Кечывалвел полушарий

РУВИКИ — эрыкан энциклопедий гыч материал
тӱс дене полушарий ойыралтын
полушарий
Антарктикыште кундемласе претензий-влак

Йӱдвел полушарий — экватор деч кечывалвел могыр ужашыже.

Ойыртемже-влак

полушарийыште тӱтан-влак шагат умдо ыҥгай пӧрдыт, а антициклон-влак — шагат умдо ваштарешАстрономический кечывалым Кече Кечывалвел полушарийыте лач йӱдвелыште лиеш, тыгодымак Йӱдвел полушарийыште — лач кечывалвелне.

Кавапомышшто Кечын кечысе коймо корныжо пурла гыч шолашке лиеш (кечывалым Кече ваштареш шогалаш гын), йӱдвелысе шола гыч пурлашке гай огылТылзым унчыли ужыт. Лекташат шола гыч тӱҥалеш, а пыта пурла могырно, тыгодым Йӱдвел полушарийыште чыла мӧҥгешла. Кечывалвел полушарийын шӱджыр каваже йӱдвел полушарийысе кава деч тӱшкашӱдыржӧ-влак дене чоткыдын ойыртемалтеш.

Тулеч посна, йӱдвелыш ончыктышо Йӱдвел полюсын велжым муаш лиеш. Тиде — кечывалвел полушарийын эн кумдан палыме да эн изи кумдыкан тӱшкашӱдыр, Кечывалвел Ырест. Тудын кок шогышо шӱдыржӧ гоч кӱшкыла вияшым колтымо гай ышташ гын, ӱлыл шӱдыр мучаш гыч визымше ужаш мучашште Кечывалвел полюс лиеш. Тиде тӱшкашӱдыр тунар палыме, даже вич Кечывалвел полушарий сӱретше лийын шога: У Зеландий, Папуа-У Гвиней да Самоа, тугак У Зеландийын виктарыме Токелау кундемыште.

Кечывалвел полушарийыште ныл Кечывалвел Америкын кугу ужашыже (9/10), Малайский Архипелагын икмыняр Индий, Кечывалвел пӱтынек[3]).

Кечывалвел полушарийыште элла

Кече шагат Перт олаште, Австралий, Йӱдвел полушарийын шке ойыртемже-влак дене: кечывалым ойып — кечывалвелне, а Кече — йӱдвелыште; кавапомышшто Кечын кайме корныжо пурла гыч шолашке, сандене шагатын чотшо шагат умдо ваштареш кая.