Анимацийын тӱнямбал кечыже

Анимацийын тӱнямбал кечыже
Эмиль Рейно шке оптический театрже дене
Кече	28 шыжа

Анимацийын тӱнямбал кечыже (англ. International Animation Day) — тӱнямбал пайрем, кӧ кузе гынат анимаций да мультипликаций сымыктыш дене кылдалтын. Ий еда 28 октябрьыште палемдалтеш.

Пайрем историй

Рейнон анимацийже

«Анимацийын тӱнямбал кечыжлан жапым тыглай ойырен налме огыл. Лач тиде кечын, 1892 ийыште, Франций гыч сӱретче да изобретатель Эмиль Рейно — пагалыме париж калыклан Гревен тоштерын "Фантастике Кабинетыштыже" келыштарен «волгалтше пантомимым», тарванылше киносӱрет-влак экраныште (простанрак ойлаш гын, мультфильмым) ончыктен.

Анимаций тӱрлӧ жапым пален. 1894 ийыште сӱретлыме сӱрет-влак нерген ик жаплан монденыт, но тарванылше сӱрет нерген умылымашым Люмьер иза-шольо-влакын изобретенийышт дене ушеныт, тыге анимацийын чапшым пӧртылтеныт. Илышыш компьютер пурымо деч вара компьютер анимаций шочын. Кызыт нине технологий-шамыч пеш чот вияҥыныт, эсогыл специалист огыл еҥлан южгунам палаш йӧсӧ: экраныште «чонан» кино але сӱретлыме.

«Анимаций кинон тӱнямбал ассоциацийже (англ. The International Animated Film Association, ASIFA) але «АСИФА» (рашрак — тудын парижысе пӧлкаже) 2002 ийыште Эмиль Ренон кином икымше гана ончыктымыжлан 110 ий темме вашеш тиде пайремым увертарен.

Анимацийын тӱнямбал кечыж вашеш пӱтынь тӱнясе аниматор-сӱретче-влак шке фильм программышт дене ваш палымым ыштат, шке усталыкыштым ончыкташ, премьерым эртарат. Тыгай анимаций киносеанс-влак тӱнян 104 эллаштыже ик жапыштак эртат, тышке Россий Федерацият ушна.

Эртышым шотыш налын, утларак тошто кинон шочмыж нерген кагазлан тӱткышым ойырыман, кудо анимаций кинон (мультипликацийын) шочмыж нерген пеҥгыдемда. Француз-влак тиде сымыктышлан тӱҥалтышым пыштыше семын, мультипликацийын шочмо кечыжым 1877 ий 30 августышто шотлат. Лач тиде кечын француз изобретатель Эмиль Рейно (фр. Emile Reynaud) праксиноскоплан патентым возыктен. Изиш ондакрак, 1877 ий 20 июльышто Эмиль француз академийын йыжъеҥже-влак ончылно докладым ыштен да праксиноскопым (англ. praxinoscope) ончыктен — аппаратым печене коробка гыч да воштончышан тӱмыр гыч погымо, тышеч вошт койшо лентыште сӱретлыме, тарванылше сӱрет радамым ужаш лийын.

Тыгеракын, мультипликаций сымыктыш кино жанр деч 20 наре ийлан кугурак. Российыште анимаций да йоча теме дене кылдалтше икымыняр сайт «Мультипликаций кечым» у профессионал пайремым лачак тиде кечын эртараш кӱлмӧ нерген темленыт (30 август). Ты темлымашым РФ кинематографист-влак ушемын вуйлатышышт, Россий анимацийын вӱдышӧ мастарже ден студий-влак, икмыняр СМИ, интернет-сайтысе администратор да нунын еҥышт-влак авалтеныт, пайремын кӱлешлыкше нерген 1000 утла кидпалым погеныт. РФ тӱвыра министерствыже икмыняр йодышым рашемдымеке, Мультипликаций кечым эртараш полшаш ямде улмыж нерген каласен.

Палемдымаш