Курыкмарий кундем

РУВИКИ — эрыкан энциклопедий гыч материал
Кундем
Курыкмарий кундем
курыкмар. Кырык мары кымдем
Paiskyryk.jpg
Флаг[d] Герб[d]
Флаг[d] Герб[d]
56°20′00″ с. ш. 46°34′00″ в. д.GЯO
Эл
Адм. рӱдӧ Чыкма
Историй да географий
Кумдык
Шагат ӱштӧ MSD[d] да UTC+3:00[d]
Калык чот
Калык чот
  • ▼20 308 еҥ (2021)[2]
Цифран идентификатор
Телефон код 83632
Официал сайт
Курыкмарий кундем на карте
Логотип РУВИКИ.Медиа Медиафайлы на РУВИКИ.Медиа

Курыкмарий кундем (курыкмар. Кырыкмары кымдем, руш. Горномарийский район) — Марий Эл Республикын ик кундемже. Рӱдолаже — Чыкма (курыкмар. Цикмӓ).

Файл:Mary El map-mari.png
Марий Эл Республик

Географий

[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]

Курыкмарий кундем Марий Эл Республикын кечывалвел-касвел ужашыштыже верланен. Юл эҥер ты кундемым кок ужашлан шелеш.

Пурла Юл серыште: Виловат, Йоласал, Эмӓн, Пайскырык, Микрӓк, Картук, Носола, Кугусола, Шӹндӹрйал, Кожерля, Шактенваж.

Шола Юл серыште: Вӹтлäмары.

Шур эҥер серыште: Ӓвӓсир, Шур-Кушыргы, Яштуга, Пӹркемсола, Краселицӹ, Этьвайныр дон Оврашныр. Кумдыкшо 1716,2 км². Тышке олык, нур, чодра, эҥер, ер, куп-влак пурат. Юлын пурла серыштыже верланыше ужаш Курык вел лӱмдалтеш. Шола ужашыже Олык вел маналтеш.

Эртык

[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]

Курыкмарий кундемын эртымгорныжо акрет жап гычак тӱҥалеш. Археологий шымлымаш ончыктен: тиде верыште ожнысек калык колым кучен, сонарыш коштын, емыжым, мӱйым поген. Варажым мландым куралаш да вольыкым ончаш тӱҥалын. Акрет финн-угор тӱшка гыч тыште ожнысо марий-влак лектыныт, нунак курыкмарий калыкын кугезышт лийыныт.

X—XIII курымлаште Курык вел ужаш Юл Булгарийыш пурен, Русьлан йӧзакым тӱлен. XIII—XV курымлаште курыкмарий мланде Шӧртньӧ Ордан кид йымалныже лийын, вара (XV—XVI курымлаште) Озаҥысе ханлыкыш ушнен.

Курыкмарий йылме — Марий Эл Республикын кугыжаныш йылме улеш.

Тыгак ончо

[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]

Ӧрдыж кылвер-влак

[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
Coat of arms of Gornomariysky Raion.png
Flag of Gornomariysky Raion.png
Курыкмарий кундемысе илымверла

Кундем рӱдер: Чыкма

Авасер • Аксай • Актусола • Алатай • Алгасер • Алдисола • Алман • Аманур • Аматисола • Ангырвуй • Апшат Пеляк • Аргасола • Артюшкансола • Аршиксола • Атьсер • Атьсола • Аштавай выселке • Аянсола • Басурман • Болониха • Вакшлап • Верашэҥер • Вес сер Пӧртнур • Вес сер Юлъял • Виловат • Вичписте • Вожанэҥер • Волна • Вопшанэҥер • Вӱдшинчаял • Вӱтламарий • Выржыкан • Гаврениха • Данилиха • Ермаксер • Игнашкин • Изи Йоласъял • Изи Нужанъял • Изи Пистер • Изи Сӧреманэҥер • Изи Юнго • Изик • Изэҥер • Икымше Малиновка • Илдар • Исуткан • Ихотьсола • Йоласъял • Йолопкан • Йошкарсер • Йошкарсер • Каваште Шурмарий • Камаканур • Карманер • Картук • Келегорем • Климсола • Кожвож • Кожвожвуй • Кожерла • Кожлаэҥер • Кокласола • Кокласола • Кокымшо Малиновка • Копон • Копонъял • Копонэҥер • Корчакъял • Красногорка • Красный Иванов • Красный Май • Красный Селище • Кувшинсола • Кугилансола • Кугилансола • Кугу Сӧреманэҥер • Кугувол • Кугунур • Кугусола • Кугусола • Кугысер • Кужылиды • Кукшылиде • Кулаково • Кум Рӱдӧ • Куписер • Куткынур • Кӱвервуй • Кӱкшынур • Кӱшыл Пынгелъял • Кӱшыл Солаволкы • Лавранэҥер • Лап Пӱнчер • Лапсола • Лапсола • Лапсола • Лаптина • Латансола • Ленинсер • Лидывуй • Лидывуй • Лидывуй • Личкынур • Ломбынер • Лузин • Луксола • Майский • Макарсер • Мамариха • Мамыке • Марков • Маръясола • Мецакнур • Мидашкансола • Микишкансола • Микор • Микряк • Микушкансер • Миняшкин • Митрисола • Митрусер • Мишкансола • Мырзанай • Немычсола • Нермучаш • Новый • Носола • Нужаял • Нурмучаш • Нуръял • Оврашнур • Озьорка • Октябрьский • Олыктӱр • Ольокансер • Осипсола • Охонян • Пайскурык • Пактайсола • Пальтикэҥер • Панькан • Паратмарий • Пекеттӧрем • Пертюк • Песеръял • Петуксола • Печансола • Пиндыкъял • Пистерла • Покан • Порандай • Похросола • Пӧртнур • Прастай • Пучанъял • Пызыкнур • Пынгель Кугилансола • Пынгель Парнингаш • Пынгель Усола • Пынгельмучаш • Работник • Родюк • Рябиновка • Салымсола • Санук • Сарансола • Сарапай • Сармансола • Саткансола • Сатсола • Сивикасола • Сидункурык • Симаксер • Соракисер • Сумка • Сухин • Такыр • Тамакай • Тамарай • Тегай • Тодымваж • Томилансола • Тошто Тарашнур • Тушнаял • Тӱр Шошмарий • Тӱрын Пӱнчер • Тыгайсола • Тьомисола • Тьопай • Тьотянсола • Тьымансола • Тявак • У Тарашнур • Усола • Усола • Усола • Ӱлыл Аръюнгывуй • Ӱлыл Пынгелъял • Ӱлыл Солаволкы • Цартак • Цигансола • Чеботай • Чермышъял • Чотнайсола • Чуайсола • Шактемваж • Шары • Шемъер • Шереке • Шертне • Шойыл Пӧртнур • Шопкер • Шопкер • Шорык Шурмарий • Шундӱръял • Шунэҥер • Шур Кугышӱргӧ • Шындырвал • Шӱргытӱр • Шӱргыял • Шӱргыял • Эмансола • Эпай • Эрсексер • Эсансола • Эсансола • Этьвайнур • Этюксола • Юаньсер • Юлъял • Юнго Кугышӱргӧ • Юнго Парнингаш • Юнготы • Яктансола • Якынур • Ямаҥгаш • Янгансола • Янгысола • Яндусола • Яныксола • Яштуга

Пытыше илымверла: 5-ше №-ан чодыра участок посёлко; 17-ше километр чодыра участок посёлко; Абажъяр; Акозын; Алдайсола; Арбуч; Ахмылово; Боровское; Бурлацкое; Бусный Бор; Васильсурский чодыра участок; Вахтан; Виноградовка; Волжский Химлесхоз посёлко; Высанер; Звезда лап высылке; Жареный Бугор выселке; Изи Шундӱр; Изи Юнго; Изинурвоч; Икса; Казна пӧрт выселке; Казуксола; Калугин выселке; Карасъяр; Коротни; Коротни; Кугуер; Кузьмин выселке; Кутюн; Кӱшыл Пызыкнур; Лапатасола; Мартышкино; Микорсер выселке; Надежда выселке; Окасола; Осмолучасток; Пакса; Пивайсола; Пирыголтык; Подъём; Поленга; Поташкансер; Речфлот посёлко; Рутка; Рутка Гриве; Саратовский чодыра участок посёлко; Сивандайсола; Сухая Дорога посёлко; Сушилка; Таткансола; Тимирязево; Транспортный; У Рутка; Ӱлыл Чотнай; Цорамайсола; Чотнур; Яндарсер.
 
Coat of arms of Gornomariysky Raion.png
Flag of Gornomariysky Raion.png
Курыкмарий кундемысе муниципал ушем-влак

Ял шотан илемла: Виловат • Йоласъял • Йошкар Юл • Кугусола • Микряк • Озьорка • Пайскурык • Пызыкнур • Усола • Эмансола

 
  1. ↑ http://www.gks.ru/dbscripts/munst/munst88/DBInet.cgi?pl=8006001
  2. ↑ https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/Tom1_tab-5_VPN-2020.xlsx
"https://mhr.ruwiki.ru/w/index.php?title=Курыкмарий_кундем&oldid=276823" гыч налме