Капитонова, Фёкла Сергеевна

Фёкла Сергеевна Капитонова
Шочмо кече	1934 ий 28 сӱрем(1934-07-28)
Шочмо вер	Элеволко ял, У Торъял район, Марий автоном область, РСФСР, СССР
Колымо кече	2002 ий 18 пургыж(2002-02-18) (67 ий)
Колымо вер	Кузнецово села, Медведево район, Марий Эл, Россий
Гражданлык	СССР  Россий
Награде да премий

Фёкла Сергеевна Капитонова (1934 ий 28 июль, У Торъял район, Горький кундем — 2002 ий 18 февраль, Пурсанур, Марий Эл) — совет мер пашаеҥ да ялозанлык пашан ончылъеҥже. Марий АССР Кӱшыл Каҥашын 10-шо ден 11-ше созывыштын депутатше (1980—1990). Пашаште кӱкшӧ сеҥымашыш шумылан СССР Кугыжаныш премийын лауреатше (1984). Социалистический Паша Герой (1990).

Биографий

1934 ий 28 июльышто Марий автоном область У Торъял районысо Элеволко ялыште кресаньык ешеш шочын.

1953 ий гыч, У Торъялысе ялозанлык механизаций школым пытарыме деч вара, Ф. С. Капитонова Алексеевскийысе машина-трактор станцийыште ДТ-54 тракторышто трактористлан пашам ышташ тӱҥалын.

1957 ий гыч Алексеевскийысе машина-трактор станцийым шалатен колтымо деч вара, Ф. С. Капитонова Волгоград областьыште тӱрлӧ пашаверыште тыршен — шала пашам ыштыше, идымыште мотористке, медицинский пунктышто медшӱжар да доярке лийын.

1969 ий гыч Ф. С. Капитонова Марий АССР-ыш пӧртылын да С. С. Жилинын вуйлатыме «Семёновский» совхозысо Кома шӧр фермыште кормачлан пашам ышташ тӱҥалын, вара доярке да эше вара ушкалым машина дене лӱштышӧ оператор лийын.

1974 ий гыч Кома шӧр фермыш голландий урлык ушкалым кондымек, Ф. С. Капитонова 50 туна гыч 25 лӱштышаш ушкалым ямдылен. Вес тӱшка вольык гыч Ф. С. Капитонова шкаланже уэш лӱштышаш ушкал тӱшкам поген, тыште лӱштыш эркын-эркын ик кӱкшытыш шуын. 1974 ий гыч Ф. С. Капитонова эреак СССР Калык озанлык сеҥымаш ончерын участницыже лийын.

1977 ийыште Ф. С. Капитонова Марий АССР-ыште шӧр лӱштыш дене эн ончыч куд тӱжемаш рубежым вончен, южо ушкалже 6250 килограмм марте шӧрым пуэн, а вес 1978 ийыште — 6353 килограммым, да эше икмыняр ий тыгаяк кӱкшытыштӧ лийын. Ф. С. Капитонован тӱшкаштыже рекордсменке ушкал-влак деч эн кугу лӱштыш кечылан 35-37 килограммыш шуын, ик ушкалже кумшо лактацийлан 7370 килограмм шӧрым пуэн.

1981 ий 13 мартыште «пашаште чот ойыртемалтмылан да 1979 ийысе планым темымаште да эртарен темымаште сеҥымашлан кӧра» СССР Кӱшыл Каҥаш Президиумын Указше почеш Фёкла Сергеевна Капитонова Йошкар Тисте орден дене суапландаралтын.

Ф. С. Капитонова «Семёновский» кугыжаныш урлыкаш заводысо вольык ончышо-влак коклаште социалистический таҥасымаште да Марий АССР-ысе доярке-влакын «Кугу шӧр верч» ий еда профессионал таҥӱчашыштышт сеҥышыш лектеден.

1984 ийыште «наукын сеҥымашыжым да ончыл опытым пайдалын кучылтмылан кӧра вольык ончымаште кугу сайлыкан продукцийым ыштен лукмым нӧлталмылан» Фёкла Сергеевна Капитоновам пашаште кӱкшӧ сеҥымашке шумыжлан СССР Кугыжаныш премий дене палемдыме.

1986 ий 29 августышто «пашаште чот кӱкшӧ палдырлан да 1985 ийлан планым шуктымаште да продукцийым ыштен лукмо шотышто, пашан пайдалыкшым, сайлыкшым кугемдыме шотышто налме социалистический сӧрыкым шуктымаште сеҥымашлан» СССР Кӱшыл Каҥаш Президиумын Указше почеш Фёкла Сергеевна Капитоновам Ленин орден дене суапландарыме.

1990 ий 27 июльышто СССР Кӱшыл Каҥаш Президиумын Указше дене «ончыл технологийым шыҥдарымылан кӧра лӱштымӧ кӱтӱн лектышыжым нӧлталмаште шумо пеш кугу сеҥымашлан, шӧр лӱштышым кугемдымашке шкенжын кугу надыржым пыштымылан да пашаште геройлыкым ончыктымылан» Фёкла Сергеевна Капитоновалан Социалистический Паша Герой лӱмым пуымо да Ленин орден ден «Сорла ден Чӧгыт» шӧртньӧ медальым кучыктымо.

Марий АССР Кӱшыл Каҥашын 10-шо ден 11-ше созывыштын депутатшылан (1980—1990) да Марий АССР Кӱшыл Каҥаш Президиум председательын алмаштышыжлан, Медведево районысо Калык депутат-влак каҥашын депутатшылан да КПСС XXVII съездын (1986) делегатшылан сайлалтын.

1991 ий гыч Ф. С. Капитонова сулло канышыш лектын, Медведево районысо Пурсанур селаште илен.

2002 ий 18 февральыште колен.

Награде-влак

Тӱҥ важ:

• «Сорла ден Чӧгыт» медаль (27.07.1990)
• Кок Ленин орден (29.08.1986, 27.07.1990)
• Паша Йошкар Тисте орден (13.03.1981)
• ВДНХ-н медальже-влак
• Марий АССР Кӱшыл Каҥаш Президиумын чап грамотшо (1977, 1984, 1989)

Чаплӱм

• Марий АССР ялозанлыкын сулло пашаеҥже (1983)

Премий-влак

• Пашаште пеш кугу сеҥымашлан СССР Кугыжаныш премий (1984 — «наукын сеҥымашыжым да ончыл опытым пайдалын кучылтмылан кӧра вольык ончымаште кӱкшӧ сайлыкан продукцийым ыштен лукмым нӧлталмылан»)
• ВЦСПС-ын премийже (1985 — 11-ше вичияшын (1981—1985) заданийжым сайын шуктымылан да эртарен темымылан)

Палемдымаш

Литератур

• Мерзляков П. С. Золотой подойник: [Об операторе машинного доения госплемзавода «Семёновский» Медведевского района Ф. С. Капитоновой]. — Йошкар-Ола: Марийское книжное издательство, 1981. — 46 с.: ил.; 20 см. — (Всероссийская серия «Мастера животноводства»).
• Капитонова Фёкла Сергеевна // Энциклопедия Республики Марий Эл / Отв. ред. Н. И. Сараева. — Йошкар-Ола, 2009. — С. 417. — 872 с. — 3505 экз. — ISBN 978-5-94950-049-1.
• Мочаев В. А., Одинцова З. Н. Капитонова Фёкла Сергеевна // Марийская биографическая энциклопедия / Авт.-сост. В. А. Мочаев. — 2-е изд. — Йошкар-Ола: Марийский биографический центр, 2017. — С. 191—192. — 606 с. — 1500 экз. — ISBN 978-5-905314-35-3.