12 пеледыш

12 пеледыш (12 июнь) — григориан кечышот почеш идалыкын 163-шо (кужемдыме ийлаште — 164-ше) кечыже. Идалык пытыме марте 202 кече кодеш.

Пайрем да шарныктарыше кече-влак

• Россий кече (руш. День России). Ты кечын Россий Федерацийын кугыжаныш суверенитетше нерген декларацийым 1990 ийыште лукмо.
• Противогазын шочмо кечыже (руш. День рождения противогаза).
• Кишке пайрем (руш. Змеиный праздник).
• Юмын уэш шочмыжо (руш. Вознесение Господне).

Лӱмгече

• Католик лӱм-влак: Иоанн, Онуфрий.
• Православий лӱм-влак: Исаакий (Исаак).

Событий-влак

Тугак ончо: Категорий:Пеледыш тылзын 12 кечысе событий-влак

• 1849 — Америкыште икымше противогазым ыштен лукмо.
• 1991 — Российыште икымше гана президентсайлымаш эртен.
• 1958 — Марий Эл Республикысе газ озанлыклан негызым пыштыме.

Шочыныт

Тугак ончо: Категорий:Пеледыш тылзын 12 кечынже шочшо-влак

• 1935 — Владимир Панов, почеламутчо, кусарыше, Олык Ипай лӱмеш Марий комсомол премийын лауреатше (1982).
• Марий кугыжаныш драмтеатрыште пашам ыштен. Талантан актёр тӱҥ шотышто «отрицательный» персонаж-влакын рольыштым устан чоҥен: айста М. Рыбаковын «Кок эрге» спектакльыште Элексем, Шкетанын «Ачийжат, авайжат!» спектакльыште Осыпым да молымат шарналтена. 150 утла рольым модын.
• 1947 — Вениамин Васильевич Козлов, муниципал вуйлатыше, Марий Элын сулло чоҥышыжо. Ончыч «Марспецмеханизация» ушемыште инженерлан тыршен, вара паша корныжо Йошкар-Ола администрацийышке конден. 1991-2000 ийлаште Вениамин Васильевич Йошкар-Олан мэрже лийын. Тыгодымак кугыжаныш погынын вуйлатышыже сомылым шуктен шоген. «Мэр-1995» конкурсын лауреатше лӱмым сулен.
• Марий кугыжаныш педагогик институтышто спорт дисциплин кафедра вуйлатышылан пашам ыштен, а 1994-ше ий гыч физкультур факультетын деканжылан тыршаш тӱналын. Могай чапым тудо спортышто сулен: бадминтон спортышто Михаил Михайлович лидерлан шотлалтеш, ятыр гана чемпион лӱмым налын. Совет Ушем чемпионатлаштат тӱҥ судья сомылым шуктен шоген. 250 наре шанче пашан авторжо. Профессор.
• 1950 — Владимир Сергеевич Ненашкин, спорт пашаеҥ, тренер да футболист. 1962-шо ий гычак футбол дене кылым куча. Йошкар-Оласе, Хабаровскысе, Ижевскысе командылаште шуаралтын. Модмо карьерыже марий футбол историйыште ик эн поянлан шотлалтеш: 400 утла матч, 79 голым пуртен. Совет Ушем спорт мастер. Йошкар-Оласе футбол командын тренерже.
• регби дек кумылаҥын. Францийысе Авиньон «Юиспи – ИксВи» командыште кок ий модмо деч вара, Россий сборныйыште модын. 2001-ше ий гыч Марий кугыжаныш политехник университетыште туныктышылан пашам ышта. «Политехник» кӱшыл лига командын тренерже. Иван Вячеславович 18 спорт мастерым ямдылен, шкежат Россий спорт мастер лӱмым нумалеш.
• «Марий памаш» ансамбль дене чак кылдалтын. Калык да эстрада муро-влакым руш да марий йылме дене йоҥгалтарымыж дене кумдан чапланен.

Коленыт

Тугак ончо: Категорий:Пеледыш тылзын 12 кечынже колышо-влак

• СССР Cерызе-влак ушемын йыжъеҥже (1969), Марий АССР-ын сулло артистше (1960), РСФСР-ысе тӱвыран сулло пашаеҥже (1979), Марий АССР-ысе Кугыжаныш премийын лауреатше (1985).
• 2012 — Анатолий Филиппов, Чончурий (Анатолий Филиппович Филиппов), марий серызе, почеламутчо, журналист, Марий Эл Республикын сулло журналистше (1995), Марий Эл Республикысе тӱвыран сулло пашаеҥже (1995).