял; У Стройко хутор; Умбал Корембал; Ӱлыл Лапчын почиҥга; Ӱлыл Лоскутов почиҥга; Ӱлыл Ошет; Ӱлыл Чисола; Ӱлыл Чисола выселке; Ӱлылсола; Черепаново; Чокмар; Шаганур; Шамай-Желонкино; Шамов почиҥга; Шапланерка; Шарник почиҥга; Шем Памаш почиҥга; Шемпамаш; Шехурдино почиҥга; Шишигин хутор; Шляпино почиҥга; Шолнермучаш; Шорыкэҥер; Шудымарий; Шулепов почиҥга; Шундаенки; Эр Ӱжара; Ялнер; Янык; Янгай почиҥга
 
Coat of arms of Sernursky District.svg
RUS Сернурский район flag.png
Шернур кундемысе муниципал ушем-влак

Ола шотан илем: Шернур

Ял шотан илемла: Кугэҥер • Кукнур • Марийсола • Памашсола • Тамаксола • Токспай • Сердыж • Чылдемыр

 
  1. ↑ GEOnet Names Server — 2018.
  2. ↑ ОКТМО (рус.)
  3. ↑ http://www.gks.ru/dbscripts/munst/munst88/DBInet.cgi?pl=8006001
  4. ↑ https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/Tom1_tab-5_VPN-2020.xlsx
"https://mhr.ruwiki.ru/w/index.php?title=Шернур_кундем&oldid=176180" гыч налме