Авалык медаль

Авалык медаль
I степенян
II степенян
Эл	СССР
Тип	медаль
Кӧлан пуалтеш	5 да 6 йочам ончен-куштышо ава-влаклан
Статус	огеш кучыкталт
Статистике
Параметр	диаметр 29 мм I степень — ший II степень — той
Ыштыме кече	1944 ий 8 сӱрем
Икымше суапландарымаш	1944 ий 6 теле
Суапландарыме чот	13 млн утла ӱдырамаш
Черет
Кугурак награде	III степенян «Ава чап» орден
Изирак награде	уке
Медиафайлы на РУВИКИ.Медиа

Медальын сӱретше дене СССР почто марке

Авалык медальым СССР Кӱшыл Каҥаш Президиумын 1944 ий 8 июльысо Указше дене тӧнежлыме. Кок степеньже уло. I да II степенян Авалык медаль шочыктышо да ончен куштышо ава-влакым суапландараш:

• вич йочам — II степенян медаль дене;
• куд йочам — I степенян медаль дене.

1995 ий 1 январьлан палымдыме почеш, I да II степенян Авалык медаль дене 13,15 миллион наре ӱдырамашым суапландарыме.

Медальым сӱртече Н. Н. Жуковын проектше почеш ыштыме.

Возен ончыктымаш

Медаль 29 мм диаметран чын тыртыш форман. Медальын чурий велыштыже ава ден йочан профиль дене оҥышт марте сӱрет верланен. Медальын шола кӱшыл ужашыштыже шаланыше кечыйолан оварген шогышо шӱдыр уло. Медальын йырвелже мучко аҥысыр изи лавр аршаш. Медальын ӱлыл ужашыштыже «СССР» манын возыман изи тасма вераҥдалтын. Медальысе чыла возымаш да сӱрет оварген шогышо улыт. Медальын тупынь велыштыже сорла ден чӧгыт сӱрет уло, кӱшыл ужашыште йырвел мучко «Медаль» манын возымо вераҥдалтын, а ӱлыл ужашыште йырвел мучко — «авалык». I степенян медальым 925 пробан ший гыч ыштеныт, I степенян медальыште ший — 16,60 г. Икымше степенян медальын колодко деч посна чумыр нелытше — 17,453±0,62 г. II степенян медальым той гыч ыштыме.

Медаль нерген положений

Авалык медаль дене вич да куд йочам ыштыше да ончен куштышо ава-влак суапландаралтыт.

Авалык медаль дене суапландарымаш СССР Кӱшыл Каҥаш Президиум лӱм дене ушемысе да автоном республик-влакын Кӱшыл Каҥаш Президиумыштын указышт почеш шукталтеш.

Авалык медаль кок степень гыч шога:

• I степенян «Авалык медаль»,
• II степенян «Авалык медаль».

Авалык медаль дене суапландаралтыт:

• вич йочам ыштыше да ончен куштышо ава-влак — II степенян медаль дене,
• куд йочам ыштыше да ончен куштышо ава-влак — I степенян медаль дене.

Келшыше степенян Авалык медаль дене суапландарымаш тиде аван пытартыш йочажлан ик ий теммеке да моло йочажын илыше улмышт годым шукталтеш. Авалык медаль дене суапландарыме годым тыгак тыгай йоча-влакат шотыш налалтыт:

• закон почеш аван эргылыкеш налме-влак;
• СССР-ым аралыме годым але сарзе службын моло пашажым шуктымаште, але айдемын илышыжым утарыме шотышто СССР гражданинын порысшым шуктымаште, социалистический малпогым да социалистический права порядкым аралымаште колышо але увер деч посна йомшо-влак, тыгак ончыктымо обстоятельствылаште налме сусырлан, контузийлан, эмганымылан але черлан кӧра, але пашаште сусыргымылан але профессионал черлан кӧра колышо-влак.

Куд йочан ава-влакым I степенян ик медаль дене веле суапландарат.

I да II степенян Авалык медальым оҥын шола велныже кондыштарат да суапландарыме аван моло орден ден медальже-влак улмо годым нунын воктене але ӱлнырак вераҥдалтеш.

Аван колымекше, Авалык медаль ӱшандарыме кагаз дене пырля тудын ешыштыже шарнымаш семын кодеш.

• Аверс и реверс медалей
• 

  Ший медаль
  (ончыл вел)

• 

  Ший медаль
  (тупынь вел)

• 

  Той медаль
  (ончыл вел)

• 

  Той медаль
  (тупынь вел)

Тыгак ончо

• III, II, I степенян «Ава чап» орден — 7, 8 да 9 йочам ончен куштышо ава-влаклан почела кучыкталтын.
• «Героине-ава» орден 10 да утларак йочам ончен куштышо ава-влаклан кучыкталтын.

Палемдымаш

Литератур

• Володин А. Н., Мерлай Н. М. Медали СССР. — СПб.: Печатный двор, 1997. — С. 90—91. — ISBN 5-7062-0111-0.
• Колесников Г. А., Рожков А. М. Ордена и медали СССР. — Мн.: Народная асвета, 1986. — С. 69—70.

Кылвер-влак

• Медаль Материнства. Медали и ордена СССР