Клешнин, Михаил Иванович

Михаил Иванович Клешнин
Шочмо кече	1918 ий 31 шыжа(1918-10-31)
Шочмо вер	Новики ял, Кужэҥер район, Марий Эл Республик
Колымо кече	1981 ий 7 кылме(1981-11-07) (63 ий)
Колымо вер	Докучаевск, Донецк область
Пурымаш	СССР
Войскан родшо	ВВС
Службо жап	1939—1946
Званий	кугурак сержант
Часть	1-ше гвардейский штурмовой авиаций дивизий
Кредалмаш/сар	Кугу Ачамланде сар
Награде да премий

Михаил Иванович Клешнин (1918–1981) — совет сарзыслужышо, Кугу Ачамланде сарын участникше, Чап орденын тичмаш кавалерже, 3-шо Белорус фронтын 1-ше юж армийжын Сталинградысе Ленин орденан, кок гана Йошкар тистан, Суворов ден Кутузов орденан 1-ше гвардейский штурмовой авиаций дивизийын Сталинградысе Йошкар тистан, Суворов орденан 75-ше гвардейский штурмовой авиаций полкшын Ил-2 самолётысо юж стрелок, гвардий старший сержант.

Биографий

1918 ий 31 октябрьыште кызытсе Марий Эл Республик Кужэҥер кундемысе Новики ялеш шочын. 1970 ий гыч КПСС член. 7 классым тунем пытарен. Колхозышто тыршен.

1939 ийыште Йошкар Армийыш налме. Аэродромлан йӧным ыштыше частьлаште служитлен. Кугу Ачамланде сарыште фронтышто 1942 ий ноябрь гыч. Службым аэродромым обслуживатлыше 449-ше посна батальонышто арвер складыште эртен. Действоватлыше частьыш частьыш колташ икмыняр йодмашым возен. 1943 ий январьыште гына визымше рапортшым шуктымо. Михаилым Ил-2 штурмовик-влаклан южысо стрелокым ямдылыше курсыш колтеныт.

1944 ий шошым сержант Клешнин 75-ше гвардейский штурмовой авиаций полкыш гвардий капитан Недбайлон эскадрилийышкыже толын. Гвардий лейтенант Масленцевын экипажышкыже стрелоклан шогалтыме, тудын денак сар пытымеш чоҥештылын. Крым йӧршеш утарышаш верч кредалмаш каен. Сӧйыштӧ тынеш пурымашым юж стрелок Клешнин Севастополь ӱмбалне сӧйлык чоҥештымаште налын. Эскадрилий пелен Йӱдвел бухтышто тушманын корабльже-влакым штурмоватлымаште лийын. Варажым ик чоҥештен лекмаште Недбайлон эскадрилийже тушманын бомбардировщикше-влакым атаковатлаш приказым налын. Тиде кредалмаште Клешнин тушманын кок машинажым сӱмырен волтен. Крымыште немыч сарзывийым кырен шалатымек, 1-ше гвардейский штурмовой авиаций дивизийым Смоленск ола воктек кусареныт. Гвардеец-влак Орша кундемыште тушманын группировкыжым кыреныт. Нуно кӱварым, кӱртньыгорно станций-влакым шалатылыныт, тушманын илыше вий ден техникан эшелоныштым лупшеныт. Варажым Литвам утарыме кредалмашлаштат лийын. Юж стрелок Клкешнин Эрвел Пруссийыште немыч группировкым кырен шалатымаште поснак ойыртемалтын.

1945 ий 12 гыч 15 январь йотке гвардий сержант Клешнин Гумбиннен ола деч йӱдвел-эрвелнырак сӧйлан чоҥештен лекмаште пулемёт дене тушманын тул точкыжым темдалын, икмыняр тушманым пытарен. Юж кредалмаште тушманын истребитель-влакын 2 атакыштым чактарен. 1945 ий 9 февральысе приказ дене «командованийын заданийжым сайын шуктымылан да чолгалык ден лӱддымылыкым ончыктымылан» гвардий сержант Клешнин Михаил Иванович 3-шо степенян Чап орден дене суапландаралтын.

1945 ий 18 мартыште Хайлигенбайль илыме вер кундемыште юж кредалмаште гвардий старший сержант Клешнин тушманын куд истребительжын атакыштым чактарен. 1945 ий 22 мартыште сӧйыш чоҥештен лекмаште группо дене пырля тушманын 10 наре автомашинажым, грузан 20 орважым, шуко пехотыжым пытарен. Тиде жаплан шкаланже шотлымаште 60 утла сӧйлык чоҥештен лекмаште лийын. 1945 ий 19 апрельысе приказ дене «командованийын заданийжым сайын шуктымылан да чолгалык ден лӱддымылыкым ончыктымылан» гвардий старший сержант Клешнин Михаил Иванович 2-шо степенян Чап орден дене суапландаралтын.

Кёнигсбергым штурмоватлымаште Масленцев-Клешнинын экипажышт, кӱртньӧ-бетонан карман фортым темдалшыла, пасушто чоҥен шындылмым да авыртышым пытарышыла моткоч шкешотан чолгалыкым, лӱддымылыкым да кугу мастарлыкым ончыктен. 1945 ий 15 гыч 25 апрель йотке Земландысе ончык кайыме операций жапыште, 39-ше армийын подразделенийже-влакын пашаштлан полшен, экипаж 20 утла гана сӧййыш чоҥештен лектын. 15 апрельыште гына сӧйыш ныл гана сайын чоҥештен лекме дене Клешнин пулемёт тул дене тушманын боеприпасан автомашинажым пытарен да тушманын зенитке артиллериян точкыжым темдалын. 1945 ий 4 майыште Фогельзанг илыме вер лишне Фрише-Нерунг серыште кредалмаште Клешнин самолёт-влаклан тушман пехотым штурмоватлаш мешайыше зениткан батарей верланымым раш ужын шуктен. Уэш савырнен толын волымо годым экипаж тудым пытарен, тыге атакым умбакыже эртараш сай йӧным ыштен. Сар пытымылан гвардий старший сержант Клешнин тушман деке разведкыш да тудын эҥертыме пункт-влакым штурмоватлаш да мемнан сарзывийлан авиаций дене полшаш 93 сӧйлык чоҥештен лекмаште лийын да 1-ше степенян Чап орден дене суапландаралташ темлалтын. Сеҥымаш деч вара полкышто службым умбакыже шуен.

СССР Кӱшыл Каҥаш Президиумын 1946 ий 15 майысе Указше дене «Кугу Ачамланде сарын мучашлыме этапыштыже гитлеровский захватчик-влак дене кредалмашлаште моткоч шкешотан чолгалыкым, патырлыкым да лӱддымылыкым ончыктымылан» гвардий старший сержант Клешнин Михаил Иванович 1-ше степенян Чап орден дене суапландаралтын.

1946 ийыште демобилизацийлан да илыме верым вашталтымылан кӧра Клешнин награде нерген пален огыл да тудым жапыштыже налын огыл. Донецк область Волновах районысо Докучаевск олаште илен. Верысе флюс-доломит комбинатыште сатум кондылмо шотышто агентлан, пашазе снабжений пӧлка начальниклан, торгайыше пӧлка начальникын алмаштышыжлан пашам ыштен. 1970 ий февральыште гына пытартыш орденым геройлан пайремле обстановкышто кучыктымо.

1981 ий 7 ноябрьыште колен.

Йошкар Шӱдыр орден дене (19.07.1944), кум степеньжыге Чап орден дене (09.02.1945; 19.04.1945; 15.05.1946), сӧй медаль-влак дене, тидын шотыштак «Сталинградым аралымылан» (22.12.1942) да «Кёнигсбергым налмылан» (09.05.1945) медаль-влак дене суапландаралтын.

Палемдымаш

Литератур

• Андреев Г. И., Вакуров И. Д., Лобода В. Ф., Рощин В. И. Солдатская слава. — Москва: Воениздат, 1976. — Т. 4.
• Кавалеры ордена Славы трёх степеней: Краткий биографический словарь / Пред. ред. коллегии Д. С. Сухоруков. — М.: Воениздат, 2000. — 703 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-203-01883-9.
• Гришко Г. А. Жаворонкин М. Ю. Орденская книжка. — Москва, 2005.
• Клешнин Михаил Иванович // Марийская биографическая энциклопедия / Авт.-сост. В. А. Мочаев. — Йошкар-Ола: Марийский биографический центр, 2007. — С. 171. — 2032 экз. — ISBN 5-87898-357-0.
• Клешнин Михаил Иванович // Энциклопедия Республики Марий Эл / Отв. ред. Н. И. Сараева. — Йошкар-Ола, 2009. — С. 429. — 872 с. — 3505 экз. — ISBN 978-5-94950-049-1.
• Клешнин Михаил Иванович // История Марийского края в лицах. 1941—1945 гг. Великая Отечественная война. — Йошкар-Ола: МарНИИЯЛИ, 2015. — С. 101—104. — 374 с. — 500 экз. — ISBN 978-5-94950-070-5.

Кылвер-влак

Михаил Иванович Клешнин  (рус.). Сайт «Герои страны». Дата обращения: 12 пеледыш 2014.