Малмыж кажна

РУВИКИ — эрыкан энциклопедий гыч материал
эрыкан княжестве
Малмыж кажна (княжество)
Малмыж кугыжаныш
 Golden Horde flag 1339.svg
Herb Moskovia-1 (Alex K).svg 
1320-шо ийла — 1553

Рӱдӧ ола Буртек
Малмыж
Йылме марий
Религий Марий Юмыйӱла
Кумдык тӱзланыме жапыште ?? км² (XVI курым)
Калык чот ? наре тӱж. еҥ (XVI курым)
Вуйлатыме формо Монархий
Династий Малмыж князь-влак
Югылык
← Шӧртньӧ Орда
Руш Кугыжаныш →

Малмыж кажна (княжество) — кугу[1] да кумдан палыме марий протофеодал мланде кумдык.

Эртыкше негызым пыштыше марий князь-влак Алтыбайын, Урсын, да Яшман (XIV курымын 1-ше пелыже да кыдалже) Кокла Виче гыч тышке толмышт да тиде кундемым колонийыш савырымышт дене кылдалтын[2]. Кажнан тӱзланыме жапше — Полтыш онын вуйлатыме пагыт (XVI курымын 1-ше чырыкше). Пошкудо Кетек да Порек кажна-влак дене пырля Малмыж кажна Черемис сарысе руш-влак дене вашпижмаште утларак талын аралалтыныт.

Малмыж кажнам тушманын сеҥен налмыж деч вара Полтышын шольыжо, Токтауш оньыжан вуйлатымыж почеш, марий-влак тышеч, Виче вӱд дене ӱлыкӧ воленыт да шканышт у илемым Мари-Малмыжым, да Уса (Усола)-Малмыжым почыныт. Токтауш тукым марий-влак тачат ту мландыштак илат.

Кажнан тӱзланыме пагытыште тыште Пыжэҥер, Ардаял, Ачымсола, Пӧртекмучаш, Пӧрдыҥ (Мари-Малмыж), Руш да Мари Бабино, Пайгат (Пайгат), Четай, Шишэҥер, Ӱлысъял, Савала, Балтач, Арбор да Сизнур кундем-влак шотлалтыныт[3]. 1540-ше ийлаште Балтач, Ӱлысъял, Арбор да Сизнурым татар-влак руалтен налыныт[4].

  1. Эммаусский А. В. Очерк истории Вятской земли в XVI—начале XVII вв.— Киров, 1951.— С. 34.
  2. Очерки истории Марийской АССР (с древнейших времён до Великой Октябрьской социалистической революции).- Йошкар-Ола, 1965.- С. 63.
  3. Очерки истории Марийской АССР (с древнейших времён до Великой Октябрьской социалистической революции).- Йошкар-Ола, 1965.- С.67.
  4. Очерки истории Марийской АССР (с древнейших времён до Великой Октябрьской социалистической революции).- Йошкар-Ола, 1965.- С.68—69.