Крокус Сити Холлышто теракт (2024)

РУВИКИ — эрыкан энциклопедий гыч материал
«Крокус Сити Холлышто» теракт
«Крокус Сити Холлын» йӱлышӧ концерт залже
«Крокус Сити Холлын» йӱлышӧ концерт залже
55°49′37″ с. ш. 37°23′21″ в. д.GЯO
Керылт пурымо вер Моско область, Красногорск, «Крокус Сити Холл»
Кече 2024 ий 22 мартыште
Саргурал Автомат, ылыжтыше вартышан кленча, шке ыштыме пудешталтше устройство
Колышо 145 еҥ
Эмганыше 551 еҥ
Террорист-влакын чотышт шуктышо ныл еҥым кученыт
Титаклыме-влак

AQMI Flag asymmetric.svg Ислам кугыжаныш

Ensign of the Ukrainian Armed Forces.svg Украинын сарзе вийже

«Крокус Сити Холлышто» теракт — 2024 ий 22 мартыште «Крокус Сити Холл» концерт комплексын кумдыкыштыжо (Мякинино метро воктене верланен, Красногорск олан кумыдыкышкыжо пура), «Пикник» рок-группын концертышкыже толшо-влак ӱмбаке, тул саргуралым кучылтын, террорист кашакын керылтмышт.

Эн шагалже ныл еҥан террорист тӱшка 20:00 шагат гутлаште, концерт тӱҥалме деч ончыч «Крокус Сити Холлын» залышкыже пураш черетыште шогышо-влакым, вара фойеште да концерт залыште улшо-шамычым лӱйкаленыт. Икмыняр жап гыч пудешталтме йӱк шоктен да тулазап тӱҥалын. Оралте леведыш ылыжме годым комплекс кӧргыштӧ концертыш тӱжем дене толшо еҥ лийын[1][2].

Теракт да тудын деч вара 145 еҥ колен[3], 551 еҥ эмганен[4]. Колымын амалже лӱйымӧ дене сусыргымаш да аҥыртарыше шикш дене аяргымаш лийын[5].

23 мартыште ныл террористым — преступленийым пырля шуктышо-влакым, Украинын чекше деке 100 уштыш миен шуде, Брянск кундемыште куржмышт годым, кученыт[6].

Россий Президент Владимир Путин ойлымыж почеш, Украине террактым шуктышо-влаклан чекым эрташ «тӧрзам» ямдылен, лач тудын кумдыкыштыжо террорист-влак шылаш шоненыт. Следствийын тӱҥ шонымашыже тиде осал пашам шукташ темлыше еҥым (заказчикым) пален налмаш лийын[7]. Украинысе спецслужбын терактым ямдылыме дене кылдалтмыж нерген РФ ФСБ-ын директоржо Александр Бортниковат ойлен[8][9].

«Ислам кугыжаныш» — «Вилаят Хорасан» тӱнямбал террорист организацийын Афганистанысе пӧлкаже шкенжым ты терактым ыштыше муткучышо семын увертарен[10][11][12][13].Теракт шотышто «Ислам кугыжанышын» титакан улмыжым америкысе Ош пӧртат чынлан шотлен[14].

Россий Президент 2024 ий 24 мартым уло элыште тӱшка траур кече семын увертарен[15]. Террорист-влакын осалошкылыштым тӱнямбал мер калык титаклен, ООН ден тӱнямбалсе ятыр эл чаманымашым ойленыт.

2025 ий 22 мартыште Россий Следствий комитетын официал ӱшанъеҥже Светлана Петренко терактым ямдылыме пашаште Кокла Азий гыч куд граждан лийын манын увертарен[16].

2025 ий 20 майыште Александр Бастрыкин теракт азапым чытен лекшылан 2300 утла еҥым шотлымо манын увертарен[17].

Азапын эртымыже

[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
Росгвардийын спецподразделенийже-влак «Крокус Сити Холлыш» пурат
  • Террорист-влак автомат саргурал гыч лӱйкаленыт. Нуно залыште веле огыл, тыгак концерт комплексын фойештыже да тушко пурымаште лӱйкаленыт[18]. Керылт пурышо кок еҥын рюкзакышт лийын, очыни, туштак пудештарыме устройство лийын[19]. «Крокус Сити Холлым» аралыме пашам «Крокус Профи» ЧОП шуктен. Тудын ончычсо пашаеҥжын ойлымыж почеш орол-влаклан шугыньым (дубинке) да электрошокерым гына кучылташ лийын[20], тидын нерген написал Telegram-канал Brief возен.
  • Варарак концерт полатыште йӱлатыме, шикшаҥдыме да пудештарыме нерген увер лектын.
  • Теракт верыш москосо СОБР (вашкен тарваныше спецотряд) ден ОМОН, тыгак тулазап пашаеҥ-влак толыныт.
  • Моско кундемын губернаторжо Андрей Воробьёв оператив штабым чумырен[21].
  • «Крокус Сити Холлыш» москосо да моско областьысе 70 наре вашкеполыш бригадым колтеныт.
  • Тул авалтымым эн кугу нелыт семын аклыме[22]. Ондак тул оралтын кумшо ужашыжым гына, а вара пӱтынь оралтым авалтен.
  • 21:30 шагат гутлаште оралтын икмыняр ужашыже сӱмырлен[23].
  • Тулым йӧрташ авиацийым ӱжыныт[21].
  • Вертолёт-влак йӱлышӧ «Крокус Сити Холлыш» 160 тонн наре вӱдым йоктареныт[24].
  • 23 мартыште 1:00 шагат гутлаште «Крокус Сити Холлын» 13 тӱж. м² наре кумдыкышто тулын шарлымыжым чарыме.
  • 23 мартыште Моско кундемын Тазалык аралтыш министерствыже 145 эмганыше еҥын лӱмжым савыктен, нуно Моско, Красногорск, Одинцово, Химки да Долгопрудный эмлымыверлаште лийыныт[25].
  • 24 мартыште утарыше-влак теракт верыште 400 кубометр наре сӱмырлышӧ конструкцийым поген налыныт, а вара неле техникылан корным почаш манын, оралте пырдыжым кораҥденыт[26].
  • Моско область губернаторын пунчалже почеш теракт верыште кычалме пашан жапшым 26 март 17:00 шагат марте шуйымо да ты жапыштак мучашлыме[27].
  • Россий МЧС-ын утарышыже-влак теракт деч вара визымше кечын тулым пӱтынек йӧртеныт да сӱмырлышӧ оралтым кораҥденыт, 900 куб метр деч шукырак йӱлен пытыше оралте конструкийым луктыныт[28].
  • 3 апрельлан рашемдыме: теракт годым 145 еҥ колен, нунын кокла гыч куд йоча[3]; 550 еҥ ула эмганен, тушеч 10-жо — йоча. Терактыште колышо 134 еҥын лӱмыштым пален налме[29].
  • 2024 ий 1 июньлан теракт азапым чытен лекшылан 1,7 тӱж. еҥым шотлымо[30].
  • 2024 ий 20 сентябрьыште пале лийын: Муслим Магомаев лӱмеш Тӱвыра-сем поянлык Фонд «Крокус сити холлышто» терактыште эмганыше-влаклан окса полышым погымо да вераҥдыме шотышто программе шке пашажым мучашлен, тӱлымӧ пашам 23 сентябрь гыч тӱҥалаш палемдыме[31].

Титаканлан шотлымо еҥ-влак

[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
Терактым ыштышылан шотлымо кучымо еҥ-влак (шола гыч пурлашке): Далерджон Мирзоев, Шамсидин Фаридуни, Саидакрами Рачабализода (2024)

2024 ий 23 мартыште Россий ФСБ пашаеҥ, тыгак «Ахмат-Россия» полкын сарзыеҥже-влак Брянск кундемыште Таджикистаныште шочшо ныл еҥым кученыт, нуным теракт ыштыше семын титакленыт. Нуным Украин чекыш шӱдӧ уштыш миен шуде кученыт, тушто нуно лӱмын вучышо еҥ-влакын ямдылыме чек коридор дене эрташ шоненыт. Операций жапыштыже войзымо видеошто ик кучалтшыже, Шамсидин Фаридуни (шоч. 1998), титаклан муткучышым шке ӱмбакыже налын да каласкален: концерт залысе ончышо-влакым пуштмылан тудлан 500 тӱж. теҥгем сӧреныт, 250 тӱж. теҥгем преступленийым ыштыме деч ончыч картыш кусареныт, кодшо ужашыжым варарак колтышаш улыт, улмаш. Организатор-влак ты осал пашалан тарлалтше-влак дене Telegram гоч кылым кученыт[32]. Шамсидинын шомакше почеш, куратор-влак тудын дене да моло-влак дене 2024 ий февральыште кылым ыштеныт, саргуралым пуэныт да теракт ыштышашлык верым ончыктеныт.

Кучалтше Далерджон Мирзоев йодыштмо жапыште ешарен: теракт ыштыме деч ик тылзе ончыч тудо да осал пашам шуктышо моло еҥ Дмитров шоссеште улшо хостелыш илаш пуреныт. Нуно ош тӱсан «Рено» куштылго автомобильым налыныт, тидын денак нуно осалошкылым шуктымо верыш толыныт[32].

РФ СК вуйлатышыже Александр Бастрыкинын докладше почеш, ныл преступник Renault куштылго автомобиль дене 19:54 жапыште концерт зал деке кудал толыныт да ончышо-влакын чумыргымыштым вучалтеныт. 19:58 гутлаште террорист-влак полатыш пурымаште ончаш толшо-влакым лӱйкалаш тӱҥалыныт, вара нуно концерт залыш пуреныт да тушто улшо чыла еҥым, ийготым, пӧръеҥ але ӱдырамаш улмым ончыде, лӱйкаленыт. Пластике ате дене шкенышын кондымо бензиным шыжыктылмеке, террорист-влак залым ылыжтеныт, а 20:11 жапыште оралте гыч лектыныт. Тыге, террорист-влакын керылт пурен пуштеден-йӱлатымышт 17 минут шуйнен, лач концерт залыште гына террорист-влак 13 минут лийыныт[33].

Саргуралым — изоленте дене вашла пижыктыме кок магазинан Калашников автоматым — кудалтымек, да вургемым вашталтен чийымек, титакан-влак лач ты ош «Рено» дене шылаш тӧченыт, тудыжым иканаште манме гаяк «Поток» системын эскерыме камерыже-влак гоч пален налыныт. Эскерыше-влак олаште але тӱшка калык кудалыштман магистральыште террорист-влакым кучаш огыл манын пунчалым луктыныт, молан манаш гын, угыч тыглай еҥ-влак эмганен кертыныт. Кунам машинан М-3 «Украина» трассе дене Брянск велыш 140 км/шаг писылык дене кудалмыжым умыленыт, спецслужбо пашаеҥ-влак Украин чекыш 100 уштыш миен шудымо верыште шолып вучымашым (засадым) ямдыленыт[34].

Террорист-влакым илышым налаш кӱштымылан кӧра, кучышо-влак нунын машина ораваштым лӱйкаленыт. Тиде вашшогымаште ик террористше лӱйкалаш тӱҥалын, а коктынжо чодыраш шылын куржыныт.Нуным кученыт, поктымо кокла гыч иктыже — Саидакрами Рачабализода, — пушеҥгыш кӱзен шинчын, тудым тепловизор полшымо дене муыныт[35].

Титаканлан шотлымо еҥ-влакын Брянск кундемыште кучымо машинашт (2024)


Терактым шуктышо ныл еҥ деч посна эше шым полышкалышым кучымо. Аралтыш министерствын увертарымыж почеш, Россий Федерацийын кугыжаныш чекшым аралыше сарзыеҥ-влаклан, титаканлан шотлымо еҥ-влакым Брянск кундемыште кучымо годым ойыртемалтше-влаклан кугыжаныш да ведомство суаптар-влакым кучыктымо[36][37].

2024 ий 24 мартыште Москосо Басманный суд теракт ыштымаште титаканлан шотлымо ныл еҥым: Далерджон Мирзоевым, Саидакрами Рачабализодам, Шамсидин Фаридуним да Мухаммадсобир Файзововым 2 тылзылан арестоватлен[38][39]. Файзов концерт залыш толшо-влакым лӱйкалымым видеом войзен, тыгак преступлений вер гыч шылме автомобилым вӱдениде годым нуно, . Тыгодым нуно «Крокус Сити Холл» воктенысе машина шогымо верыште кандаш ияш рвезым лӱмын тӱкеныт[40].

2024 ий 24 мартыште Москосо Басманный суд теракт паша шотышто эше кум еҥым арестоватлен: Диловар Исломовым, Исраил Исломовым да Аминчон Исломовым. Нуным колымашым кондышо тӱшкан ыштыме теракт шотышто титакленыт[41][42]. 2024 ий 26 мартыште суд «Крокус Сити Холлышто» терактым ыштыше кандашымше еҥым, Алишер Касимовым, 2 тылзылан арестоватлен. Следствийын шымлымыж почеш Касимов — киргиз гыч лекше РФ-ын гражданинже — шке пачерышкыже ныл террористым оксала илаш пуртен[43].

2024 ий 28 мартыште Росфинмониторинг калык деке керылтше Мирзоевым, Рачабализодам, Фаридуним, Файзовым экстремист да террорист-влак реестрыш пуртен[44].

29 мартыште Басманный суд терактым шымлыме паша почеш индешымше еҥым — Назримад Лутфуллоим — арестоватлен, тудым террорист-влаклан оксам тӱлышӧ еҥ семын следствий титакланлан шотлен[45][46][47].

2024 ий 1 апрельыште Басманный суд теракт нерген паша шотышто луымшо еҥым — Якубджон Юсуфзодым — арестоватлен[48]. Следствийын данныйже почеш, Юсуфзода «Крокус Сити Холлысо» азап деч ончыч да вара терактын ик еҥжылан оксам кусарен[49]. 2024 ий июньышто пале лийын, ик ий ончыч Юсуфзода Сочиште тӧртыкдымын миграций учётыш шогалтыме лийын[50].

2024 ий 4 апрельыште Россий ФСБ пашаеҥ-влак Москошто, Екатеринбургышто да Омскышто террактым шуктымаште лийшылан шотлымо эше кум еҥым кученыт[51].

2024 ий 5 апрельыште Басманный суд теракт паша почеш 11-ше еҥым арестоватлен. 2024 ий 22 май марте Мухаммад Шарипзода аремтоватлыме лийын[52].

2024 ий 7 апрельыште пале лийын, «Крокус Сити Холлын» тул деч аралымашлан мутым кучышо да тулым йӧртышӧ командын начальникше, ӱшанен пуымо пашам шотдымын шуктымылан, титаканлан шотлалтыныт. Нунылан ӧрдыж кундемыш лектын кошташ лийдыме нерген кидпалым пышташ логалын[53].

2024 ий 26 апрельыште кечынже уголовный паша почеш 12-шо еҥ — Таджикистанын гражданинже, Пархар олаште 2003 ийыште шочшо[54] Джумохон Курбонов кучалтын[55].

2024 ий 27 апрельыште Москосо Басманный суд Джумохон Курбоновым арестоватлен[56].

2024 ий 16 майыште Москосо Басманный суд Далерджон Мирзоев[57], Мухаммадсобир Файзов[58], Саидакрам Рачабализода да Шамсидин Фаридунын арестоватлыме жапыштым 22 август марте шуен[59].

2024 ий 16 майыште Москосо Басманный суд тыгак 22 августышто терактыште лийше эше ныл еҥ шотышто арест жапым шуен: Назримад Лутфуллоин, Якубджон Юсуфзодан, Мухаммад Шарипзодан да Джумахон Курбоновын[60].

2024 ий 17 майыште Москосо Басманный суд Аминчон, Диловар ден Исраил Исломовмытлан, тыгак Алишер Касимовлан арестоватлыме жапым 22 август марте шуен. Следствийын данныйже почеш, нуно керылт пуштедымым ямдылыме годым террорист-влаклан полшеныт[61].

Москосо Басманный судын 2024 ий 1 июньысо картотеке кагазшын ончыктымыж почеш, теракт шотышто 20 еҥым титаканлан шотлымо, нунын кокла гыч 18-ым арестоватлыме, эше коктын ӧрдыж кундемыш лектын кертдымышт нерген кидпалым пыштеныт[62].

2024 ий августышто Москосо Басманный суд теракт нерген паша почеш 12 фигурантын арест жапжым шуен: Далерджон Мирзоевын, Мухаммадсобир Файзовын, Саидакрам Рачабализодан, Шамсидин Фаридунин[63], Назримад Лутфуллоин, Якубджон Юсуфзодан, Мухаммад Шарипзодан, Джумахон Курбоновын[64], Алишер Касимовын да Аминчон, Диловар да Исраил Исломовмытын[65].

2024 ий 23 августышто Мухаммад Зоир Шарипзода шке титакшым икмыняр паша шотышто чын манын ойлен[66].

2025 ий январьыште Александр Бастрыкин СК-н теракт нерген паша шотышто 27 еҥым титаклыме семын кучымыж нерген увертарен[67].

2025 ий 19 февральыште пале лийын, Москосо Басманный суд «Крокус сити холлын» концерт залыште терактым ыштыше-влак — Мухаммадсобир Файзов, Далерджон Мирзоев, Муродали Рачабализода да Шамсидин Фаридуни шотышто арестоватлыме жапым 2025 ий 24 март марте шуен[68].

2025 ий 7 мартыште США-ште «Ислам кугыжаныш» террорист организацийын йыжыҥъеҥже, Джафар семын палыме террорист Мохаммад Шарифуллам арестоватленыт.США-н Минюстын увертарымыж почеш, тудо «Крокус Сити Холлыш» керылт пурышо боевик-влаклан ойым пуэн шогышо еҥ лийын[69].

Следственный паша[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]

Азап вер гыч Россий Следствий комитетын пашаеҥже-влак саргуралан ныл комплектым, 500 утла патроным да 28 саргурал магазиным, тыгак керылт пурышо-влакын кучылтмо кок Калашников автоматым поген налыныт[70].

Терактлан преступник-влак икмыняр тылзе ямдылалтыныт. 7 мартыште Фаридуни, азап лийме сӱретым умылаш манын (рекогносцировка), концерт залыш миен коштын, тыге «Крокусышто» пашам ыштыше фотографын кадрышкыже логалын. Тидын деч посна тушто лийше икмыняр еҥ концерт комплекс мучко ончыштын, ала-мом кычал коштшо пӧръеҥ тӱшкам шекланен. Рӱдерын пашаеҥже фойеште Фаридунин ӱмбал вургем дене коштмыж нерген шарналтен, тудлан курткыжым гардеробыш пуаш йодыныт, лач тудо, рушла сайын кутырен моштыдымо еҥ, кушто мо верланымым умылкален йодыштын[35].

Таджикистанын президентше Эмомали Рахмон йолам ыштыме еҥ-влакын родышт дене тергыме пашам шке кидышкыже налын, нуным республикын вий кышкарысе пашаеҥже-влак йодышт налыныт[71]. Шамсидин Фаридунин Душанбе деч 50 уштыш тораште верланыше пӧртшӧ опечататлыме лийын.

2024 ий 26 мартыште ФСБ вуйлатыше Александр Бортников Украин спецслужбо терактлан полышым пуэн — боевик-влакым Лишыл Эрвел кумдыкышто ямдыленыт манын, увертарен[72].

РИА Новости-н данныйже почеш, «Крокус Сити Холлышто» терактым ыштыше преступник-влакым ИГИЛын афганысе ужашыже — «Вилаят Хорасан» террорист тӧнеж — телеграм-канал гоч вербоватленыт. Варажым тиде телеграм-каналым кораҥденыт[73].

28 мартыште ТАСС-ын увертарымыж почеш, терактым ыштыше-влак наркотик але психотроп йӧрвар дене аҥыргыше лийыныт[74]. Титаклыме-влакын вӱрыштышт «боевая кислота» манме психоактивный веществан кышажым муыныт — тудо ушым вашталта, лӱдмӧ да шкем аралыме шижмашым йомдара[75].

Следствий комитет терактым ыштыше-влаклан Украине гыч валюто да криптовалюто дене кугу оксам кусарыме нерген ойлен[76].

2024 ий 29 мартыште Таджикистанын следствий органже-влак увертареныт: терактым ыштыше-влак дене кылыште лиймылан кӧра индеш еҥым кучымо[77].

Теракт шотышто титаклыме-влакым йодыштмо годым, нуно Киевыш оксам налаш каяш тарванышаш улыт ыле манын, ойленыт[78].

1 апрельыше ФСБ-ын Мер кыл шотышто рӱдерже увертарен: Дагестаныште ныл йотэл гражданым кучымо, нуно Каспийскыште шуко еҥ лийме верыште терактлан ямдылалтыныт. Нуно верым шымленыт, СВУ-м ямдыленыт да автомат саргуралым налыныт[79]. Ведомствын данныйже почеш, кучалтше-влак «Крокус Сити Холлышто» терактлан шийвундым ойырымо да моло йӧн дене полшымо пашаште лийыныт[80]. Тыгак Турцийыште правам аралыше орган-влак Таджикистан да Киргизий гыч лекше-влакым терактлан ямдылымылан титакленыт[81].

Терактыште эмганыше-влак 2 апрельыште Россий Федерацийын Следствий комитетышкыже «Крокус Сити Холлын» озаже-влак ваштареш уголовный пашам почаш кӱлмӧ нерген йодмашым колтеныт. Нунын ӱшанъеҥышт, адвокат Игорь Трунов, следствийлан тулым йӧртымӧ да шикшым кораҥдыше кышкарын сайын пашам ыштымыжым, калыкым концерт зал гыч лукмо радамым, тыгак могай амаллан кӧра эвакуацийлык лекме икмыняр омса петырыме лиймым тергаш йодын[82].

2024 ий 9 апрельыште Росфинмониторинг экстремист да террорист-влак реестрышке Диловарым, Исраил да Аминчон Исломовмытым, Алишер Касимовым, Назримад Лутфуллоим, Якубджон Юсуфзодым да Мухаммад Шарипзодым пуртен[83].

24 апрельыште лӱдыкшыдымылык йодышым вӱдышӧ кӱшыл ӱшанъеҥ-влакын калык-влак кокласе вашлиймаштышт Российын президентше Владимир Путин увертарен: следствий осал пашан кажне ужашыжым шымла, «тудым ыштыше-влакым, ышташ кӱштышым (заказчикшым), спонсорым, организаторым» кычалеш[84].

25 апрельыште Росфинмониторинг вуйлатыше Юрий Чиханчин терактым ыштымаште икмыняр элын гражданже-влак лийыныт, а оксам криптовалют полшымо дене тӱленыт манын, увертарен[85].

31 майыште Следствий комитет лӱдыкшыдымылык йодмашлан келшыдыме услугым пуымо шотышто уголовный пашам почын, да тудым теракт нерген уголовный паша дене ушен[86].

2024 ий августышто «Крокус Сити Холлышто» теракт нерген пашаште вич у фигурант лектын. Москосо Басманный суд Гадоев Шахромджон Насимовичлан, Исмаилов Зубайдулло Авайдуллоевичлан, Солиев Мустаким Абдуманоновичлан, Солиев Умеджон Абдуманоновичлан да Хамидов Хусейн Абдурасуловичлан арестоватлыме жапым 1-ше декабрь марте шуен[87]. У фигурант-влак кокла гыч иктыжым, Умеджон Солиевым, Российыше кычалыныт[88]. Ты пашан у фигурантше-влак керылт пурышо-влакым саргурал дене улаҥденыт[89].

2024 ий октябрьыште следствий рашемден: осал пашан ныл еҥже «Вилаят Хорасан» чарыме террорист тӱшкан боевикше улыт. Шахромджон Гадоев, Зубайдулло Исмоилов, Мустаким Солиев да Умеджон Солиев ваштареш террорист тӱшкаште лиймыштлан, тулан саргуралым, тудын шапашыжым тӧртыкдымын кучылтмылан, тыгак тӧртыкдымын пудештаркалыме арверым кучылтмылан, тӱшкан осал пашам ыштымылан уголовный делам почмо[90].

2024 ий октябрьыште теракт нерген пашаште эше ныл у фигурант лектын, нуно Ингушетийыште илыше-влак улыт: Хусейн Медов, Джабраил Аушев, Хаваж-Багаудин Алиев да Батыр Кулаев. Нунын кокла гыч кокытшым арестоватленыт, когытшым кычалме радамыште увертареныт. Следствийын шонымыж почеш, нуно коклазе-влак гоч терактым шуктышо-шамычлан автомат ден боеприпасым (шапашым) пуэныт, тидлан 1 миллион теҥге утла оксам налыныт. Следствий ведомствын рӱдӧ аппаратыштыже нунын уголовный пашаштым теракт нерген паша дене ушеныт (УК 205 ст. 3 у.), но туге гынат 222 ст. 5 у. (саргуралым да шапашым тӧртыкдымын ончылгоч кутырен тӱшкан кучылтмаш) да 222.1 ст. 3 у. (пудештарыме арверым, тудын шапашыжым тӧртыкдымын тӱшкан кучылтмаш) почеш титаклат[91].

2024 ий 2 ноябрьыште террорист-влаклан саргуралым намиен шукташ 7 еҥ полшымо нерген пале лийын. Хусейн Медов, Джабраил Аушев, Хаваж-Багаудин Алиев да Батыр Кулаев деч посна, ты тӱшкаште Амерхан Матиев, тыгак Турцийыште шылше Адам Белхароев да Украиныште улшо Ильяс Белхароев (Россий Федерацийыште террорист да экстремист-влакын реестрыш пуртымо) шогеныт[92].

2024 ий 20 ноябрьыште ТАСС-ын увертарымыж почеш, Аминчон ден Диловар Исломовмытлан, нунын ачашт Исраил Исломовлан да Алишер Касимовлан титаклымашым террорист пашалан полшымо статьяш кусареныт (переквалифицироватлыме), нунын тыршымышт дене теракт ышталтын[93].

2024 ий 4 декабрьыште Ингушетийыште террорист-шамычлан полышкалыше титаклыме-влакым кучымо. «Батал-Хаджи» юмыйӱла ушемын еҥже-влак ваштареш уголовный пашам почмо. Следствийын шонымыж почеш, нуно «Крокусыш» керылтше-влаклан «кугу полышым» пуэныт[94].

2025 ий 2 январьыште Стамбулын уголовный судшо терактым ыштыше-влак дене кылым кучымыштлан титаклыме-влак ваштареш пунчалым луктын, нуным 7,5 гыч 15 ий марте тырма вуча. Судысо теҥгылыште Стамбулышто илыше икмыняр еҥ лийын, нуно теракт дене кылдалтше-влак Саидакрам Рачабализода да Шамсидин Фаридуни дене ондак кылым кученыт[95].

2025 ий 5 февральыште «Крокус Сити Холлышто» терактым ончылгоч шымлыме следствий паша мучашлалтын. Чыла материалым погаш, 20 фигурантым арестоватлаш да таныкъеҥым йодышт налаш 11 тылзе кӱлын[96].

2025 ий 11 февральыште «Крокус Сити Холл» концерт залын озажым, «Крокус интернэшнл» компанийым, теракт нерген пашаште эҥгекыш логалшылан шотленыт[97].

2025 ий 22 мартыште Россий Федераций Следствий комитетын официал ӱщанъеҥже Светлана Петренко следствий шке шымлыме пашажым мучашлен манын, увертарен[98]:

«Кызытсе жапыште террорист сынан осал пашам ыштымылан 19 титакан еҥ дене следствий паша мучашлалтын, нуно арестоватлыме улыт да шымлымашын материалже дене палыме лийыт. Эше икмыняр еҥ кычалмаште улыт»[98].

2025 ий 14 апрельыште тергыме пашан (экспертиза) ончыктымыж почеш терактым шуктышо-влак шкеныштын мом ыштымыштым раш умыленыт (вменяемый лийыныт) манын, пале лийын. Адвокат Олег Власовын ойлымыж почеш, титаклыме еҥ-влакын психике да кап-кыл тазалыкышт чыла шотыштат сай. Теракт, кушто 145 еҥ колен да 500 утла еҥ эмганен, 2024 ий 22 мартыште лийын. Кучымо еҥ-влак коклаште нылытынже ончылгоч шонымо почеш — Таджикистанын гражданже-влак улыт: Мухаммадсобир Файзов, Далерджон Мирзоев, Саидакрами Рачабализода да Шамсидин Фаридуни. Теракт Crocus Groupлан 150–200 миллион долларыш шушо тичмаш эҥгекым ыштен[99].

Российысе кучемын вашмутшо

[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
Москосо Мир проспектыште шӱлыкан возышан рекламный щит

Моско мэр Сергей Собянин «Крокус Сити Холлышто» «шучко трагедий лийын» манын, увертарен:

«Колышо-влакын лишыл еҥыштлан чаманымашым ойлем. Азапыш логалше-влаклан чыла тӱрлӧ кӱлеш полышым пуаш кӱштенам».

«Крокус Сити Холлышто» лӱйкалымаш да пудештарымаш — «вӱран теракт», — Россий Федерацийын Йотэл паша министерствын официал ӱшанъеҥже Мария Захарова ойлен. Тудо тӱнямбал мер калыкым «тиде осал пашалан» титаклыме акым (осудить) пуаш ӱжын[100].

Патриарх Кирилл колышо да эмганыше-влакын чоныштым тынысландарыме, тыгак «Крокус Сити Холлын» кӧргыштыжӧ ылыжше тулышто йӱлышӧ-влакым утарышаш верч кумалаш тӱҥалын[101].

Москосо аэропорт да вокзаллаште лӱдыкшыдымылык пашам утларак вияҥдыме[21].

Москваште 2024 ий 23-24 мартыште каныш кечылаште, «Крокус Сити Холлышто» лӱйкалыме дене керылт пурымылан верч палемдыме чыла спорт, тӱвыра да кугу вашлиймаш-влак огыт лийм манын, увертарен мэр Собянин[102].

Тазалыкаралтыш министерствым вуйлатышыже Михаил Мурашко эмганыше-влаклан полышым пуымо пашам пӱтынек шке кидышкыже налын[21].

«Крокус Сити Холл» концерт залыште лийше событий факт негызеш Россий Федерацийысе Следствий комитетын Тӱҥ следствий управленийже Россий Федерацийын Уголовный кодексшын 205-ше статьяж почеш (террорист акт) осал пашан ойыртемже почеш уголовный пашам почын[103].

«Нимогай суд да шымлымаш полшен огеш керт, вий ваштареш вийым от колто гын, а колымашлан ваштареш — террорист-влакым тӱрыснек казнитлаш да ешыштым репрессийыш колташ. Тӱнямбал опыт», — каласен Россий Федерацийысе Совбез вуйлатышын алмаштышыже Дмитрий Медведев[104].

Шке ойыштыжо Россий Федерацийын президентше Владимир Путин 2024 ий 24 мартым пӱтынь элыште калыкле ойганыме (траур) кече манын увертарен, тыгак ончылгоч ямдылыме украин вел «тӧрза» гоч, кугыжаныш чекым вончаш манын, Украин векыла кудалше террорист-влакым кучымо нерген каласен. Президент пӱтынь Россий граждан-влак лӱм дене эмганыше-влаклан да нунын лишыл еҥыштлан чаманымашым ойлен, окса полышым пуымо нерген увертарен да тыглай граждан, азапым чытен лекше-влаклан полышым пуышо лӱмын ыштыме службо-влаклан тауштен[105].

«Ме калыкым тӱшкан пуштедымаш дене тӱкненна. Ме тиде осал пашам ыштыше кажне еҥлан карум ончыктена (покараем). Террорист-влакым тыгаяк ӱчӧ вуча, нунын ончыкылыкышт уке. Мемнан кызытсе порысна — иктеш пырля лияш. Мемнан мер илышыш ӧрткымашым да келшыдымашым пурташ нигӧлан огына пу. Москошто да моло кундемлаште террор ваштареш ешартыш пашам пуртымо», — россиян-влаклан каласыме ойыштыжо Владимир Путин палемден[106].

2024 ий 25 мартыште йоча права шотышто Россий президентын ӱшанъеҥже Мария Львова-Белова терактыште «Крокус Сити Холлын» ончышыжым утараш полшышо кок самырык еҥлан тауштыман серышым кучыктен. Тауштымашан серышым «эмганыше-влаклан полышым пуымо годым шкем чаманыдыме, лӱддымылык, патырлык койышым ончыктымылан» 15 ияш Ислам Халилов ден 14 ияш Артём Донсков налыныт. Кок самырык еҥ «Крокус Сити Холлышто» гардеробышто пашам ыштеныт[107].

2024 ий 26 мартыште «Крокус Сити Холлын» тунемше-гардеробщикшым, Артём Донсковым, администратор София Мейерым, теракт годым еҥ-влаклан йӱлышӧ оралте гыч лекташ (эвакуироватлалташ) полшымыштлан, Россий Федерацийысе Мер палатын медальже дене суапландареныт. Ислам Халиловланат медаль ямдылыме лийын, но тудо кучыктымашке толын кертын огыл[108].

27 мартыште Моско да пӱтынь Русьын Патриархше Кирилл, терактлан верч, Российыште юмыйӱла умылыдымашым чараш ӱжын[109].

2 майыште Россий Федерацийын президентше Владимир Путин самырык малай-влакым, Артём Донсковым, Никита Ивановым да Ислам Халиловым «Колымо азап деч утарымылан» медаль дене суапландарен. Самырык малай-влак теракт годым еҥ-влаклан йӱлышӧ оралте гыч лекташ полшеныт[110][111].

2024 ий 8 июльышто Россий Федерацийын президентше Владимир Путин «Внуково» аэропортын пашаеҥжым, «Крокус Сити Холлышто» теракт годым террорист-влак ваштареш шогалше да колышо Валентин Николаенковым, колымекыже, Патырлык орден дене суапландарен[112].

2024 ий июльышто Россий Федерацийын тӱҥ прокуроржо Игорь Краснов тыгай иктешлымашым ыштен: «Крокус Сити Холлышто» теракт кундемысе кучем орган-влакын ыштен шуктыдымо пашаштлан верч лийын кертын, а терроризм ваштареш шогымаште йӧршеш вес кӱкшытан паша лийшаш, тӱшка калык чумыргымаште утларак чот да раш тергыме паша шукталтшаш[113].

Тӱнямбал калыкын вашмутшо

[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
«Бурдж-Халифа» башньым терактыште колышо, эмганыше-влак лӱмеш россий флагын тӱсшӧ дене волгалтареныт
Тӱҥ статья: «Крокус Сити Холлышто» терактлан тӱнямбал калык-влакын вашмутышт

Азап лийме амал дене Вашингтон чаманымашым ончыктен[21]. Ош пӧртыштӧ ойлымо почеш, США азап лийшаш нерген уверым ончылгоч пален огыл. Лийше азап Киевын пашаж дене кылдалтын огыл манын, Вашингтонышто увертареныт.

2024 ий 3 апрельыште американ журналист Сеймур Херш уверым шарыше важ-влаклан эҥертен, ойлен: США-н Рӱдӧ разведке виктемже «Крокусышто» терактым ямдылыме нерген Росийлан ончылгоч шижтарен. Хершын шомакше почеш, «эн шагалже, ик увер „срочно“ манме дене лийын да концерт деч ончыч ЦРУ гыч россий разведкылан кусарыме лийын». Тидын годым, американ журналист палемден, ЦРУ терактым чын денак «Крокусышто» палемдыме нерген пален огыл, уверыште тыглай «калык тӱшкан погынымо вер» манын гына каласыме лийын[114].

ООН-ын Тӱҥ секретарьже «Крокусышто» лийше терактым чот шылтален да Россий виктер ден калыклан чаманымашым ойлен[21].

Российлан чаманымашым тӱрлӧ эл-влак ончыктеныт, нунын коклаште Египет, Казахстан, Азербайджан, Киргизий, Чехий, Италий, Сербий, Германий, Люксембург, Катар, Куба, Палестине, Боливий, Иран, Венесуэла, Узбекистан, Серб Республик, Турций, Армений, Мальта, Абхазий, Иорданий, Саудовский Аравий, Пакистан, Ирак, Австрий, Франций, Таджикистан, Мексике, Колумбий, Австрий, ОАЭ, Сирий, Бахрейн, Канада, Белоруссий да молат.

Террорист керылтмашым ХАМАС, Талибан и Хезболла кугу ислам толкын-влакат осал пашалан шотленыт[115][116][117].

25 мартыште ООН Совбезын Японийысе постпредше, терактыште колышо-влакым шарнен, ик минут шып шогымашым увертарен[118].

Шке жапыштыже «Крокус Сити Холлышто» концертым пуышо Garbage американ рок-группо теракт шотышто шке чаманымашыжым ойлен[119].

2024 ий 6 апрельыште Турций Таджикистанын гражданже-влаклан элыш визе деч посна пурымым чарен. Турцийысе Тӱшка Увер йӧнын увертарымыж почеш, пунчал 2024 ий январь-март тылзылаште, теракт шотышто титаклыме кок таджикын Стамбулыш толын коштын кертмышт дене кылдалтын[120].

Терактыште колышо-влаклан мемориал

[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]

2025 ий февральыште «Крокус Сити Холл» воктен терактеш колышо-влакым шарныме лӱмеш мемориалым чоҥаш тӱҥалыныт[121]. Тудым азап эртымылан идалык темме кечын — 22 мартыште — почыныт. Моско блаастьын губернаторжо Андрей Воробьёвын увертарымыже почеш мемориалым ыштымаште концерт залын озаже тыршен.

«Крокус Сити Холлышто» терактеш колышо-влак лӱмеш мемориалым почмаш (2025 ий 22 март)

Чоҥештыше турня-влакым ончыктыман шем гранит гыч кок стелам концерт зал ваштареш да «Крокус Экспон» кокымшо павильонжо ончылно шогалтыме. Чапкӱ ӱмбалан «2024 ий 22 мартыште террорист актыште колышо-влакым шарныме лӱмеш» манын серыме[122].

Ешартыш увер

[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]

2024 ий 25 мартыште Рӱдӧ Банк моло банк ден микрофинанс организаций-влаклан «Крокус Сити Холлышто» теракт годым колышо-влакын парымыштым петыраш темлен[123]. Сбербанк ден ВТБ тидым ышташ эше 2024 ий 23 мартыштак ышташ ямде улмышт нерген увертареныт. Тыгак парымым петыраш эше 23 банк сӧрен: «Тинькофф», Альфа-банк, Совкомбанк, Газпромбанк, Почта Банк, Промсвязьбанк, Москосо кредит банк да молат[124].

«Пикник» группын 2024 ий 27 мартлан Санкт-Петербургышто концертше эртаралтын. Тудо «Крокус Сити Холлышто» терактеш колышо-влакым шарныме лӱмеш пӧлеклалтше лийын[125].

Терактыште колышо-влакым шарныме лӱмеш российысе мурызо-влак «Колышт мыйын йӱкем» альбомым возеныт. Тушко мурызо Муслим Магомаевын репертуарже гыч 12 муро пурен, керылт пурымо да йӱлатыме концерт зал лач тудын лӱмжым нумалын. Колыштшо-влак деч пурышо оксам тичмашнек эмганыше-влакым эмлаш колтеныт[126].

2024 ий 29 июньышто Моско областьын губернаторжо Андрей Воробьев Подмосковьен кучемже-влак «Крокусым» уэш чоҥымо пашам кӱлешлан шотлен огытыл манын, увертарен.

«Концерт зал тушто тетла ок лий»[127].

2025 ий мартыште ик титаклыме еҥын адвокатше увертарен: террорист-влак «Крокусыш» керылт пурымо деч ончыч тыгак моло верымат шымленыт, Кремльым, «Чистые пруды» метром да «МЕГА Белая Дача» кӧргым фотоаппарат дене сниматленыт. Террорист-влак Украиныште шылаш шоненыт[128].

«Крокус Сити Холлысо» азаплан идалык темме деч ончыч, «Октябрь» кинотеатрыште «Крокус. Несломленные» / «Крокус. Тодылалтдыме-влак» документальный фильмын премьерыже эртен. Фильмым «Интеграций» продюсер рӱдерын да Российысе Йошкар Ыресын полшымышт дене войзымо. Негызыш волонтёр, эмлызе, концерт залын пашаеҥже да еҥ-влакым утараш полшышо шуко еҥын историйышт войзалтыныт[129].

Палемдымаш

[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
  1. ↑ В «Крокус Сити Холл» произошла стрельба, 2024-03-22, <https://www.rbc.ru/society/22/03/2024/65fdbd7a9a7947d15b83c69a>. Проверено 22 ӱярня 2024.. 
  2. ↑ Онлайн: в подмосковном «Крокус Сити Холле» стрельба и пожар, есть раненые, 2024-03-22, <https://www.kommersant.ru/doc/6592212>. Проверено 22 ӱярня 2024.. 
  3. ↑ 1 2 Число погибших детей при теракте в «Крокусе» выросло до шести, 2024-04-03, <https://www.rbc.ru/society/03/04/2024/660d02c39a79474459fe7bd8>. Проверено 3 вӱдшор 2024.. 
  4. ↑ Число пострадавших в результате теракта в "Крокус сити холле" выросло до 551, <https://tass.ru/proisshestviya/20398821>. Проверено 30 ӱярня 2024.. 
  5. ↑ Инженер-строитель пробил стену для спасения людей в «Крокусе», 2024-03-30, <https://www.rbc.ru/rbcfreenews/6607bf399a794775f7a811e5?from=newsfeed>. Проверено 30 ӱярня 2024.. 
  6. ↑ Участников теракта в "Крокусе" задержали недалеко от границы с Украиной, 23.03.2024, <https://ria.ru/20240323/terakt-1935232656.html?in=l>. Проверено 23 ӱярня 2024.. 
  7. ↑ РБК, 23 марта 2024. Путин заявил, что с украинской стороны готовили «окно» для террористов
  8. ↑ РБК, 26 марта 2024. Бортников обвинил спецслужбы Украины в содействии теракту в «Крокусе»
  9. ↑ РБК, 27 марта 2024. Песков заявил, что официальных версий теракта в «Крокусе» еще не называли
  10. ↑ Schmitt, Eric (2024-03-22), What We Know About ISIS-K, the Group That Claimed Responsibility for the Moscow Attack, <https://www.nytimes.com/2024/03/22/us/politics/isis-k-moscow-attack.html>. 
  11. ↑ Knight, Mariya; Chernova, Anna & Tarasova, Darya (2024-03-22), ISIS claims responsibility for attack in busy Moscow-area concert venue that left at least 40 dead, CNN, <https://www.cnn.com/2024/03/22/europe/crocus-moscow-shooting/index.html>. 
  12. ↑ Moscow concert hall attack latest: ISIS claims responsibility for shooting that killed more than 60 people (англ.). The Independent. Дата обращения: 23 ӱярня 2024. Архивировано 23 ӱярня 2024 года.
  13. ↑ Ведомости, 25 марта 2024. Что такое запрещенный в России «Вилаят Хорасан»
  14. ↑ Интерфакс, 24 марта 2024. Вице-президент США возложила ответственность за теракт в Crocus City Hall на ИГ
  15. ↑ Путин назвал кровавым и варварским теракт в «Крокус Сити Холле», 23.03.2024, <https://www.rbc.ru/politics/23/03/2024/65fecb429a7947ae21609510>. Проверено 23 ӱярня 2024.. 
  16. ↑ Организаторами теракта в "Крокусе" были шестеро граждан Средней Азии, 2025-03-22, <https://ria.ru/20250322/sk-2006630912.html>. Проверено 22 ӱярня 2025.. 
  17. ↑ Свыше двух тысяч человек проходят потерпевшими по делу о "Крокусе", 2025-05-20, <https://ria.ru/20250520/bastrykin-2018047876.html>. Проверено 20 ага 2025.. 
  18. ↑ Крокус. Mash (22 ӱярня 2024).
  19. ↑ Теракт с десятками погибших в «Крокус Сити Холле». Главное, <https://www.rbc.ru/society/22/03/2024/65fdc5279a7947060de78e08?from=from_main_2>. Проверено 22 ӱярня 2024.. 
  20. ↑ Один из зрителей «Крокус Сити Холла» обезвредил террориста, 23.03.2024, <https://lenta.ru/news/2024/03/23/zritel/?utm_source=yxnews&utm_medium=desktop>. Проверено 23 ӱярня 2024.. 
  21. ↑ 1 2 3 4 5 6 Что известно о происшествии в "Крокус сити холле". Главное, <https://tass.ru/proisshestviya/20320557>. Проверено 22 ӱярня 2024.. 
  22. ↑ Пожару в "Крокус сити холле" присвоен повышенный ранг сложности, <https://tass.ru/proisshestviya/20320949>. Проверено 22 ӱярня 2024.. 
  23. ↑ В оперслужбах сообщили о втором взрыве в Crocus City Hall, 2024-03-22, <https://www.interfax.ru/russia/951937>. Проверено 22 ӱярня 2024.. 
  24. ↑ Вертолеты сбросили около 160 тонн воды на горящий "Крокус сити холл", 23.03.2024, <https://ria.ru/20240323/voda-1935125541.html?ysclid=lu3l8bm2yd708597512>. Проверено 23 ӱярня 2024.. 
  25. ↑ Минздрав Подмосковья опубликовал список из 145 госпитализированных после теракта, 23.03.2024, <https://tass.ru/proisshestviya/20325727>. Проверено 23 ӱярня 2024.. 
  26. ↑ Интерфакс, 24 марта 2024. Спасатели сделали проем в стене Crocus для прохода тяжелой техники
  27. ↑ Поисковую операцию на месте теракта в «Крокусе» продлили на день, 2024-03-25, <https://www.rbc.ru/society/25/03/2024/660144219a7947f23bc8ca2a>. Проверено 25 ӱярня 2024.. 
  28. ↑ Спасатели завершили разбор завалов в "Крокус сити холле", 2024-03-26, <https://tass.ru/proisshestviya/20363589>. Проверено 26 ӱярня 2024.. 
  29. ↑ Бастрыкин потребовал поименно установить заказчиков теракта в «Крокусе», 2024-03-31, <https://www.rbc.ru/society/31/03/2024/660984619a7947c2e5760c51?>. Проверено 31 ӱярня 2024.. 
  30. ↑ Суд признал более 1,7 тыс. человек потерпевшими по делу о теракте в «Крокусе». Известия (1 пеледыш 2024). Дата обращения: 2 пеледыш 2024.
  31. ↑ Выплаты пострадавшим в "Крокусе" начнутся с 23 сентября, 2024-09-20, <https://tass.ru/obschestvo/21920015>. Проверено 20 идым 2024.. 
  32. ↑ 1 2 Опубликовано видео допроса террориста из "Крокуса", 23.03.2024, <https://ria.ru/20240323/terakt-1935263105.html>. Проверено 23 ӱярня 2024.. 
  33. ↑ ТАСС, 25 марта 2014. Бастрыкин заявил о восстановлении хронологии теракта в «Крокус сити холле»
  34. ↑ РИА Новости: Террористы из "Крокуса" ехали по трассе со скоростью более 140 км/ч - Российская газета, 2024-03-26, <https://rg.ru/2024/03/26/ria-novosti-raskrylo-marshrut-terroristov-posle-ataki-na-krokus.html>. Проверено 27 ӱярня 2024.. 
  35. ↑ 1 2 Арестованным Басманным судом террористам грозит пожизненное лишение свободы - Российская газета, 2024-03-25, <https://rg.ru/2024/03/25/mera-presecheniia.html>. Проверено 27 ӱярня 2024.. 
  36. ↑ Участникам задержания устроивших теракт в "Крокусе" вручили награды, 25.03.2024, <https://ria.ru/20240325/nagrazhdenie-1935570727.html>. Проверено 25 ӱярня 2024.. 
  37. ↑ В МВД рассказали, как выследили машину террористов, напавших на «Крокус», <https://www.rosbalt.ru/news/2024-03-28/v-mvd-rasskazali-kak-vysledili-mashinu-terroristov-napavshih-na-krokus-5038940>. Проверено 28 ӱярня 2024.. 
  38. ↑ Суд арестовал четырех фигурантов дела о теракте в «Крокус Сити Холле», 24.03.2024, <https://www.rbc.ru/society/24/03/2024/660035019a794732d79ac030>. Проверено 25 ӱярня 2024.. 
  39. ↑ Суд назвал имена фигурантов дела о теракте в «Крокус Сити Холле», <https://www.rbc.ru/society/24/03/2024/660064ad9a79471d61577e41>. Проверено 25 ӱярня 2024.. 
  40. ↑ Жирнов, Степан, «Не едем на турнир?» Мальчик, сбитый террористами, пришёл в сознание, <https://aif.ru/society/people/-ne-edem-na-turnir-malchik-sbityy-terroristami-prishyol-v-soznanie>. Проверено 25 ӱярня 2024.. 
  41. ↑ Суд арестовал пятого обвиняемого по делу о теракте в "Крокус сити холле", 2024-03-25, <https://tass.ru/proisshestviya/20351483?ysclid=lu742w4ka3738399968>. Проверено 25 ӱярня 2024.. 
  42. ↑ Суд арестовал седьмого фигуранта дела о теракте в "Крокусе", 2024-03-25, <https://ria.ru/20240325/krokus-1935733144.html?ysclid=lu74lyhv99527885415>. Проверено 25 ӱярня 2024.. 
  43. ↑ Екатерина КОСОБОКОВА |. Суд арестовал восьмого фигуранта по делу о теракте в «Крокусе» Алишера Касимова. kp.ru -. Дата обращения: 26 ӱярня 2024.
  44. ↑ Росфинмониторинг внес напавших на «Крокус» в реестр террористов. rbc.ru (28 ӱярня 2024). Дата обращения: 28 ӱярня 2024.
  45. ↑ В суде раскрыли имя девятого фигуранта дела о теракте в "Крокусе" - Российская газета, 2024-03-29, <https://rg.ru/2024/03/29/v-sude-raskryli-imia-deviatogo-figuranta-dela-o-terakte-v-krokuse.html>. Проверено 29 ӱярня 2024.. 
  46. ↑ В Москве арестовали девятого фигуранта дела о теракте в «Крокусе», 2024-03-29, <https://www.rbc.ru/politics/29/03/2024/6606c8389a794708516f499b?utm_source=yxnews&utm_medium=desktop&utm_referrer=https://dzen.ru/news/search?text=>. Проверено 29 ӱярня 2024.. 
  47. ↑ Суд арестовал девятого фигуранта дела о теракте в "Крокусе", 29.03.2024, <https://ria.ru/20240329/sud-1936701337.html>. Проверено 29 ӱярня 2024.. 
  48. ↑ Суд арестовал десятого фигуранта дела о теракте в "Крокусе", 01.04.2024, <https://ria.ru/20240401/figurant-1937189685.html>. Проверено 1 вӱдшор 2024.. 
  49. ↑ СК раскрыл имя и роль еще одного фигуранта дела о теракте в «Крокусе», 2024-04-01, <https://www.rbc.ru/society/01/04/2024/660abff19a79477ba32157ea?from=from_main_1>. Проверено 1 вӱдшор 2024.. 
  50. ↑ Mash: фигуранта дела о теракте в «Крокусе» поставили на учет незаконно. News.ru (11 пеледыш 2024). Дата обращения: 11 пеледыш 2024.
  51. ↑ ФСБ сообщила о задержании еще троих фигурантов дела о теракте в «Крокусе», 2024-04-04, <https://www.vedomosti.ru/society/news/2024/04/04/1029906-fsb-soobschila?ysclid=lul9z06tpp365173236>. Проверено 4 вӱдшор 2024.. 
  52. ↑ Басманный суд арестовал еще одного фигуранта дела о теракте в «Крокусе», 2024-04-05, <https://iz.ru/1677716/2024-04-05/basmannyi-sud-arestoval-eshche-odnogo-figuranta-dela-o-terakte-v-krokuse>. Проверено 5 вӱдшор 2024.. 
  53. ↑ ТАСС узнал о фигурантах дела о халатности после теракта в «Крокусе», <https://www.rbc.ru/rbcfreenews/66120f7d9a7947147a4b87a0>. Проверено 8 вӱдшор 2024.. 
  54. ↑ В РФ задержали еще одного фигуранта дела о теракте в «Крокус Сити Холле», 2024-04-26, <https://aif.ru/incidents/v-rf-zaderzhali-eshche-odnogo-figuranta-dela-o-terakte-v-krokus-siti-holle>. Проверено 26 вӱдшор 2024.. 
  55. ↑ Силовики задержали еще одного фигуранта дела о теракте в «Крокусе», 2024-04-26, <https://www.rbc.ru/society/26/04/2024/662b8a549a7947095f8b5364>. Проверено 26 вӱдшор 2024.. 
  56. ↑ Басманный суд арестовал 12-го фигуранта дела о теракте в «Крокусе», 2024-04-27, <https://iz.ru/1688907/2024-04-27/basmannyi-sud-arestoval-12-go-figuranta-dela-o-terakte-v-krokuse>. Проверено 27 вӱдшор 2024.. 
  57. ↑ Суд продлил арест предполагаемому исполнителю теракта в "Крокусе" Мирзоеву. ria.ru (16 ага 2024). Дата обращения: 16 ага 2024.
  58. ↑ Суд продлил арест одному из исполнителей теракта в «Крокусе». РБК (16 ага 2024). Дата обращения: 16 ага 2025.
  59. ↑ Суд продлил арест всем исполнителям теракта в «Крокус Сити Холле». RT (16 ага 2024). Дата обращения: 16 ага 2024.
  60. ↑ Суд продлил арест четверым пособникам напавших на "Крокус" террористов. ТАСС (16 ага 2024). Дата обращения: 16 ага 2024.
  61. ↑ https://www.rbc.ru/rbcfreenews/664733029a79479f7e2e0666. РБК (17 ага 2024). Дата обращения: 17 ага 2024.
  62. ↑ По делу о теракте в «Крокусе» арестовано 18 человек. Известия (1 пеледыш 2024). Дата обращения: 2 пеледыш 2024.
  63. ↑ Суд продлил арест четырем обвиняемым в теракте в «Крокусе», 2024-08-16, <https://www.rbc.ru/society/16/08/2024/66bf253c9a7947aaa99d6ca7>. Проверено 20 сорла 2024.. 
  64. ↑ Суд продлил арест еще четырем обвиняемым в теракте в «Крокусе», 2024-08-19, <https://www.rbc.ru/rbcfreenews/66c312da9a794773054c3250>. Проверено 20 сорла 2024.. 
  65. ↑ До 22 ноября продлили арест 4 фигурантов по делу о теракте в «Крокусе», 2024-08-20, <https://aif.ru/society/do-22-noyabrya-prodlili-arest-4-figurantov-po-delu-o-terakte-v-krokuse>. Проверено 20 сорла 2024.. 
  66. ↑ Еще один фигурант дела о теракте в «Крокусе» частично признал вину, 2024-08-23, <https://www.rbc.ru/rbcfreenews/66c81d3d9a79477c7c717d91>. Проверено 23 сорла 2024.. 
  67. ↑ Бастрыкин заявил, что по делу о теракте в "Крокус Сити Холле" обвиняются 27 фигурантов, 2025-01-14, <https://profile.ru/news/society/bastrykin-zayavil-chto-po-delu-o-terakte-v-krokus-siti-holle-obvinyajutsya-27-figurantov-1648403/>. Проверено 15 шорыкйол 2025.. 
  68. ↑ Исполнителям теракта в «Крокусе» продлили арест до 24 марта, 19.02.2025, <https://aif.ru/society/ispolnitelyam-terakta-v-krokuse-prodlili-arest-do-24-marta>. Проверено 19 пургыж 2025.. 
  69. ↑ В США арестовали террориста, инструктировавшего напавших на «Крокус», <https://www.rbc.ru/politics/07/03/2025/67cb18ce9a794790eb6fdd91?from=newsfeed>. Проверено 7 ӱярня 2025.. 
  70. ↑ В СК рассказали об изъятом оружии с места теракта в "Крокус сити холле", <https://tass.ru/proisshestviya/20342107>. Проверено 24 ӱярня 2024.. 
  71. ↑ Мария МАМАЕВА |. В Душанбе ведут следственные мероприятия с родными террористов из «Крокуса». kp.ru -. Дата обращения: 26 ӱярня 2024.
  72. ↑ Сергей Чиков |. Бортников: Украина готовила боевиков на Ближнем Востоке. kp.ru - (26 ӱярня 2024). Дата обращения: 26 ӱярня 2024.
  73. ↑ РБК, 27 марта 2024. Участника телеграм-группы с террористами из «Крокуса» вышлют из России
  74. ↑ ТАСС сообщил, что атаковавшие «Крокус» террористы были под наркотиками, 2024-03-28, <https://www.rbc.ru/society/28/03/2024/660542299a7947a261140bc1?from=newsfeed>. Проверено 28 ӱярня 2024.. 
  75. ↑ В крови террористов из "Крокуса" обнаружили психотропные наркотические вещества - Российская газета, 2024-03-28, <https://rg.ru/2024/03/28/tabletka-smerti.html>. Проверено 2 вӱдшор 2024.. 
  76. ↑ СК получил доказательства связи террористов из "Крокуса" с Украиной, 2024-03-28, <https://ria.ru/20240328/terroristy-1936445321.html>. Проверено 28 ӱярня 2024.. 
  77. ↑ Источник: под Душанбе задержали девять человек по делу об атаке на "Крокус", 20240329T1257, <https://ria.ru/20240329/terakt-1936616469.html>. Проверено 29 ӱярня 2024.. 
  78. ↑ Обвиняемые в теракте в "Крокусе" заявили, что ехали в Киев за наградой, 29.03.2024, <https://ria.ru/20240329/krokus-1936727649.html>. Проверено 29 ӱярня 2024.. 
  79. ↑ Задержанные в Дагестане террористы снабжали деньгами и оружием атаковавших "Крокус", 2024-04-01, <https://tass.ru/proisshestviya/20408793>. Проверено 1 вӱдшор 2024.. 
  80. ↑ ФСБ заявила о причастности задержанных в Дагестане боевиков к теракту в «Крокусе», 2024-04-01, <https://iz.ru/1675071/2024-04-01/fsb-zaiavila-o-prichastnosti-zaderzhannykh-v-dagestane-boevikov-k-teraktu-v-krokuse>. Проверено 1 вӱдшор 2024.. 
  81. ↑ В Турции задержали жителей Таджикистана по подозрению в подготовке теракта, 01.04.2024, <https://ria.ru/20240401/terakt-1937208885.html?in=l>. Проверено 1 вӱдшор 2024.. 
  82. ↑ Пострадавшие в "Крокусе" просят СК возбудить дело в отношении владельцев комплекса, 2024-04-02, <https://tass.ru/proisshestviya/20419031>. Проверено 2 вӱдшор 2024.. 
  83. ↑ Семерых фигурантов дела о теракте в «Крокусе» внесли в реестр террористов, <https://www.rbc.ru/rbcfreenews/6615368d9a7947f168cabcc7>. Проверено 9 вӱдшор 2024.. 
  84. ↑ Путин: Спецслужбы продолжают выявлять заказчиков и спонсоров теракта в "Крокусе" - Российская газета, 2024-04-24, <https://rg.ru/2024/04/24/putin-specsluzhby-prodolzhaiut-vyiavliat-zakazchikov-i-sponsorov-terakta-v-krokuse.html>. Проверено 24 вӱдшор 2024.. 
  85. ↑ Росфинмониторинг раскрыл, как финансировался теракт в "Крокусе" - Российская газета, 2024-04-25, <https://rg.ru/2024/04/25/rosfinmonitoring-raskryl-kak-finansirovalsia-terakt-v-krokuse.html>. Проверено 25 вӱдшор 2024.. 
  86. ↑ СК возбудил дело об оказании небезопасных услуг в связи с нападением на "Крокус". ТАСС (31 ага 2024). Дата обращения: 31 ага 2024.
  87. ↑ Стало известно о пяти новых фигурантах дела о теракте в "Крокусе", 2024-08-29, <https://ria.ru/20240829/krokus-1969151549.html>. Проверено 29 сорла 2024.. 
  88. ↑ Стали известны подробности о новом фигуранте по делу о теракте в "Крокусе", 2024-08-29, <https://ria.ru/20240829/terakt-1969234314.html>. Проверено 29 сорла 2024.. 
  89. ↑ Пятеро фигурантов дела о теракте в "Крокусе" обеспечивали нападавших оружием, 2024-08-29, <https://tass.ru/proisshestviya/21718217>. Проверено 29 сорла 2024.. 
  90. ↑ Четыре фигуранта дела о теракте в «Крокусе» состояли в «Вилаят Хорасан», <https://www.rbc.ru/rbcfreenews/66fe1fb99a79471c9330ffc3?from=newsfeed>. Проверено 3 шыжа 2024.. 
  91. ↑ В деле «Крокуса» взят новый след. kommersant.ru (1 кылме 2024). Дата обращения: 1 кылме 2024.
  92. ↑ Стали известны личности передавших оружие напавшим на «Крокус» террористам, 2024-11-02, <https://iz.ru/1784547/2024-11-02/stali-izvestny-lichnosti-peredavshikh-oruzhie-terroristam-v-krokuse>. Проверено 2 кылме 2024.. 
  93. ↑ Четырем фигурантам дела о теракте в «Крокусе» переквалифицировали обвинение, 2024-11-20, <https://aif.ru/society/chetyrem-figurantam-dela-o-terakte-v-krokuse-perekvalificirovali-obvinenie>. Проверено 20 кылме 2024.. 
  94. ↑ В Ингушетии задержали предполагаемых пособников напавших на "Крокус" террористов, 2024-12-04, <https://tass.ru/proisshestviya/22576301>. Проверено 5 теле 2024.. 
  95. ↑ Anadolu: подельникам террористов из "Крокуса" грозит 15 лет тюрьмы в Турции, 2025-01-02, <https://tass.ru/proisshestviya/22814389>. Проверено 2 шорыкйол 2025.. 
  96. ↑ Предварительное следствие по делу о теракте в «Крокус Сити Холле» завершилось. vm.ru (5 пургыж 2025). Дата обращения: 5 пургыж 2025.
  97. ↑ Владелец «Крокус Сити Холла» признан потерпевшим по делу о теракте. aif.ru (11 пургыж 2025). Дата обращения: 11 пургыж 2025.
  98. ↑ 1 2 СК завершил расследования в отношении 19 фигурантов дела о "Крокусе", 2025-03-22, <https://ria.ru/20250322/sk-2006631226.html>. Проверено 22 ӱярня 2025.. 
  99. ↑ Экспертиза признала вменяемыми исполнителей теракта в «Крокус Сити Холле», <https://www.rbc.ru/rbcfreenews/67fc73479a79477c56e6ab17>. Проверено 14 вӱдшор 2025.. 
  100. ↑ МИД назвал «кровавым терактом» произошедшее в «Крокус Сити Холле», 2024-03-22, <https://www.rbc.ru/politics/22/03/2024/65fdce249a7947f68f092544?from=story_65fdc2679a794730284d89d6>. Проверено 22 ӱярня 2024.. 
  101. ↑ Патриарх Кирилл молится об упокоении душ погибших при ЧП в "Крокус сити холле", <https://tass.ru/obschestvo/20320747>. Проверено 22 ӱярня 2024.. 
  102. ↑ В Москве отменили все массовые мероприятия после атаки на «Крокус-Сити», <https://www.rbc.ru/politics/22/03/2024/65fdd1009a7947327121b209?from=story_65fdc2679a794730284d89d6>. Проверено 22 ӱярня 2024.. 
  103. ↑ ГСУ СК России возбудило уголовное дело о теракте в Московской области, <https://tass.ru/proisshestviya/20321673>. Проверено 22 ӱярня 2024.. 
  104. ↑ Медведев призвал к «тотальной казни террористов» после нападения в Москве, <https://www.rbc.ru/politics/22/03/2024/65fdde799a7947be62398c7b?from=newsfeed>. Проверено 22 ӱярня 2024.. 
  105. ↑ Обращение Владимира Путина к россиянам, <https://ria.ru/20240323/putin-1935126467.html>. Проверено 23 ӱярня 2024.. 
  106. ↑ Заявление Путина в связи с терактом в «Крокус Сити Холле». Трансляция, <https://iz.ru/1670444/2024-03-23/zaiavlenie-putina-v-sviazi-s-teraktom-v-krokus-siti-kholle-transliatciia>. Проверено 23 ӱярня 2024.. 
  107. ↑ Спасшим людей при теракте в «Крокусе» школьникам вручили награды. Известия. Известия (25 ӱярня 2024). Дата обращения: 25 ӱярня 2024.
  108. ↑ Спасавших людей в «Крокусе» Донскова и Мейер наградили в Общественной палате. iz.ru (26 ӱярня 2024). Дата обращения: 26 ӱярня 2024.
  109. ↑ Глава РПЦ высказался о русском национализме, <https://www.rosbalt.ru/news/2024-03-27/glava-rpts-vyskazalsya-o-russkom-natsionalizme-5038338>. Проверено 27 ӱярня 2024.. 
  110. ↑ Путин наградил подростков, спасавших людей во время теракта в «Крокусе», 2024-05-02, <https://iz.ru/1690956/2024-05-02/putin-nagradil-podrostkov-spasavshikh-liudei-vo-vremia-terakta-v-krokuse>. Проверено 2 ага 2024.. 
  111. ↑ Указ Президента Российской Федерации от 02.05.2024 № 300 "О награждении государственными наградами Российской Федерации". Официальное опубликование правовых актов (2 ага 2024). Дата обращения: 2 ага 2024.
  112. ↑ Путин посмертно наградил пытавшегося обезвредить террориста в «Крокусе» мужчину, 2024-07-08, <https://iz.ru/1724495/2024-07-08/putin-posmertno-nagradil-pytavshegosia-obezvredit-terrorista-v-krokuse-muzhchinu>. Проверено 8 сӱрем 2024.. 
  113. ↑ РБК, 31 июля 2024. Краснов увидел просчеты органов власти в терактах в «Крокусе» и Дагестане
  114. ↑ ЦРУ в срочном порядке уведомляло Россию о подготовке теракта, заявил Херш. РИА-Новости (3 вӱдшор 2024).
  115. ↑ РИА Новости, 23 марта 2024. ХАМАС осудило теракт в «Крокусе»
  116. ↑ РБК, 23 марта 2024. МИД Афганистана осудил теракт в подмосковном «Крокусе»
  117. ↑ ТАСС, 23 марта 2024. «Хезболлах» осудила теракт в Москве. Шиитская организация назвала произошедшее в «Крокус сити холле» кровавым терактом
  118. ↑ Совбез ООН почтил минутой молчания память погибших в "Крокусе". Московский комсомолец (25 ӱярня 2024). Дата обращения: 25 ӱярня 2024.
  119. ↑ Игравшая в «Крокусе» группа Garbage выразила соболезнования после теракта, <https://www.rbc.ru/rbcfreenews/660309ea9a79478be0f3b57c>. Проверено 27 ӱярня 2024.. 
  120. ↑ Граждане Таджикистана больше не смогут въехать в Турцию без визы, 2024-04-06, <https://ria.ru/20240406/turtsiya-1938159320.html>. Проверено 6 вӱдшор 2024.. 
  121. ↑ Возле «Крокуса» начали возводить мемориал жертвам теракта, 2025-02-21, <https://www.kommersant.ru/doc/7517626?from=vertical_lenta>. Проверено 21 пургыж 2025.. 
  122. ↑ Открытие мемориала жертвам теракта в «Крокус Сити Холле». Фоторепортаж, 2025-03-22, <https://www.rbc.ru/photoreport/22/03/2025/67de9f139a7947e543319ddc>. Проверено 24 ӱярня 2025.. 
  123. ↑ Центробанк рекомендовал списать долги погибших при теракте в "Крокусе", 25.03.2024, <https://ria.ru/20240325/dolgi-1935651419.html>. Проверено 25 ӱярня 2024.. 
  124. ↑ Центробанк предложил банкам простить долги погибших в «Крокусе», <https://www.rbc.ru/finances/25/03/2024/660159189a794750cb5f7724>. Проверено 25 ӱярня 2024.. 
  125. ↑ Группа «Пикник» проведет концерт памяти в Петербурге, 2024-03-26, <https://www.rbc.ru/spb_sz/25/03/2024/6601597f9a7947e3134c0404?ysclid=lu81u7m37c872927504>. Проверено 26 ӱярня 2024.. 
  126. ↑ news.ru. news.ru (28 ӱярня 2024). Дата обращения: 28 ӱярня 2024.
  127. ↑ Воробьев заявил, что на месте «Крокуса» не будет концертного зала, 2024-06-29, <https://www.rbc.ru/rbcfreenews/667f5e2c9a7947eb3424ca1f?utm_source=telegram&utm_medium=messenger>. Проверено 29 пеледыш 2024.. 
  128. ↑ Напавшие на «Крокус» террористы планировали атаковать центр Москвы - Газета.Ru | Новости, 2025-03-20, <https://www.gazeta.ru/social/news/2025/03/20/25356866.shtml?ysclid=m8h8ts0twp487455609>. Проверено 20 ӱярня 2025.. 
  129. ↑ Курнакова, Ирина, Несломленные. В Москве состоялась премьера фильма о трагедии в «Крокусе», <https://aif.ru/culture/movie/neslomlennye-v-moskve-sostoyalas-premera-filma-o-tragedii-v-krokuse>. Проверено 24 ӱярня 2025.. 

Кылвер-влак

[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
"https://mhr.ruwiki.ru/w/index.php?title=Крокус_Сити_Холлышто_теракт_(2024)&oldid=692201" гыч налме