Демократийын тӱнямбал кечыже
| Демократийын тӱнямбал кечыже | |
|---|---|
 | |
| Кече | 15 Идым |
Демократийын тӱнямбал кечыже ( ООН-ын моло официал йылмыла дене: англ. International Day of Democracy, араб. اليوم الدولي للديمقراطية, исп. Día Internacional de la Democracia, кит. 国际民主日, фр. la Journée internationale de la démocratie ) — ООН-ын Генерал Ассамблейже 2007 ий 13 декабрьыште демократийым вияҥдыме да пеҥгыдемдымаште виктем-влакын тыршымыштлан у шӱлышым пуаш увертарен (A/RES/62/7 № резолюций). 2008 ий гыч тӱҥалын, ий еда 15 сентябрьыште палемдалтеш. Демократийын тӱнямбал кечыже 1997 ий сентябрьыште Парламент кокласе ушемын Демократий нерген декларацийым пеҥгыдемдымыжлан кӧра тӧнежлалтын.
Резолюцийыште ООН-ышто улшо кугыжаныш-влаклан, виктем да виктемдыме организаций-влаклан, тыглай еҥ-влаклан тиде кече нерген палышт манын палемдаш темлалтеш. ООН-ысо Тӱҥ секретарьын резолюцийже, тиде Демократий кечым палемдаш манын, ООН-ым йӧным ышташ ӱжын.
ООН-ын Тӱҥ секретарьже Пан Ги Мун 2009 ий 15 сентябрьысе серышыштыже палемден[1]:
«Демократий шке семынже веле огыл кӱлешан — тиде эше илышкыл-экономике вияҥаш кумылаҥдыше, тӱнямбал тынысым да лӱдыкшдымылыкым, тӱҥ правам да эрыкым пагалымаште куатле вий».
Ий еда ямдылыме теме
- 2009 ий — «Демократий — тиде...»
- 2010 ий — «Демократий да тӱжемийын вияҥмыже»
- 2011 ий — «Тӱня да демократий: ыштыза тыге, тек тендан йӱкдам колышт»
- 2012 ий — «Туныктымаш демократийлан»
- 2013 ий — «Демократийын йӱкшым вияҥдеда»
- 2014 ий — «Демократийыш самырык-влакын ушнымышт»
- 2015 ий — «Граждан обществылан кумдык»
- 2016 ий — «2030 ий марте икшырымын вияҥме шотышто паша радам»
- 2017 ий — «Демократий да ваштӱкнымашым кораҥдыме»
- 2018 ий — «Демократий тургыж жапыште: вашталтше тӱнялан пунчал»
- 2019 ий — «Участвоватлымаш»
- 2020 ий — «COVID-19 пандемий годым демократийлан служымаш»
- 2021 ий — «Ончыкылык кризис-влак ончылно демократийын пеҥгыдылыкшым нӧлтымаш»