Кугу Ачамланде сарыште Сеҥымашлан 80 ий темме кечым пайремлымаш
| Кугу Ачамланде сарыште Сеҥымашлан 80 ий темме кечым пайремлымаш | |
|---|---|
 | |
| Дате | 2024—2025 ийла |
| Вер |
 Россий |
| Сайт | may9.ru |
Кугу Ачамланде сарыште Сеҥымашлан 80 ий темме кечым пайремлымаш — Россий мучко да йот эллаште КАС-ыште (ВОВ) Сеҥымашлан 80 ий темме лӱмеш ыштышаш кугу паша (программе). 2024—2025 ийлаште 170 утла мероприятийым ышташ палемдыме[1].
Палемдыме радам
2023 ий 31 июльышто Российын президентше Владимир Путин Кугу Ачамланде сарыште Сеҥымашлан 80 ий темме да тудым эртарыме нерген кӱштыкеш кидпалым пыштен. Правительствылан «Сеҥымаш» комитет дене пырля кугу вашпижмашлан пӧлеклалтше мероприятийлам ямдылыме да эртарыме планым ышташ кӱштымӧ, тыгак йотэлласе кугыжаныш вуйлатыше-влак дене вашлиймаш-влакымат ямдылаш да пеҥгыдемдаш кӱшталтын. РФ МИД-лан пайремым эртарыме шотышто политике дипломатий йӧным ышташ, а федерал ден кундемысе орган-влаклан ямдылалтмашке ушнаш, ветеран-влаклан полышым пуаш да сар шӱгарлам шот дене кучымо шотышто верысе кучемлан йӧным ышташ[2].
2023 ий августышто президент Сеҥымашлан ямдылалтме да тудым эртарыме шотышто комитетым ыштыме нерген указеш кидпалым пыштен[3].
2024 ий 18 майыште РФ виктер Сеҥымашлан ямдылалтме да тудым эртарыме шотышто паша планым пеҥгыдемден[4].
2024 ий 19 ноябрьыште актёр да меръеҥ Владимир Машков Москосо Сеҥымаш тоштерыште 80 ияш лӱмгечын официал тамгаж (логотип) дене палдарен. «1942 ий 19 ноябрьыште, 82 ий ончыч, шым шагат эрдене «Катюша» артиллерий тул дене Йошкар Армий «Уран» операцийым тӱҥалын. Операций Сталинград воктене кредалмаште немыч войска-влакым кырен шалатымылан тӱҥалтышым пыштен» тиде Кугу Ачамланде сарын кугу йыжыҥже лийын", — шарныктен Машков презентацийыште[5]. Тамгаште Евгений Вучетичын «Эл-ава ӱжеш!» / «Родина-мать зовёт!» скульптуржо ончыкталтын, тиде чапкӱ, Волгоградысе Мамаев курганыште улшо, «Сталинградысе кредалмашын талешкыже-влаклан» сар чап ансамбльын рӱдӧ ужашыжлан шотлалтеш[6].
2025 ий январьыште Сеҥымашлан 80 ий темме вашеш Кугу Ачамланде сарыште лийше, тыгак РФ ВС СВО кумдыкыштыже улшо сарзе-влакышт лӱмеш Якутск олам ий скульптур-влак дене сылнештареныт[7].
- Кугу Ачамланде сарыште Сеҥымашлан 80 ий темме лӱмеш Якутскын ий скульптурыжо-влак (2025)
Программе
Сеҥымашлан 80 ий темме да пайремлыме шотышто шуктышаш планыште 171 пашам ончыктымо. Нунын коклаште пӱтынь российысе калыкле акций-влак:
- «Шарнымаш сорта»,
- «Георгиев тасма»,
- «Сеҥымаш лудмаш»,
- «Сеҥымаш чылаланна икте»,
- «Медицине полк»,
- «Шарнымаш поезд».
Тыгак концерт, театр ончыктымаш да моло вашлиймаш-влакат лийшаш улыт.
Акций-влак Россий мучко эртат[8].
Ты пашам ворандарымаште да эртарымаште волонтер ден ветеран ушем-влак чолган тыршат: «Сеҥымашын волонтержо-влак», Росмолодежь, «Икымше-влакын толкыныт», «Шинчымаш» российысе мер ушем да шуко молат. Нуно 2025 ий мучко йоча ден самырык-влаклан сотемдарыше акций ден вашлиймаш-влакым эртараш тӱҥалыт[9].
Йотэлысе уна-влак
Словакий — элын премьер-министрже Роберт Фицо 2024 ий 27 ноябрьыште увертарен, Кугу Ачамланде сарыште Сеҥымашлан 80 ий темме вашеш пайремлымашке Владимир Путинын ӱжмашыжым налын[10].
Сербий — элын президентше Александр Вучич[11].
Индонезий — элын президентше Прабово Субианто Кугу Ачамланде сарыште Сеҥымашлан 80 ий темме вашеш Москош толаш ӱжмашым налын[12].
Йотэллаште пайремлымаш
Сеҥымашын 80 ий теммым СНГ-н шуко эллаштыже кумдан пайремлаш палемдыме. Россий Федераций президент 2023 ий декабрьыште СНГ виктер-влак вуйлатышышт дене видео гоч мутланыме годым палемден: Россий «пырля эртыме илышна нерген шарнымашым аралыме шотышто ондаксе семынак йодыш-влакым тӱшкан каҥашен илаш темла, историйым да нацизмын талылыкшым ондален мокташ тӧчымӧ (фальсификаций) ваштареш улеш»[13].
РФ виктерым вуйлатыше Михаил Мишустин палемден, «Бессмертный полк» / «Ӱмыраш полк» Тӱнямбал толкынын вӱдымӧ акций ден таҥтошкал эртымаш илышыште поснак кугу куатан улеш[14].
Лӱмгече идалыкыште сарысе тойымо вер-влакым тӱзаташ палемдыме, тидын шотышто йотэлласымат шотыш налме[15].
Сеҥымашлан 80 ий темме вашеш шарнымаш тамга-влак
Россий президентын кӱштыкшӧ дене «1941–1945-ше ийласе Кугу Ачамланде сарыште Сеҥымашлан 80 ий темме лӱмеш» лӱмгече медальым тӧнежлыме.
КАС-ыште (ВОВ) лийше-влаклан тӱлымаш
2025 ий 15 январьыште «Сеҥымаш» комитетысе мутланымаште Российын президентше Владимир Путин Кугу Ачамланде сарын чыла ветеранже, тулык ватыштлан да изи ийготан концлагерьыште лийше йоча-влаклан 80 тӱжем теҥгем пуымо нерген кӱштыкеш кидпалым пыштыме нерген увертарен. Тылысе пашазе, Ленинград блокадыште илыше, концлагерьысе узник, аралыше сооруженийым чоҥышо да ПВО-што, теҥыз да авиабазыште тыршыше-влак Кугу Ачамланде сарыште Сеҥымашлан 80 ий темме лӱмеш 55 тӱжем теҥге дене налыт[16].
Палемдымаш
- ↑ Правительство утвердило план мероприятий по подготовке и проведению празднования 80-й годовщины Победы в Великой Отечественной войне 1941–1945 годов. government.ru (18 ага 2024). Дата обращения: 19 кылме 2024.
- ↑ Путин подписал указ о создании оргкомитета по подготовке празднования 80-летия Победы, 2023-08-09, <https://www.vedomosti.ru/society/news/2023/08/09/989312-putin-podpisal-ukaz-o-podgotovke-prazdnovaniya>. Проверено 19 кылме 2024..
- ↑ Указ Президента Российской Федерации от 09.08.2023 № 602 ∙ Официальное опубликование правовых актов. publication.pravo.gov.ru (9 сорла 2023). Дата обращения: 19 кылме 2024.
- ↑ Распоряжение от 17 мая 2024 г. № 1174-р. Правительство России (17 ага 2024).
- ↑ В Музее Победы представили логотип 80-летия Победы | Победа РФ | Новость от 19.11.2024, 2024-11-19, <https://pobedarf.ru/2024/11/19/v-muzee-pobedy-predstavili-logotip-80-letiya-pobedy/>. Проверено 19 кылме 2024..
- ↑ В "Музее Победы" представили логотип празднования 80-летия победы в Великой Отечественной войне, 2024-11-19, <https://profile.ru/news/society/v-kremle-predstavili-logotip-prazdnovaniya-80-letiya-pobedy-v-velikoj-otechestvennoj-vojne-1624211/>. Проверено 20 кылме 2024..
- ↑ Ледовые скульптуры, посвященные 80-летию Победы. AiF (17 шорыкйол 2025). Дата обращения: 17 шорыкйол 2025.
- ↑ 80-летие Победы отметят масштабно | Победа РФ | Новость от 19.11.2024, 2024-11-19, <https://pobedarf.ru/2024/11/19/80-letie-pobedy-otmetyat-masshtabno-2/>. Проверено 19 кылме 2024..
- ↑ Мероприятия к 80-летию Победы стартуют уже с января | Победа РФ | Новость от 19.11.2024, 2024-11-19, <https://pobedarf.ru/2024/11/19/meropriyatiya-k-80-letiyu-pobedy-startuyut-uzhe-s-yanvarya/>. Проверено 19 кылме 2024..
- ↑ Фицо принял приглашение Путина посетить празднование 9 Мая, 27.11.2024, <https://ria.ru/20241127/fitso-1985977709.html>. Проверено 27 кылме 2024..
- ↑ Фицо считает личным долгом посетить Москву в День Победы, 12.12.2024, <https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/22647307>. Проверено 12 теле 2024..
- ↑ При полном параде: президента Индонезии пригласили на 80-летие Победы 9 мая, 2024-12-28, <https://iz.ru/1815192/anastasiia-kostina/pri-polnom-parade-prezidenta-indonezii-priglasili-na-80-letie-pobedy-9-maya>. Проверено 13 шорыкйол 2025..
- ↑ Россия продолжит борьбу с фальсификацией истории | Победа РФ | Новость от 18.12.2023, 2023-12-18, <https://pobedarf.ru/2023/12/18/rossiya-prodolzhit-borbu-s-falsifikacziej-istorii/>. Проверено 19 кылме 2024..
- ↑ Победу над нацизмом отметят с размахом | Победа РФ | Новость от 19.12.2023, 2023-12-19, <https://pobedarf.ru/2023/12/19/pobedu-nad-naczizmom-otmetyat-s-razmahom/>. Проверено 19 кылме 2024..
- ↑ Правительство утвердило план мероприятий по подготовке и проведению празднования 80-й годовщины Победы в Великой Отечественной войне 1941–1945 годов. government.ru (8 ага 2024). Дата обращения: 19 кылме 2024.
- ↑ Ветераны Великой Отечественной войны получат по 80 тыс. рублей | Эксперт. Эксперт. Дата обращения: 15 шорыкйол 2025.