Османов, Трофим Алексеевич

РУВИКИ — эрыкан энциклопедий гыч материал
Трофим Алексеевич Османов
Османов, Трофим Алексеевич.jpg
Шочмо кече 1912 ий 31 теле(1912-12-31)
Шочмо вер Марий Китня, Уржум уезд, Вятке губерний, Россий империй
Колымо кече 1945 ий 18 пургыж(1945-02-18) (32 ий)
Колымо вер Гросс-Небрау, Квидзын повет, Помор воеводство, Польшо
Гражданлык  Россий империй →  СССР
Паша сомыл политрук, рото командир
Награде да премий

Орден Отечественной войны I степени— 1945 Орден Красной Звезды  — 1944 Медаль «За оборону Ленинграда»

Трофим Алексеевич Османов (1912 ий 31 декабрь, Черемис Китня, Вӱрзым уезд, Виче губерний, Россий империй — 1945 ий 18 февраль, Гросс-Небрау, Квидзын повет, Помор воеводство, Польшо) — совет сарзе деятель. Кугу Ачамланде сар жапыште — Ленинград фронтышто 10-шо стрелковый дивизийын 204-ше стрелковый полкшын стрелковый рото командир, Ленинград фронтышто Рославльысе Йошкар Тистан 326-шо стрелковый дивизийын 1099-ше стрелковый полкшын автоматчик-влак рото командир, капитан. Колымекше Совет Ушем Герой лӱмым пуаш темлыме. ВКП(б) член.

Биографий

[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]

1912 ий 31 декабрьыште Марий Элысе кызытсе Марий Турек район Марий Китня ялыште[1] кресаньык ешеш (1931 ий гыч колхозышто) шочын[2].

1928 ийыште Марий Турек селаште ШКМ-ым тунем пытарен, вара ик ий Марий Пыламарий селаште 9-ияш школышто тунемын. 1929 гыч 1934 ий марте — ВЛКСМ член. 1930 ийыште ВУЗ-ыш ямдылыме шотышто икияш курсым пытарен (Козьмодемьянск олаште). 1931—1932 ийыште 2 ий Озаҥ университетыште тунемын, но тазалыкше лушкыдеммылан кӧра тунеммым кӱрлашыже пернен.

Марий Купта ялыште колхозысо самырык-влаклан школын вуйлатышыже (октябрь 1932 — август 1933), Арбор ялыште НСШ директор (август 1933 — август 1936), шочмо районысо Олор 7-ияш школын директоржо (август 1936 — декабрь 1939) лийын[2][3].

1939 ий сентябрьыште ВКП(б) кандидатыш, а 1940 ий декабрьыште ВКП(б) членыш пуртеныт.

1939 ий декабрьыште Марий АССР Марий Турек районысо военкомат РККА-ш налын да Ивановысо сарзе-политике училищыш колтен, тудым 1941 ийыште пытарен. Кугу Ачамланде сарын участникше: 1941 ийыште Финляндий дене чекыште сарзе частьын политрукшо, 1942 ий март гыч — Ленинград фронтышто 10-шо стрелковый дивизийын 204-ше стрелковый полкшын стрелковый рото командирже. 1944 ий октябрь гыч, эмганыме да госпитальыште эмлалтме деч вара — Ленинград фронтышто Рославльысе Йошкар Тистан 326-шо стрелковый дивизийын 1099-ше стрелковый полкшын автоматчик-влак рото командирже, капитан. Тактике мастарлык да шке патырлыкшо дене ойыртемалтын. 1944 ий июньысо ончык кайыме кредалмаште тушманын чот торешланымыже годым ӧрдыж гыч эртен каяш шонен, тушман, авыралтме деч лӱдын, шеҥгеке чакен, пасушто 20 колышо капым коден[2]. 1945 ий тӱҥалтыште Эрвел-Померань ончык кайыме операцийыште ойыртемалтын. 1945 ий 18 февральыште колен: йӱдым автоматчик-влак тӱшка дене пырля Висла эҥерым форсироватлен, Нойенбюрг деч йӱдвелыш шоссе корным пӱчкын да пеҥгыдемдалтын; волгыжаш тӱҥалмеке, гитлеровец-влакын 4 контратакыжым чактарыш, боеприпас пытыме годым 30-50 м кокла гыч лӱйкалаш кӱштен, шкеже «Колымешке шогаш, ик йолтошкалтышымат чакнаш огыл!» ӱжын кычкырен, строй гыч лекше ручной пулемётчикым алмаштен, рубежым кучен коден сеҥен[2][4][5].

Колымекше Совет Ушем Герой лӱмлан темлалтын. I степенян Ачамланде сар, Йошкар Шӱдыр орден-влак да «Ленинградым аралымылан» медаль дене суапландаралтын[2].

Польшысо Помор воеводствын кызытсе Небраво-Вельке повят Кидзыньыште Гросс-Небрау ял воктене черке деран тойымо, 1-ше №-ан шӱгар[2][4].

Сӧйлык награде-влак

[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
  • I степенян Ачамланде сар орден (28.03.1945, колымекше)[4]
  • Йошкар Шӱдыр орден (30.06.1944)[4]
  • «Ленинградым аралымылан» медаль[4]

Шарныш

[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
  • Тудын лӱмжым Мордовийысе Шарныш да Чап Книгаш пуртымо («Мордовийысе 326-шын геройжо да подвигше-влак» 6 вып.).

Палемдымаш

[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
  1. ↑ Мари-Китня | Родная Вятка. rodnaya-vyatka.ru. Дата обращения: 21 пеледыш 2023. Архивировано 21 пеледыш 2023 года.
  2. ↑ 1 2 3 4 5 6 Мочаев, 2017, с. 321.
  3. ↑ История школы. olor-school.narod.ru. Дата обращения: 21 пеледыш 2023. Архивировано 21 пеледыш 2023 года.
  4. ↑ 1 2 3 4 5 Османов Трофим Алексеевич :: Память народа. pamyat-naroda.ru. Дата обращения: 21 пеледыш 2023.
  5. ↑ Османов Трофим Алексеевич — Память народа. poisk.re. Дата обращения: 21 пеледыш 2023. Архивировано 21 пеледыш 2023 года.

Литератур

[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
  • Делянов М. Г., Мочаев В. А. Османов Трофим Алексеевич // Марийская биографическая энциклопедия / Авт.-сост. В. А. Мочаев. — 2-е изд. — Йошкар-Ола: Марийский биографический центр, 2017. — С. 321. — 606 с. — 1500 экз. — ISBN 978-5-905314-35-3.
  • Книга Памяти и Славы. Вып. 6. "Герои и подвиги 326-й «мордовской»/ Мордовское республиканское патриотическое объединение «Поиск» и др.; авт. сост.: Н. А. Кручинкин (ред.), Т. М. Костригина, В. И. Титова, И. А. Черняев. — Саранск, 2021. — С. 27—28. ISBN 978-5-98344-497-3.

Кылвер-влак

[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
"https://mhr.ruwiki.ru/w/index.php?title=Османов,_Трофим_Алексеевич&oldid=599202" гыч налме