Архипова, Элина Анатольевна

РУВИКИ — эрыкан энциклопедий гыч материал
Элина Анатольевна Архипова
Remeslo kompozitora tayna dlya neposveshchennykh. Foto predostavleno Grigoriem Arkhipovym.jpg
Тӱҥ увер
Тичмаш лӱм
Шочмо кече 5 ӱярня 1960(1960-03-05) (65 ий)
Шочмо вер Кугу Шаплак, Медведево район, Марий АССР
Эл
Профессий композитор, пианистка, музык педагог
Семӱзгар фортепиано[d]
Жанр опер

Элина Анатольевна Архипова (5 март 1960, Кугу Шаплак, Марий АССР) — марий композитор, Россий композитор ушемын йыжъеҥже(1989), Марий Эл Республикын Кугыжаныш премийжын лауреатше (2001), Йыван Кырла лӱмеш театр премийын лауреатше (2001), Марий Эл Республикысе сымыктышын сулло пашаеҥже.

1968 ий гыч сем да сӱрет школ-интернатыште (Йошкар-Ола) фортепиано классыште тунемын. Ондак композицийым И. Н. Молотовын вуйлатымыж почеш тунемын. 4 классыште тунеммыж годым Марий АССР композитор Ушемын VI пленумыштыжо «Медведево калык темылан вариацийжым» шоктен.

1975-1979 ийлаште Озаҥ кугыжаныш консерваторий пеленысе кыдалаш сем школын фортепиано пӧлкаштыже тунемын. 1985 ийыште фортепиан факультетым (профессор И. С. Дубининын классшым), 1987 ийыште — композитор факультетым (профессор А. Б. Лупповын классшым) тунем лектын.

1989 ий гыч уста йоча-влаклан 1-ше номеран Калыкле президент сымыктыш школышто фортепианым туныкта да концертмейстерлан ышта.

Э. А. Архипован усталык пашаже жанр дене тӱрлӧ улеш: опера, балет, увертюра, фортепиано дене оркестрлан концерт, фортепианолан камерно-семӱзгар сем-влак, кыл да духовный семӱзгарлан вокал сем аршаш-влак.

Пианистка семын шке произведенийже-влакым калык ончылно йоҥгалтара.

Ойырен налме произведений-влак[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]

Йӱклан
  • Рубаят : Омар Хаямын мутшо дене соправно йӱклан цикл. (1981)
  • Йӱдвел муро-влак : Э. Седергранын мутшылан вокал цикл (1981)
  • Марий муро-влак : меццо-сопрано ден тенорлан (1982)
  • «Оръеҥын шортмыжо» : йӱк ден фортепианолан вокал поэме (1983)
  • В. Изилянован мутшылан романс-влак: 1-ше тетрадь (1988)
  • Кок вокал миниатюр В. Невалын мутшылан (1988)
  • И. Караевын мутшылан романс-влак: 1-ше тетрадь (1989)
  • Романс ден муро-влак : йӱклан да фортепианылан (1989)
  • Лотос элыште: йоча хорлан изи кантате ( 1989)
  • 1925 — 4–5 октябрь : С. Есенинын почеламутшо-влаклан вокал цикл, В. Колумб кусарен. (1989)
  • Аза малтыме муро. Тулык йоча : О. Ипайын почеламутшылан кок муро (2003)
  • Тӱнямбал поэт-влакын йӧратымаш лирикышт : Вокал цикл (2003 )
  • Вокал цикл : марий поэт-влакын почеламутыштлан (2004)
  • Ныл монолог : Герман Пироговын почеламутшылан (2004)
  • Марий калык муро аршаш: 1-ше тетрадь (2004), 2-шо тетрадь (2005)
  • Ломбо лышташын мурыжо : йӱк да кларнетлан вокал цикл (2005)
  • «Марий мландылан моктеммуро» ораторий, М. Казаков, В. Колумба, А. Александров, А. Спиридоновын, Н. Поповын, М. Каноата мутыштлан, кус. З. Дудина (2011), икымше йоҥгымаш — 30.4.2011[1]
опера
  • «Алдиар» (2000), икымше йоҥгымаш — 4.02.2001[2]
балет
  • «Мотор Пампалче» (2002)
симфоний сем
  • «Пайрем» увертюр (Пайрем; 1988)
фортепианолан
  • Сонатина (1979)
  • Полифон сюит (1986)
  • Оркестр ден фортепианолан концерт (1987)
  • Фантазий (1988)
  • 4 пьесе: «Шеме да ошо» этюд. Юмореске. Барток семын. Ия иге ден азырен-влак (1989)
кылан семӱзгарлан
  • Марий сем: скрипке ден фортепиано сюите (1986)
  • Романс. Сем: скрипке ден фортепианылан (1989)
  • Пӧлеклымаш. Рerer meeumille : скрипказе-влак ансамбльлан кок пьесе (1989)
  • Ноктюн ден куштымаш : скрипке ден фортепиано (1989)
  • Сонате-фантазий : скрипке ден фортепиано (1989)
  • Куштылго пьесе : виолончель ансамбльлан (1989)
пуалтарыме семӱзгарлан
  • Серенаде : гобой ден фортепианылан (1989)
  • Марий рапсодий : флейтылан да фортепианолан (1989)
  • Сонате : флейте да фортепианылан (1988)
  • Кас сем. Турня-влак чоҥештат : кларнет ден фортепианолан кок пьесе (2003 )
  • Кок пьесе : флейте ден фортепиано (2005)
  • Самырык композитор-влаклан Пӱтынь ушемысе конкурсын I степенян дипломжо (1985) — «Ӱдырын шортмыжо» вокал поэмлан
  • Марий Эл Республикын кугыжаныш премийже (2001)
  • Йыван Кырла лӱмеш театр премий (2001)
  • Марий Эл Республикысе сымыктышын сулло пашаеҥже (2008)
  • РФ тӱвыран сулло пашаеҥже (2023)
  1. Элина Архипова написала ораторию в честь марийских героев. MariUver (29 вӱдшор 2011). Дата обращения: 28 ӱярня 2015. Архивировано 4 ӱярня 2016 ий.
  2. Артищева Р. Новая опера в Йошкар-Оле. Марийский национальный театр оперы и балета им. Эрика Сапаева (1 ага 2001). Дата обращения: 28 ӱярня 2015. Архивировано из оригинала 2 вӱдшор 2015 ий.