Мӱшылъер
| Ер | |
| Мӱшылъер | |
|---|---|
 2004 ий кеҥыжым ер тыге койын | |
| Морфометрий | |
| Кугыт | 0,05 × 0,045[1] км |
| Кумдык | 0,0029 км² |
| Эн кугу келгыт | 42,4[2] м |
| Гидрологий | |
| Шинчаллык | 0,8 ‰[1] |
| Вошт койымаш | 2 м |
| Верланымаш | |
| 56°09′45″ с. ш. 48°45′36″ в. д.GЯO | |
| Эл | |
| Регион | Марий Эл |
| Район | Волжск район |
 | |
 Медиафайлы на РУВИКИ.Медиа | |
Мӱшылъер (марий йылмыште келге лакыште верланыше ерым ончыкта) — Марий Эл Республикын (Россий) Юлсер велысе ер. Сотнур ял шотан илемыште Руш Шайра ял воктене верланен[3][1][4].
Ер 20 тӱжем ий наре ончыч мландын порволымыж дене ышталтын[1].
Ер курык тӱрыштӧ верланымыже, изи кумдыкышто чот келге улмыжо, тыглай огыл ужар вӱдшӧ дене оҥай.
Шочмо шот дене ер мландын порволымыж дене лийшылан (карст) шотлалтеш. Мландыгӧргысӧ пусталык дене кылдалтшылан шотлалтеш, тидым але марте шымлыме огыл.
2014 ийыште Мӱшылъер ерысе вӱд 2013 ий дене таҥастарымаште 12 метрлан ӱлык волен[5]. 2016 ий кеҥежлан вӱд кӱкшыт шке верышкыже темын, но ик метр ӱлнырак шогалын[6][7]. 2022 ийыште ерыште вӱд 32 метрлан ӱлык волен[8][9].
Турист-влаклан йӧным ыштымаш
Турист-влаклан Шарибоксад ялыште унагудым, мончам, сауным темлат, беседке уло. Лишыл ола марте корно кужыт:
- Йошкар-Ола (Марий Эл) — 99 км;
- Чебоксар (Чуваш Республика) — 108 км;
- Озаҥ (Татарстан) — 60 км.
Нине олала гыч вияш автобус рейс уке, куснен шинчын миен шуман. Татарстан гоч турист корным ойырымо годым Озаҥ гыч 100 уштыш наре А-295 трассе дене кайыман, тиде 1,5 шагат жапым налеш. Автомобиль дене Йошкар-Ола (А-295 трассе) але Чебоксар (Р-165 трассе) гыч икмыняр шагат жапыште миен шуаш лиеш[10]. Тиде 3 ола гыч турист компаний-влак Мӱшылъер ерыш ик кечылан экскурсийым коштыктат. Кумылан-влаклан йолын коштмо экскурсийым, имне да велосипед дене кудалышташ темлат. 2022 ий марте тыште турист-влак коклаште кол кучымо да дайвинг чапланен.
Ер гыч вӱд тичмашнек "карст" манме мланде рожыш каен, да кунам уэш пӧртылеш, палаш ок лий.
Шанчызе-влакын шонымашышт почеш, вӱд тиде ерыште мӧҥгӧш погынен кертеш. [11]
Палемдымаш
- ↑ 1 2 3 4 Энциклопедия Республики Марий Эл, 2009, с. 554.
- ↑ Морской Глаз. Дата обращения: 22 сорла 2008. Архивировано из оригинала 4 сӱрем 2007 года.
- ↑ Воронцова, 2002, с. 222.
- ↑ Лист карты O-39-134-Г-а — ФГУП «ГОСГИСЦЕНТР»
- ↑ В Марий Эл исчезает памятник природы — озеро Морской глаз. www.1tv.ru. Дата обращения: 17 ага 2019. Архивировано 1 идым 2014 года.
- ↑ Озеро Морской глаз: уровень воды поднялся, но гибнут ели. www.youtube.com. Дата обращения: 17 ага 2019. Архивировано 12 шорыкйол 2022 года.
- ↑ Загадка природы: в жемчужину Марий Эл – озеро Морской глаз – возвращается вода. Марийская правда (16 пеледыш 2016). Дата обращения: 14 ага 2017. Архивировано 22 пургыж 2017 года.
- ↑ Из озера Морской глаз в Марий Эл исчезла вода. МК — Йошкар-Ола. Дата обращения: 4 пургыж 2022. Архивировано 4 пургыж 2022 года.
- ↑ В Марий Эл уровень озера Морской глаз просел на 32,52 метра. «Йошкар-Ола» (15 пургыж 2022). Дата обращения: 17 пургыж 2022. Архивировано 17 пургыж 2022 года.
- ↑ travelask.ru
- ↑ Ученый Марий Эл предсказал судьбу обмелевшего Морского Глаза
Литератур
- Озёра среднего Поволжья / Под ред. И. Н. Сорокина и Р. С. Петровой. — Ленинград: Наука, 1976. — 236 с. — 1300 экз.
- Воронцова О. П., Галкин И. С. Мушилъер // Топонимика Республики Марий Эл : Историко-этимологический анализ. — Йошкар-Ола: Издательство Марийского полиграфкомбината, 2002. — С. 222. — 1000 экз. — ISBN 5-87898-208-0.
- Морской Глаз // Энциклопедия Республики Марий Эл / Отв. ред. Н. И. Сараева. — Йошкар-Ола, 2009. — С. 554. — 872 с. — 3505 экз. — ISBN 978-5-94950-049-1.
Кылвер-влак
- Характеристика озера Морской глаз. www.12rus.ru. Дата обращения: 17 ага 2019.
- Озеро Морской Глаз. turizm.lib.ru. Дата обращения: 17 ага 2019.
- Морской глаз. komanda-k.ru. Дата обращения: 17 ага 2019.