Граждан авиацийын тӱнямбал кечыже
| Граждан авиацийын тӱнямбал кечыже | |
|---|---|
| ИКАО-н логотипше ИКАО-н логотипше | |
| Тӱрлылык | ООН-ын тӱнямбал кечыже |
| Официал |
англ. International Civil Aviation Day |
| Ыҥ | Граждан авиаций шотышто тӱнямбал организацийын (ICAO) ышталтме кечыже |
| Палемдат |
 ООН |
| Кече | 7 теле |
Граждан авиацийын тӱнямбал кечыже ( ООН-ын моло официал йылмыла дене: англ. IInternational Civil Aviation Day, араб. اليوم العالمي للطيران المدني, исп. Día de la Aviatión Civil Internetional, кит. 国际民用航空日, фр. Journée de l'aviation civile internationale , ICAO) — граждан авиацийын сеҥымашыже-влаклан пӧлеклалтше тӱнямбал пайрем[1]. Граждан авиаций шотышто тӱнямбал организацийын инициативыж почеш 7 декабрьыште палемдалтеш[2].
Граждан авиацийын тӱнямбал кечыжым пайремлымаш пӱтынь тӱня мучко авиаций конференций ден пайрем мероприятий-влакым эртараш йӧным ышта. Российыште тиде пайремлан пӧлеклалтше мероприятий-влакым авиаций компаний семынак, тоштер[3] ден культур пӧрт-влакат[4] эртарат.
Нимогай элыштат кугыжаныш да каныш кече семын шотыш огыт нал, тидын годымак тӱняште ик эн тӱҥ авиаций пайрем семын чапланен[5][6].
Пайрем историй
Пайремым ICAO увертарен. А 29-1 резолюцийлан келшышын[7], Граждан авиацийын тӱнямбал организацийжылан 50 ий темме вашеш пӧлеклыме мероприятийлам ямдылыме кышкарыште, пайрем кече 1994 ий гыч ИКАО эл-влак коклаште палемдалташ тӱҥалын[8]. 1944 ий 7 декабрьыштак Чикагошто (Илиносс, США) 52 эл Авиаций тӱнямбал организаций нерген «Чкагысе конвенцийеш» кидпалым пыштеныт[9][10].
1996 ийыште ICAO ООН-ын лӱмын почмо агентствын статусшым налын, а 7 декабрь ООН-ын Генерал Ассамблейжын увертарымыж почеш Тӱнямбал граждан авиацийым вияҥдыме официал пайремлан шотлалтеш[11].
Пайремын тӱҥ шонымашыже — мер калыкым граждан авиаций вияҥме да могай надырым пуымыж нерген палдараш, тыгак тӱнямбал транспорт кылым ыштымаште, еҥ-влакым да тӱрлӧ грузым шупшыктымаште вержым ончыкташ[12].
Российыште тӱнямбал пайрем дене пырля 9 февральыште Граждан авиаций пашаеҥын кечыже палемдалтеш[13].
Граждан авиацийысе тӱнямбал кечын лӱмгечан темыже-влак
IСАО-н каҥашыже кажне вич ий еда граждан авиацийын тӱнямбал кечыжлан лӱмын ыштыме лӱмгече темым палемда. Тиде ийлаште, Советын еҥже-влак ныл ияш жаплан ик темым ойырат.
2019 ийыште Граждан авиацийын Тӱнямбал организацийжылан 75 ий темме лӱмеш «Тыныслыкым ушымо 75 ий» темемым ойыреныт, 2023 ий декабрь мучаш марте декабрь марте IСАО вес темым увертарен: «Авиацийым глобальне вияҥдышаш верч инновацийым шыҥдарымаш»[14].
Российыште пайремлымаш
Российыште Граждан авиацийын кечыже 1970 ий гыч палемдалтеш, тунам, 14 ноябрьыште, СССР ИКАО-ш пурен. Россий Совет Ушемын правопремникше семын тиде организацийыш 1991 ий 26 декабрьыште пурен[15][16].
Пайремым граждан авиаций отрасльысе организаций ден ведомство-влак пайремлат, граждан авиаций пашаеҥ-влаклан официал саламлымаш-влак колталтыт, тыгак лётчик-влакым ямдылыше училищылаште да аэропортлаште пайрем палемдалтеш[17], [18][19][20].
Граждан авиацийын тӱнямбал кечыж лӱмеш мероприятий-влакым Тӱвыра пӧрт-влак да моло тӱвыра учреждений-влакат эртарат[21][4][3].
Тыгак ончо
- Авиаций кече
- Российыште граждан авиацийын историйже
Палемдымаш
- Организация Объединённых Наций. Дата обращения: 9 кылме 2023.
- International Civil Aviation Organization (2 теле 2019). Дата обращения: 9 кылме 2023.
- ↑ 3,0 3,1 Международный день гражданской авиации. Буинский краеведческий музей. Культура.рф. Дата обращения: 10 кылме 2023.
- ↑ 4,0 4,1 Международный день гражданской авиации. Шланговский сельский дом культуры. Культура.рф. Дата обращения: 10 кылме 2023.
- ↑ Международный день гражданской авиации. Агентство "Узавиация". (7 теле 2022). Дата обращения: 10 кылме 2023.
- ↑ 7 декабря - Международный день гражданской авиации. Национальный аэропорт Минск. Дата обращения: 10 кылме 2023.
- Международная организация гражданской авиации (2007 год). Дата обращения: 10 кылме 2023.
- Организация Объединённых Наций. Дата обращения: 9 кылме 2023.
- ↑ 7 декабря отмечается Международный день гражданской авиации. Aex.ru (7 теле 2021). Дата обращения: 10 кылме 2023.
- Объединённая авиастроительная корпорация. Дата обращения: 9 кылме 2023.
- Организация Объединённых Наций. Дата обращения: 9 кылме 2023.
- Российская газета (7 теле 2021). Дата обращения: 10 кылме 2023.
- Ространснадзор. Дата обращения: 9 кылме 2023.
- Международная организация гражданской авиации. Дата обращения: 9 кылме 2023.
- ↑ 7 декабря в мире отмечается Международный день гражданской авиации. Объединённая авиастроительная корпорация (9 шыжа 2023). Дата обращения: 10 кылме 2023.
- Министерство транспорта Российской Федерации. Дата обращения: 10 кылме 2023.
- ↑ Сегодня — Международный день гражданской авиации. ПАО «Саратовский электроприборостроительный завод имени Серго Орджоникидзе» (7 теле 2022). Дата обращения: 10 кылме 2023.
- ↑ 7 декабря – Международный день гражданской авиации! Краснокутское лётное училище гражданской авиации имени заслуженного пилота СССР Васина Ивана Федотовича (7 теле 2021). Дата обращения: 10 кылме 2023.
- ↑ Международный день гражданской авиации. Международный аэропорт Ставрополь (7 теле 2022). Дата обращения: 10 кылме 2023.
- ↑ 7 декабря - Международный день гражданской авиации. Волгоградстат. Дата обращения: 10 кылме 2023.
- ↑ «Международный День гражданской авиации — особенности, история и интересные факты». Культура.рф. Дата обращения: 10 кылме 2023.