Виса (шӱдыръеш)
| Виса | |
|---|---|
| лат. Libra (р. п. Librae) | |
 | |
| Кӱчыкын | Lib |
| Ӱжвата | Виса |
| Вик нӧлтмаш | 14h 15m гыч 15h 55m марте |
| Вашталтмаш | −29° 30′ гыч 0° марте |
| Кумдык |
538 кв. градус (29 вер) |
| Лопкытлаште коеш | +61° гыч −90° марте. |
| Эн чолга шӱдыр-влак (койшо шӱдыр кугыт < 3m) |
|
|
|
| Метеор йогын | |
| Майысе Либрид-влак | |
| Пошкудо шӱдыръеш | |
 Медиафайлы на РУВИКИ.Медиа | |
Виса (лат. Libra) — Ӱдыр ден Скорпион коклаште улшо, зодиак шӱдыръеш. Шинча дене ужаш лийме 83 шӱдырым уша. Виса — тудын куд шӱдыржӧ 4 шӱдыр кугыт дене йолгат гынат, тиде ик эн шагал ужаш лийме зодиакысе шӱдыръеш. Кече Виса шӱдыръешыште 31 октябрь гыч 22 ноябрь йотке верлана[1]. Эскерашлан утларак сай пагыт — апрель-май.
Историй
Ондак ты шӱдыръеш Скорпион кышкарыште улшылан шотлалтыныт. Акрет йӱлаште шкевуя шӱдыръеш семын Виса пеш вараш кодын ышталтын, мемнан эра дечын II курым ончыч гына. Такше нунын нерген ушештарымаш ондакат лийын, мутлан, Арат Солийский ты шӱдыръеш нерген шке «Явления и предсказания» поэмыштыже (мемнан эра деч III курым ондак) воза. Туге гынат, мемнан эра деч ончычсо I курымышто Вергилий ты верыште, Скорпион шӱдыръешым пӱчкын, у шӱдыръешым увертараш да император Августлан пӧлеклаш темлен.
Шӱдыръешым посна чумырымо годым «Клешни» лӱм кучылталтын: Скорпион шӱдыръешын азыржылан кӧра тыге шоненыт очыни. Каласкалыме жап годсо шӱдыр тӱшка южгунам астеризм семын умылтаралтын, южгунам — шӱдыръеш семын. Мутлан, Птоломейын «Альмагестыштыже» шӱдыръеш посна «клешни» шӱдыръеш семын возымо. Тыгодым тудлан келшен толшо зодиак тамга семын «Виса» лӱм кучылталтын, лийме шот дене ты мут изиазий тӱшка гыч улеш. Тиде лӱм, шӱдыръешым палемдашлан, мемнан эра деч I курым ондак гына кучылталташ тӱҥалын. Виса — зодиакын шӱдыръешыжым палемдыше ик лӱм, кудо чондымо арвер лӱм дене палемдалтын. Шымлыше-влак ойлат: тиде шӱдыръешын эн пытартышлан чумыргымыжо нерген ойла.
Южо автор-шамычын шонымышт почеш[2], ондак шӱдыръеш алтарь семын койын, вара тудым алтарь, лампе семын ончыктеныт, но тӱҥ шотышто Скорпионын азырыштыже улшо виса але висаште улшо азыр семын койын, вараракше азыр шке «поянлыкшым колтен» да кӱчыкемын. Ты мартеат Висан α ден β шӱдыржӧ-влакым Кечывалвел да Йӱдвел Азыр маныт.
Акрет годсо мифлаште шӱдыр-шамыч кавашке нӧлтшӧ Фемидын, Деметрын, але Немезидан атрибутшо семын шотлалтыныт,
Шӱдыр-влак
Шӱдыр тӱшкаште пеш волгыдо шӱдыр-влак прямоугольникым ыштат:
- α Виса, Зубен эль Генуби («Кечывалвел азыр») — кок тӱрлӧ семын 5,15m, 2,75m йолгышо.
- β Виса, Зубен эль Шемали, («Йӱдвел азыр»);
- γ Виса, Зубен эль Акраб («Скорпионын азырже»);
- δ Виса — палыме вашталтше шӱдыр, шке йолгымо куатшым 2,3 сутка жапыште 4,8 гыч 6,0 шӱдыр куат марте вашталта.
- σ Виса, пеле чын (полуправильная) вашталтше шӱдыр.
Висан α и β тудын «вӱдваражым» ыштатвесов, а γ и σ — «чаша манме ате».
Чапле объект-влак:
- Мафусаил шӱдыр — акрет шӱдыр, ийготшо 13,2-13,4 млрд ий шотлалтеш, тугеже тудо Кугу пудештаралтмаш деч улыжыт икмыняр шӱдӧ миллион ий вара шочын.
- HE 1523-0901 — йошкар гигант, кудыжо — Мафусаил шӱдыр семынак — пӱтынь Сандалыкыште ик эн акретсе шӱдырлан шотлалтеш.
- Gliese 581 — ныл планетан йошкар карлик, нунын кокла гыч иктыже — Глизе 581 d — шӱдырын илыме зонышто верлана да супермланде классыш пура. Планетын илыме кумдык кӧргыштӧ улмыжлан кӧра, тушто вӱд вишкыде лийын кертеш, а тыгеже лийын кертеш тыгай форман илышат, кузе шанчыеҥ-влак умылтарат. Тиде планетым тӱткын шымлыме объектыш савырен. 2008 ий 9 октябрьыште Gliese 581-лан AMFE деч радиосерышым колтымо, а 2009 ий 28 августышто HFE деке радиосерыш каен.
- Глизе 570 — Кече деке эн лишыл ныл сынан шӱдыр кышкар (19 сото идалык), кок йошкар, ик тул, ик шун тӱсан карлик шӱдыр-влак гыч ышталтын.
Сигнал-влак
Виса шӱдыръеш велыш, 1962 ий гыч тӱҥалын, Мланде гыч пагыт еда эреак радио- да лазер сигнал-влакым колтымо (чылаже 4 гана: 1962, 1966, 2008 да 2009 ийлаште) илыман экзопланет велке. Кум гана сигналым совет да россий астронфизик-влак колтеныт[3][4][5][6][7][8].
Тыгак ончо
Палемдымаш
- ↑ Constellations of the zodiac. Дата обращения: 26 шорыкйол 2011. Архивировано 1 сӱрем 2012 года.
- ↑ В. Г. Сурдин, Созвездие Весы Архивысе копий 5 теле 2010 гыч
- ↑ «В космосе слова: Ленин, СССР, Мир.» — АПН, Газета «Красная Звезда», 30 декабря 1962 г., стр. 5
- ↑ "Anglada-Escude, G. and Tuomi, M. (2015). Comment on «Stellar activity masquerading as planets in the habitable zone of the M dwarf Gliese 581». Science, 347(6226)
- ↑ «Ученые получили сигналы с планеты Gliese 581 d», «АН-online», 7.03.2015
- ↑ «Британские ученые заявили о сигналах с планеты Gliese 581 d», Последние новости Испании на русском языке, NOTICIA, 7.03.2015. Дата обращения: 7 сӱрем 2020. Архивировано 16 шорыкйол 2021 года.
- ↑ «Mystery signals in space suggest Earth-like planet exists», DNA India, ANI Agency, «Astronomers now believe that the mysterious signals are indeed coming from an Earth-like planet», 8.03.2015. Дата обращения: 30 кылме 2016. Архивировано 11 ӱярня 2015 года.
- ↑ Niall Firth. «Does ET live on Goldilocks planet? How scientists spotted 'mysterious pulse of light' from direction of newly-discovered '2nd Earth' two years ago.» — The Daily Mail, 2010
Кылвер-влак
- Весы на wikisky.org
- The Deep Photographic Guide to the Constellations: Libra (англ.)
- Весы. Астромиф. Дата обращения: 4 теле 2012.
| Норматив контроль | GND: 4064096-6 |
|---|
| Зодиак шӱдыръеш-влак | ||
|---|---|---|
| Зодиак пале-влак | ||
Кишкым нумалше шӱдыръешым йӱла почеш зодиак шӱдыръешыш огыт пурто гынат, Кече тудын гоч эрта. | ||
| Клавдий Птолемейын «Альмагест» каталогысо 48 шӱдыръеш | |
|---|---|
| |