Памашэҥер (Камша кундем)

РУВИКИ — эрыкан энциклопедий гыч материал
Ял
Памашэҥер
56°01′48″ с. ш. 52°18′47″ в. д.GЯO
Эл
Регион Суас Эл
Цифран идентификатор-влак
Почто индекс 423644
Памашэҥер (Суас Эл)
Red pog.png
Памашэҥер
Тиде мутын вес ыҥже-влак улыт. Памашэҥер ончал.

Памашэҥе́р (Паҥшеме́р, Памшеме́р)Манашъял ял шотан илемыш пурышо ял. Калыкчот: 171 еҥ (1989 ий)[2], 180 еҥ (2010 ий)[3].

Ял кутыртыш

Ялыште илыше марий-влак олык марий да эрвел марий-влак коклаште улыт. Саламлымаш олык марий дечат да эрвел марий дечат ойртемалтеш. Вашлиялтме годым тыге пелештат:

– Сай! (Сай гына!)
– Пеш сай!

Тугат мутвундышто южо ойыртемалтыш уло. Мутлан, заман – писын, вашкен. Але эше суас-влакым сӱас маныт. Ялыште кызыт олмеш казыр маныт.

Географий да пӱртӱс

Ялыште Вожай эҥер йога, телым ок кылме. Эҥерыште ялысе пӱя уло, тыдым 90 ийлаште ыштеныт. Ялым эҥер кок ужашыш шеледеш: пурла серже лапка, шола серыште – изи курык. Ял воктен мланде гыч иктаж-мыняр памаш лектеш. Нуно чыла еҥерыш волат, садлан ялым тыге лӱмденыт. Кӱшыл ялыште Ош Поро Кугу Юмолан кумалаш кӱсото уло.

Асфальт корно вес велне пел километр гыч ялысе шӱгарла верланен да эше пел километр гыч ялысе чодыра. Чодыра кӧргысо олыкышто Пеледыш пайрем эртаралтеш. Тиде чодыраште иктаж-мыняр тошто кӱнчем верланен, ончыч тушто рудам луктедылыт, кызыт нуным кудалтыме.

Инфраструктур

Ялыште клуб, тӱҥалтыш школ да эмлыме пункт уло. Асфальт корно да пӱя воктен сӧсна ферме уло. Тугат ялыште электричестве, газ да телефон уло. Ял марте асфальт корно кая. Ялыште Вожай эҥер гоч кӱртньӧ-бетон кӱвар шога. Ялыште асфальт уке, тӱҥ уремлаште корно кӱ гычын ыштыме, кӱшкӧ курыкыш кӱзаш кок ку корно, изи уремлаште мланде корно веле. Кӱшнӧ корнышто ик кугу корем уло, но тудым машина дене эрташ лиеш.

Караш кыл гычын Билайн чыла вере сайын ышта, кӱшнӧ Мегафоным кучаш лиеш. Караш вышке Камиял ялыште шога, тиде вышкым 2000 ийлаште чоҥеныт.

Камша ола гычын ял марте автобус кажне кечын 4 гана коштеш. Ял марте 30 минут наре кая. Кызыт автобус йырын коштеш: Камша (руш. Менделеевск) – Камиял[4] (руш. Камаево) – Памашэҥер — Манашъял (руш. Монашево) – Элнет(руш. Ильнеть) – Йыгра (руш. Карманково) – Камша, южгунам мӧҥгешла. Асфальт корнышто ял воктен леведышан остановко уло.

Автобус коштмо радам
Камша ола гыч лекме жап
6:20
10:00
13:50
15:40

Камша марте торалык – 15 км., Элнет марте – 5 км., Варале марте – 6 км. Элнетыш асфальт корно дене шуаш лиеш, Варалейышке мланде корно дене веле.

Калыкчот

Ялыште чылан марий улыт.

Калыкчот, еҥ
1859 1887 1911 1920 1926 1938 1949 1958 1970 1979 1989 2002 2009
245 372 455 385 381 363 279 301 360 265 171 185 164

Игече

Кечывал кокла температур
Шрк Пгж Ӱрн Вшр Ага Пдш Срм Срл Идм Шыж Клм Тел Ий
-11.2 °C -11.1 °C -5.8 °C 4.3 °C 13.3 °C 18.6 °C 20.4 °C 17.6 °C 12 °C 4.2 °C -5.1 °C -10.5 °C 3.9 °C

Климат континентальне улеш. Кӧппен-Гейгер климат классификаций почеш климатын кодшо: Dfb[5]. Ий кокла температур: 3.9 °C.[6]

Уремла

Ялыште иктаж-мыняр урем уло, нунын чылашт марий лӱм уло:

  • Корем урем – кӱшыл уремвож гычын тӱҥалын Пӱя велке, тиде уремыште кугу корем уло.
  • Камиял урем але Камиял мучаш кӱшыл уремвож гычын тӱҥалын Камиял велке.
  • Йомъя урем – кӱшыл уремвож гычын тӱҥалын Йомъя ял велке.
  • Колди́ урем – остановка гыч тӱҥалын ялысе кӱвар марте.
  • Ва́гыш урем – вакш лӱмеш урем. Ончыч, пӱя олмеш ялыште вакш шоген.
  • Завод урем – ферма велке.

Рушла кок официал урем веле уло:

  • Правовозжайская
  • Левовозжайская

Тӱвыра

Ялыште ансамбль «Памаш» ышта, клубышто чӱчкыдын концерт-влакым шындат.

Шарныктыш

Школ ден эмлыме пункт воктен ялысе шарныктыш верланен. Паҥшемер ял гыч лекше Кугу Авамланде Сарыште колышо-влак лӱмеш. Шарныктышыште рушла тыге возымо: «Павшим односельчанам в годы войны». Тудым 1994 ийыште шындыме. Кугу Авамланде Сарыште 75 ялысе еҥ кредалын:

  1. Афтреев Ивай Изер
  2. Алексеев И.
  3. Бикмурзин Александр Бикмурзинович (1911 ийыште шочын), йошкарармеец, уверде йомын
  4. Бикмурзин С.
  5. Васильев М.
  6. Васильев В.
  7. Васильев А.
  8. Васильев М.
  9. Васильев Е.
  10. Григорьев А.
  11. Григорьев И.Г.
  12. Григорьев В.
  13. Григорьев В.
  14. Григорьев А.
  15. Добролюбов М.
  16. Дмитриев М.
  17. Захаров И.
  18. Ибатов М.
  19. Ибатов И.
  20. Иванов М.
  21. Изергин Ибрай Изергинович, йошкарармеец, уверде йомшо
  22. Иванов Д.
  23. Иванов А.
  24. Иванов Е.
  25. Иванов Арк.
  26. Илаев С.
  27. Елизаров С.
  28. Ибраев С.
  29. Ефремов Иван Ефремович (1914 ийыште шочын), йошкарармеец, уверде йомшо
  30. Ефремов Емельян Ефремович, йошкарармеец, уверде йомшо
  31. Егоров А.
  32. Егоров Н.
  33. Егоров И.
  34. Егоров Л.
  35. Ефимов Е.Е.
  36. Кашатов И.
  37. Козлов М.А.
  38. Козлов С.А.
  39. Кондратьев А.
  40. Кузнецов В.
  41. Кириллов П.
  42. Леонтьев Г.
  43. Луппов А.
  44. Луппов А.
  45. Луппов Д.
  46. Луппов И.
  47. Луппов И.
  48. Маркелов Степан Маркелович, йошкарармеец, уверде йомшо
  49. Минеев М.
  50. Московских А.
  51. Московских К.
  52. Никитин М.
  53. Иванов М.
  54. Устинов А.
  55. Орлов Н.
  56. Павлов Е.
  57. Пашаев П.
  58. Петров И.П.
  59. Петров С.П.
  60. Пупышев И.
  61. Пупышев П.
  62. Сазонов Петр Федорович (1904 ийыште шочын), йошкарармеец, уверде йомшо
  63. Соловьев И.
  64. Соловьев В.
  65. Суров Н.
  66. Трофимов Н.
  67. Трофимов Ф.
  68. Тимеряев В.
  69. Тимеряев И.
  70. Тимеряев С.
  71. Тимеряев Ш.
  72. Федотов А.
  73. Шангареев И.
  74. Шангареев Ш.
  75. Яковлев Егор Яковлевич, йошкарармеец, уверде йомшо

Кылвер-влак

Важ-влак

  1. ↑ Вершинин В. И. Словарь марийских топонимов низовья Камы и Вятки.– Йошкар-Ола, 2005. – С. 89. (руш)
  2. ↑ Актазики – Населенные пункты Республики Татарстан.
  3. ↑ Актазики | Родная Вятка.
  4. ↑ Вершинин В. И. Словарь марийских топонимов низовья Камы и Вятки.– Йошкар-Ола, 2005. – С. 55. (руш)
  5. ↑ World Map of the Köppen-Geiger climate classification, Institute for Veterinary Public Health, University of Veterinary Medicine Vienna
  6. ↑ NASA Surface meteorology and Solar Energy Data Set, RETScreen International
"https://mhr.ruwiki.ru/w/index.php?title=Памашэҥер_(Камша_кундем)&oldid=182742" гыч налме