Утарышын кечыже (Россий)

РУВИКИ — эрыкан энциклопедий гыч материал
Тергыме статья
Россий Федерацийысе
утарышын кечыже
«Утарышын кечыже-2000»: Российын президентше Владимир Путин Ногинскыште Российысе МЧС-ын тӱнямбал классан утарыше-влак дене вашлиймаште
«Утарышын кечыже-2000»: Российын президентше Владимир Путин Ногинскыште Российысе МЧС-ын тӱнямбал классан утарыше-влак дене вашлиймаште
Тӱрлылык Профессионал пайрем
Вес семын Утарышын кечыже
Ышталтын РФ-ын Президентшын кӱштыкшӧ почеш
26 кылме 1995 ий
Палемдат Россий Федераций
Кече 27 теле
Кылдалтын
РСФСР-ын Совминын 1990 ий 27 телыште лекше «Российысе утарыше-влакын корпусыштым негызлыме нерген...» кӱштыкшӧ дене
Файл:Эвакуация детей МЧС.jpg
2023 ий декабрьыште Россий МЧС Газа сектор гыч РФ граждан-влакым утарыме пашам сайын мучашлен

Россий Федерацийысе утарыше-влакын кечыже — российысе утарыше-влакын профессионал пайремышт. Российыште утарыше-влак аварий гыч утарыше профессионал-влак тӱшкаште, тидын шотыштак кычал-утарыше службылаште, кундемласе аварий гыч утарыше, кычал-утарыше службышто, утарыше муниципал службышто, иктеш улшо дежурно-диспетчер службышто, тыгакак утарыше сарзе формированийлаште, тӱрлӧ пожар деч аралыше тӱшкаште, МЧС кышкарын моло утарыше учрежденийлаштыже, посна еҥын оролышо отрядыштыже, мер калыкын профиль ушемлаштыже пашам ыштат. Пайрем кечылан — 27 декабрьым — утарыше-влакын Россий корпусыштым ыштыме кечым ойырымо. Тиде кече Россий МЧС-ым негызлыме кечылан шотлалтеш.

Историй

1995 ий 26 ноябрьыште Россий Федерацийын икымше Президентше Борис Ельцин «Россий Федерацийыште утарышын кечыжым палемдыме нерген» кӱштыкеш кидым пыштен, туштыжо тиде кечым 27 декабрьыште палемдаш кӱшталтын[1][2].

Пайремлан кечым тыглай ойырымо огыл. 1990 ий 27 декабрьыште РСФСР министр-влакын Советышт «РСФСР Кугыжаныш комитетшын праваж дене Российысе аралыше-влакын корпусыштым ыштыме, тыгак эрма ситуаций лийын кертме лӱдыкшым ончылгоч шижтарен кораҥдыме, пытарыме шотышто ик кугыжаныш системым ыштышаш нерген» пунчалым луктын[3][1][4].

Россий МЧС-ын шочмо историйже Утарыше-влакын россий корпусыштым 1990 ийыште ыштыме, варажым тудым Эрма ситуаций шотышто кугыжаныш комитетыш савыреныт, икмыняр жап гыч тидын негызеш РСФСР Президент пелен граждан обороно, эрма ситуаций да стихий азапым кораҥдыме шотышто кугыжаныш комитет шочын. Тудо шке жапыштыже Граждан обороно, эрма ситуаций да пӱртӱс азапын кышажым пытарыме шотышто Россий Федерацийын Кугыжаныш комитетышкыже пужен ышталтын. 1994 ий 10 январьыште, черетан пужен ыштыме годым, тудын негызеш Россий Федерацийын граждан обороно, эрма ситуаций да пӱртӱс азапын кышажым пытарыме шотышто министерствыже (Россий МЧС) ышталтын[3].

Российыште кугыжаныш огыл утарыше-влак

Российыште утарыше-влакын кугыжаныш огыл отрядышт улыт, тыгай пашаеҥын да шке кумылын тыршыше-влакын келшен толшо дипломышт уло. Ик эн утларак палыме кычал-утарыше отрядлан Liza Alert шотлалтеш. Отряд кугыжаныш кучем кышкар дене чак пашам ышта гынат, пӱтынек шке кумылын пашам ыштыше-влакым чумырен[5][6]. Моло кугыжаныш огыл утарыше отряд-влак коклаште «СпасРезерв» да Чумыр Российысе утарыше-влакын студент корпусшо чапланеныт[7][8][9].

Пайремлымаш

Утарышын кечыжым пайремлымаш МЧС подразделенийлаштат, тыгак тӱвыра аланысе мероприятийлаштат пайремлан келшышын эрта. Шуко пашаеҥ-влаклан профессионал пайремыштым паша верыште вашлияш логалеш — утарыше-влакын пашашт профессионал пайрем амал денат огеш кӱрылт. Утарышын кечыж годым чӱчкыдынак ойыртемалтше пашаеҥ-влаклан наградым пуат. Пайрем концерт-влак эртаралтыт[10]. Проводятся праздничные концерты[11]. Москошто МЧС-ым вуйлатыше-влак йӱла почеш шкеак «Пожарник ден утарыше-влаклан», «Россий МЧС ветеран-влаклан» чапкӱ комплекс деке Кременчуг уремыш толыт да пеледышым пыштат. Тылеч посна пашаште ӱмыр лугыч лийше утарыше-влак нерген шарныме лӱмеш мемориал вашлиймаш-влак шкеныштын подразделенийлаштат эртарат[10].

Утарыше чонан-влак

МЧС-ын ик отрядыштыже пырыс. Шке пашаштыже утарыше-влак чӱчкыдынак кинолог-влакын да лӱмын туныктымо пий-влакын полышыштлан эҥертат[12]. Утарыше-влакын пашаштышт кугу полышым пий-влак пуат, нуно сӱмырлышӧ оралте йымалне еҥым кычалаш, але ССВ системе (Вӱд гыч утарыше службо) почеш туныктымо улыт[13].

Пий-влак деч посна, южгунам утарыше-влак тыгак имньым кучылтыт[14], утарыше имнешке-влак отряд тугай вер-шӧрысӧ корно дене коштыт, кушто автомобиль транспорт кудал эртен огеш керт[15].

Тылеч посна, Российысе МЧС пожар-утарыше отряд-влакын системыштышт пырыс-влакым кучылтмашат вашлиялтеш. Тыгай годым пырыс нултышо чонан деч паша арверым аралаш веле огыл кучылталтеш, нуно тыгак стресс деч утлаш полшат — пожарник-влакын ойлымышт почеш, пырля лиймышт паша нелелыкым лушкыдемдаш полша[16].

Тӱвыраште

Файл:Кот Семён.webp
Семон пырыс

Тюменьысе пожар часть-влакын тамгашкыже савырныше Семон лӱман пырыс лӱмеш мурым возеныт[17], колымекыже Россий МЧС клипым луктын[18]. Семон пожар частьыште илымыж годым ик гана огыл увер аршашын геройжо лийын[19].

Семоным шарныме лӱмеш тыгак «Семёныч-влак» лӱман посна подразделенийым чумырымо, тушко Российын тӱрло олалаж гыч кандаш пырыс (узо да ава) пуреныт. МЧС негызлыме отрядыш чонан-влак икмыняр кундемысе пожар частьыш пуреныт: Моско, Смоленск, Курск, Архангельск, Вологодо кундемла да Коми Республике[18].

Россий МЧС-ын пожар-утарыше-влакын пашаштлан да нунын чодыра пожар ваштареш кучедалмышт нерген «Тул» / «Огонь» фильм пӧлеклалтын[20].

МЧС утарыше-влаклан «Мы живем по сигналу тревоги» / «Ме тургыж йӱк ден илена» муро пӧлеклалтын, тудым йӱла почеш российысе МЧС-ын оркестрже дене пырля хор ведомство пайремлаште йоҥгалтара[21].

Тыгак ончо

  • Россий МЧС-ын утарыше сарзе формированийже-влак
  • Граждан обороно
  • Россиян-влакым Газа гыч эвакуироватлымаш

Палемдымаш

  1. ↑ Президентская библиотека имени Б. Н. Ельцина. Дата обращения: 26 теле 2023.
  2. Консультант Плюс. Дата обращения: 26 теле 2023.
  3. ↑ 3,0 3,1 Ошибка цитирования Неверный тег <ref>; для сносок :0 не указан текст
  4. ↑ Надежда Пономаренко. Праздник 27 декабря. День спасателя Российской Федерации. InMoment.ru. Дата обращения: 26 теле 2023.
  5. Аргументы и факты (12 ага 2021). Дата обращения: 25 теле 2023.
  6. LizaAlert. Дата обращения: 26 теле 2023.
  7. Агентство социальной информации. Дата обращения: 26 теле 2023.
  8. ТАСС (6 пеледыш 2022). Дата обращения: 25 теле 2023.
  9. ↑ О ВСКС. История. Всероссийский студенческий корпус спасателей. Дата обращения: 26 теле 2023.
  10. ↑ Комсомольская правда. Дата обращения: 25 теле 2023.
  11. Первый канал (26 теле 2021). Дата обращения: 25 теле 2023.
  12. Портал Правительства Москвы (21 шорыкйол 2016). Дата обращения: 25 теле 2023.
  13. МЧС России (20 пеледыш 2015). Дата обращения: 25 теле 2023.
  14. ↑ Методические рекомендации по применению Конной службы МЧС России.
  15. ТАСС (20 пеледыш 2022). Дата обращения: 25 теле 2023.
  16. Аргументы и факты (19 сӱрем 2023). Дата обращения: 25 теле 2023.
  17. YouTube. Дата обращения: 25 теле 2023.
  18. ↑ Комсомольская правда (13 ага 2023). Дата обращения: 25 теле 2023.
  19. РИА Новости (24 шорыкйол 2022). Дата обращения: 25 теле 2023.
  20. Кинопоиск. Дата обращения: 25 теле 2023.
  21. YouTube (26 теле 2016). Дата обращения: 25 теле 2023.

Литератур

  • Гражданская защита. Энциклопедия / Под общ. ред. Шойгу С.К.; МЧС России. — Москва: Московская типография № 2, 2006. — Т. 1. — 568 с. — 3000 экз. — ISBN 5-86472-158-1.

Кылвер-влак

"https://mhr.ruwiki.ru/w/index.php?title=Утарышын_кечыже_(Россий)&oldid=350808" гыч налме