Ӱлӱл Выльэҥер
| Ял | |
| Ӱлӱл Выльэҥер | |
|---|---|
| Вӱлеҥер, Мари-Ошай | |
| 57°24′50″ с. ш. 48°29′30″ в. д.GЯO | |
| Эл | |
| Регион | Киров вел |
| Историй да географий | |
| Рӱдын кӱкшытшӧ | 128 метр |
| Шагат ӱштӧ | UTC+3:00[d] |
| Калык чот | |
| Калык |
|
| Цифран идентификатор-влак | |
| Телефон код | 83355 |
| Почто индекс | 613390 |
|
|
|
Ӱлӱл ВыльэҥерВӱлэҥер ял шотан илемыш пурышо ял. Вӱлэҥер – Вӱлэҥер ял шотан илемын рӱдерже. Илыше еҥ-влак коклаште кас-йӱдвел марий-влак (маре) утларак улыт, сандене тиде ялым Киров велысе марий тӱвыра рӱдерлан сайленыт. Ял кок пелылан шелалтеш – Ӱлыл Вӱлэҥер да Кӱшыл Вӱлэҥер. Кок пеле коклаште кугорно да изи олык верланен. Туге гынат ик яллан шотлалтыт, вольыкым пырля кӱтат.
Инфраструктур
90-ше ийлаште Йошкар-Ола гыч Вӱлэҥер марте кугарня, шуматкече, рушарнян рейс автобус коштын. Калык чот иземме дене 2005 ийыште автобус коштмым чареныт. Тачысе кечын кӧ Марий Элыш кайынеже – Пыжанъю марте эн ончыч мийыман. Пыжанъю марте кугорно гоч 5 километр.
Ялыште Киров велысе марий тӱвыра рӱдер верланен. Кызыт Алевтина Чельникова вуйлата. Йоча-влак кушташ, мураш коштыт, кугарнян дискотеке-влак эртат, рӱдер пайрем, концерт-влакым эртара. Пайрем-влак коклаште эн кугу – кеҥежымсе Пеледыш пайрем.
Ялын тӱҥ озанлыкланже СПК «Ошаевский» шотлалтеш. Озанлык ферме, олык, пасу, нур-влакше икмыняр яллаште верланеныт, но вуйлатыше-влак, бухгалтерий, технике гараж, ачалыме вер, тӱҥ аппарат-влак Вӱлэҥерыште улыт. Ял калык тыште пашам ышта, шке суртышто пашам ыштен шукташлан техникым айла. Озанлык технике дене ялласе урем-влакым эрыктат.
Вӱлеҥерыште водопровод уло. Ялыш йӱдвел гыч пурет гын – вӱдым шупшшо башне коеш. Туге гынат, кажне пӧртыш вӱд ок пуро, шукынжо уремысе кран гыч вӱдым йӧктарат да ведра дене пӧртыш нумалыт. Южышт шлангым пӧрт деке шупшыныт. Водопровод пуч тоштемын, чӱчкыдын кӱрылтеш, сандене шукын пӧрт воктене тавым кӱнчат.
Ял воктене Вӱлэҥер (руш. Безымянная) эҥер йога, Пижанка эҥерыш ушна. Вӱлэҥер да Максиволык ял коклаште 1996 ийыште пӱям пӱеныт. Кеҥежым калык пӱя ӱмбачын коштеш, а вӱдыштыжӧ йӱштылалтыт, колым кучат.
Школ
Эҥер серыште кок пачашан школым чоҥеныт. Кызыт школ пӧртышкӧ йочасадым кусареныт. «МОУ СОШ д. Мари-Ошаево» официал лӱмым нумалеш. Школышто марий йылмым, литературым, марий калыкын тӱвыра да эртымгорныжым туныктеныт, кызыт нине предмет-влак факультатив семын гына кодыныт. Марий йылме да литературым Русинова Лилия Ивановна туныкта, марий калыкын тӱвыра да эртымгорныжо (ИКМН) предметым Анисимов Аркадий Кузьмич туныктен, кызыт сулен налме канышыш лектын. Кок туныктышоат Марий Эл республик гыч толын.
Ынде ятыр ий школым Унженин Владимир Васильевич – марий мер пашан чолга еҥже, сӱретче вуйлата.
Эртымгорно
Ондак ял верыште кугу чодыра шоген. Марий-влак тыште шке илымверыштым чоҥеныт, эҥер лӱм дене ялымат лӱмдаш тӱҥалыныт. Кунам Яраҥ гыч ялым возашлан статист-влак толыныт, ялыште эн кугу суртым Ошай лӱман марий кучен. Яллан Мари-Ошаево руш лӱмым пуэныт. Вара тиде мут кальке семын марий йылмыштат кучылталташ тӱҥалын. Ялысе марий-влак (маре-влак) ялым Вӱлэҥер лӱмдат.
Лӱмлӧ еҥ-влак
- Йошкар Шӱдыр орденын кавалерже, 1941–1945 ийласе Кугу Ачамланде сарын участникше.
- Йошкар Шӱдыр орден да III степенян Чап орден-влакын кавалерже, 1941–1945 ийласе Кугу Ачамланде сарын участникше.
[9] Коновалов Михаил Дмитриевич – 1941–1945 ийласе Кугу Ачамланде сарын участникше.- [10] Лампеев Семён Петрович – 1941–1945 ийласе Кугу Ачамланде сарын участникше.
[11] [12] Лебедев Иван Филиппович – 1941–1945 ийласе Кугу Ачамланде сарын участникше.- Йошкар Шӱдыр орденын кавалерже, 1941–1945 ийласе Кугу Ачамланде сарын участникше.
Тугак ончо
Важ-влак
- ↑ http://www.webcitation.org/6PF67Kxks
- ↑ Вершинин В. И. Словарь марийских топонимов низовья Камы и Вятки.– Йошкар-Ола, 2005. – С. 37. (руш)
- ↑ Электронный банк документов «Подвиг народа в Великой Отечественной войне 1941-1945 гг.».
- Йошкар Шӱдыр орден дене наградитлыме Наградной лаштыкыште палемдалтын. СССР Президиум Верховный Советын Указше. 22.12.1942 ий.
- ↑ Электронный банк документов «Подвиг народа в Великой Отечественной войне 1941-1945 гг.».
- ↑ Электронный банк документов «Подвиг народа в Великой Отечественной войне 1941-1945 гг.».
- III степенян Чап орденым кучыктымо Наградной лаштыкыште палемдалтын. Пр. 160-го ОТРП №04/н 08.08.1944 ий.
- ↑ Электронный банк документов «Подвиг народа в Великой Отечественной войне 1941-1945 гг.».
- ↑ Электронный банк документов «Подвиг народа в Великой Отечественной войне 1941-1945 гг.».
- ↑ Электронный банк документов «Подвиг народа в Великой Отечественной войне 1941-1945 гг.».
- ↑ Электронный банк документов «Подвиг народа в Великой Отечественной войне 1941-1945 гг.».
- ↑ Электронный банк документов «Подвиг народа в Великой Отечественной войне 1941-1945 гг.».
- ↑ Электронный банк документов «Подвиг народа в Великой Отечественной войне 1941-1945 гг.».