9 ага

9 ага (9 май) — григориан кечышот почеш идалыкын 129-ше (кужемдыме ийлаште — 130-шо) кечыже. Идалык пытыме марте 236 кече кодеш.

Йошкар-Олаште ☀️ Кече 3 шагатат 47 минутлан лектеш, 19 шагатат 49 минутлан шинчеш. Кечын кужытшо 🕒 16 шагатат 1 минут.
🌔 Ешаралт толшо тылзе (11.33 тылзе кече).

Пайрем да шарныктарыше кече-влак

•  Россий  Таджикистан  Украине  Грузий  Армений  Казахстан  Беларусь  Молдавий  Азербайджан  Сербий  Туркменистан — Сеҥымаш кече (руш. День Победы).
•  Европо ушем — Европын кечыже (руш. День Европы).
• Колышо салтакым шарнымаш (руш. Поминовение усопших воинов).
• Уремысе семмастарын кечыже (руш. День уличных музыкантов).
• Йомдарыме носким шарныме кече (руш. День памяти потерянного носка).

Лӱмгече

• Православий лӱм-влак: Василий, Иван, Николай, Пётр, Степан, Глафира.

Событий-влак

Тугак ончо: Категорий:Ага тылзын 9 кечысе событий-влак

• 1945 — Кугу Ачаэл Сарыште Совет Ушем сеҥен.

Шочыныт

Тугак ончо: Категорий:Ага тылзын 9 кечынже шочшо-влак

• 1923 — Сагдулла Хайруллович Садыков, Кугу ачамланде сарын геройжо. Фронтышко 20 ияш годымжак логалын, разведчик лийын. Ик кугу кредалмашыште кум гана нелын сусырген, но чытыше да патыр койышан улмыжлан илыше кодын кертын. 1945-ше ийысе Сеҥымаш парадыштат лийын. Демобилизаций деч вара Волжск оласе Марбумкомбинатыште тыршаш тӱҥалын. Тудын лӱддымылыкшым да подвигшым аклен, «За отвагу», «За боевые заслуги», «Йошкар Шӱдыр» да Чап орден-влак дене палемденыт.
• 1924 — Елизавета Михайловна Иванова туныктыш пашаеҥ, Россий Федерацийысе школын сулло туныктышыжо. У Роҥго кундем Роҥго селаште шочын. Ятыр ий У-Торъял районысо тӱрлӧ школлаште марий йылме да литературым туныктышылан тыршен. 22 ий У-Торъялысе школышто ты пашамак вӱден шоген. Марий йылмынам пойдарымаште тиде уста туныктышын пашаже моткоч кугу: шуко книган, тунемше-влаклан пособийын авторжо.
• 1936 — Эчик Александрович Барцев, сӱретче да спортмен. Морко район Кугу Кожлаялыште шочын. Велосипед дене кудалыштмаште моткоч кугу кӱкшытыш шуын. Сымыктыш тӱня денат кугу кылым куча: 2005-ше ийыште тудын пашаже-влакын ончерже эртен.
• 1954 — Маргарита Нифонтовна Кузнецова, марий йылмызе, шанчызе, туныктышо, философий магистр (1991), филологий шанче кандидат (1993), философий доктор (2008), доцент, Марий Эл Республикысе М.Н. Янтемир лӱмеш Кугыжаныш премийын лауреатше (2003), «Рыцарь ырес» Венгр орденын кавалерже (2018).
• 1954 — журналист да мер пашаеҥ Тамара Васильевна Петунина. Паша корныжо тӱҥ шотышто «Знамя Победы» газет редакций дене кылдалтын. 2000-шӧ ий гыч тиде чолга ӱдырамаш мер пашашкат ушнен: Марий погынын еҥже лийын.
• 1960 — Итальева, Полина Ивановна, эрвел марий мурызо. Нефтекамск оласе филармонийыште тырша гынат, чӱчкыдын Марий кундемышкат калыкым куандараш толеш. Тудын йоҥгалтарыме «Авай», «Шочмо-кушмо верыште», «Йӱлен йӧратем» мурыжо-влак калыкын чонышко шыҥен шуктеныт. Башкортостан да Марий Эл республик-влакын сулло артисткыже.
• 1969 — Валентин Борисович Васюков, мер пашаеҥ да бизнесъеҥ. Пошкырт кундемын шочшыжо шке паша корныжым Марий Элыште муын. 1994-ше ий гыч «Ланар» реклама агенствыште консультантлан тыршен, а вара «Телец» кевытын вуйлатышыже лийын. «Ресурсы Марий Эл» газетын эртарыме йодыштмаш почеш 2001-ше ийыште тудо 60 эн сай бизнесъеҥ-влак коклашке логалын.

Коленыт

Тугак ончо: Категорий:Ага тылзын 9 кечынже колышо-влак

• 1983 — Василий Рожкин, марий серызе, почеламутчо, туныктышо, СССР Серызе-влак ушемын йыжъеҥже (1939), РСФСР-ын сулло туныктышыжо (1965), 1941—1945 ийласе Кугу Ачамланде сарын участникше.

Калык пале

• Куку ужава магырыме гай йӱкым луктеш — йӱрлан.
• Куку чӱчкыдын да виян мура гын, сай игечым вучыман.
• Тиде кечын ондак кресаньык-влак пурсам ӱденыт, да эр пареҥгым шынденыт.