Пӧтъял

Пӧтъял
	Ял
Пӧтъял
	Пӧтъял
	56°05′55″ с. ш. 48°41′35″ в. д.GЯO
Эл	Россий;
Регион	Марий Эл
Историй да географий
Икымше увертарымаш	1763
Рӱдын кӱкшытшӧ	105
Шагат ӱштӧ	UTC+3:00[d]
Калык чот
Калык	▲3352 еҥ (2021);
Официал йылме	марий йылме да руш йылме
Цифран идентификатор-влак
Телефон код	83631
Почто индекс	425020
	Пӧтъял Пӧтъял

Пӧтъял (руш. Петъял) — Российыште Марий Элын Юлсер кундемыштыже верланыше ял. Пӧтъял ял шотан илемын рӱдерже. Калыкчот: 797 еҥ (2003 ий)^[2], 829 еҥ (2010 ий).^[3]

Верланыме вер

Юлсер-Ола деч 45 километр йӱдвел-эрвел могырно верланен.^[4] Сотнур - Юлсер-Ола корнышто верланен. Ял кок ужашлан шелалтеш: иктыже ӱлнӧ, лакыште шога, весыже Сотнурысо возвышенностьышто. Ял воктен Пӧт эҥер йога.

Ял лӱм

И.С. Галкинын да О.П. Воронцован шымлымышт дене яллан лӱмым воктен йогышо Пӧт эҥер пуэн. «Пӧтъял» — Пӧт эҥер воктен верланыше ял.

Эртымгорно

Негызым пыштыме[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]

Ожно тиде верыште кугу чодыра шоген. Керебеляк ял велым тышке кум эргыж дене пырля марий толын. Эргыже-влакын лӱмышт Пектык, Сурган да Тогзян лийыныт. Вер келшен, тыштак кодыныт. Кажныже шкаланже пӧртым шогалтен. Тачат ял калык кок уремжым Сурлук ден Тогзянлук маныт. Легенде почеш кугурак эргын Пектык лӱмжӧ, К букважым Т буква дене вашталтен, яллан лӱмым пуэн.

Революций деч ончыч[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]

1763 ийыште Пӧтъял Ташнер ялыште 117 пӧръеҥ да 55 ӱдырамаш илен, тӱҥ шотышто марий лийыныт. Калык Сотнур селашке Троицкий черкыш кумалаш коштын. 1881 ийыште ял калык гыч 20 еҥ чодырам руэн, 5 еҥ плотник пашам шуктен, 1 еҥ коҥгам оптен, 8 еҥ орвам ыштен. Ял воктене Озаҥ гыч Чарлаш кугорно лийын (Тошто Казанский тракт).

Икымше школым Пӧтъялыште 1884 ийыште почыныт. Пӧтъялысе церковноприходской школым Яковлевмытын пӧртыштышт почыныт. Икымше туныктышо Василий Ермолаев лийын.

1887 ийыште Пӧтъялысе земской училищыщ 40 рвезе да 3 ӱдыр тунемаш пурен. 36 йочаже марий лийын.

Революций деч вара[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]

1924 ийыште «У вий» Пӧтъялысе ялозанлык кредит товариществын уставшым регистрацийыш пуртеныт. "У вийыш" 394 еҥ ушнен. 1926 ийыште Пӧтъялыште ялозанлык кооператив пашам ышташ тӱҥалын.

1929 ийыште «У ял» ялозанлык артельышке калык ушнен. Тиде тӱшкаозанлык ты сельсоветыште ик эн виянлан шотлалтын. Сӧсна фермым почыныт, клубым чоҥеныт, апшаткудым, кермыч заводым, мастерскойым почыныт. 1937 ийыште ялыште почто пашам ышташ тӱҥалын, 1939 ийыште - фельдшер пункт.

Колхоз клубышто пашам марла гына ыштеныт. Драматический, хоровой, физкультурный, стрелковый кружоклашке йоча-влак коштыныт, клубышто патефон лийын. Кином, спектакльым ончыктеныт.

Пӧтъялысе кыдалаш школыштат марла туныктеныт.

1965 ийыште Пӧтъял ден Ӱлыл Азъял «За мир» колхозыш ушненыт. XX-шо курымын 80-ше ийылаштыже Пӧтъял «Дружба» совхозыш пурен. Юлсер-Ола марте, совхоз правлений марте, пристань марте автобус-влак коштыныт. Ялыште электротул, радио, телефон, телевидений, газ лийын.

Азъял воктене Свято-Гурьевский черке шога, тудым 1896 ийыште чоҥеныт. Совет жапыште черкым петыреныт, санденак тудым шалатен огытыл.