Тӱнямбалысе у ӧрыктарыш-влакын верланымышт

«Тӱнямбалысе у шым ӧрыктарыше» — тӱнямбалне кызытсе шым ӧрыктарышым кычалаш шонымаш дене ышталтше проект. Швейцарец Бернар Веберын ойжо почеш New7Wonders Foundation коммерцийдыме организаций ямдылен^[1]^[2]^[3]^[4]^[5].

Тӱнясе кумдан палыме архитектур чоҥымаш-влак кокла гыч шым у «тӱнямбал ӧрыктарышым» тӱня мучко ойырымаш 2007 ий январь гыч SMS, телефон але интернет гоч эртен. Шке йӱкшым 100 млн наре еҥ пуэн^[1]^[2].

Иктешлымашым 2007 ий 7 июльышто увертарыме. Тиде кечын Португалийын рӱдолаштыже Лиссабонышто тӱнямбалысе у шым ӧрыктарышым каласеныт^[6]^[2]^[1]:

Лӱм	Кундем	Верланыме вер
Колизей	Европо	Кышкар:Флагификация/Italy Рим, Италий
Китайысе пеш кугу пырдыж	Азий	Китай
Мачу-Пикчу	Кечывалвел Америке	Кышкар:Флагификация/Peru Перу
Петра	Азий	Кышкар:Флагификация/Jordan Иорданий
Тадж-Махал	Азий	Агра, Индий
Христос-Касарышын статуйжо	Кечывалвел Америке	Рио-де-Жанейро, Бразилий
Чичен-Ица	Йӱдвел Америке	Кышкар:Флагификация/Mexico Юкатан, Мексике

Конкурсын финалистше-влак

Йӱклымашым иктешлыме почеш «тӱнямбалысе у ӧрыктарыше» лӱм верч спискысе 176 номинант гыч икымше 77 сылне верым ойырен налме. Варарак 21 финалистым увертарыме: ^[7]^[8]^[2]:

Тӱнямбалысе у ӧрыктарышылан претендент-финалист- влакын верланымышт

Лӱм	Кундем	Верланыме вер
Айя-София	Европо	Кышкар:Флагификация/Turkey Стамбул, Турций
Афинысе Акрополь	Европо	Кышкар:Флагификация/Greece Афины, Греций
Альгамбра	Европо	Кышкар:Флагификация/Spain Гранада, Испаний
Ангкор	Азий	Кышкар:Флагификация/Cambodia Ангкор, Камбоджо
Моаи	Океаний	Кышкар:Флагификация/Chile Кугече Отро, Чили
Москосо Кремль и Йошкар площадь	Европо	Моско, Россий
Нойшванштайн	Европо	Кышкар:Флагификация/Germany Фюссен, Германий
Гизысе пирамиде-влак (ушнаш тореш лийыныт)	Африке	Кышкар:Флагификация/Egypt Египет
Сиднейысе опер театр	Австралий	Сидней, Австралий
Эрыкын статуйжо	Йӱдвел Америке	Кышкар:Флагификация/United States Нью-Йорк, США
Стоунхендж	Европо	Кышкар:Флагификация/United Kingdom Уилтшир, Великобританий
Томбукту	Африке	Кышкар:Флагификация/Mali Мали
Киёмидзу-дэран храмже	Азий	Кышкар:Флагификация/Japan Киото, Японий
Эйфельын башньыже	Европо	Кышкар:Флагификация/France Париж, Франций

Икмыняр палыме статуйын кугытыштым таҥастарымаш: Икоян улмаш Статуй — 240 м (постамент дене), Шошо Храмын Буддыжо (Лушань) — 153 м (постамент ден), Эрыкын Статуйжо (Нью-Йорк) — 93 м (постамент дене), Шочмо Эл-ава (Волгоград), Христос-Касарышын Статуйжо (Рио-де-Жанейро) да Микеланджелон Давидше (Флоренций)

Реакций

Сылне вер-влакым Тӱнямбал насыл спискыш пуртышо ЮНЕСКО шке каласымыштыже проект дене келшен огыл^[2]:

«Тӱнябалысе шым у ӧрыктарышын спискыже посна еҥ-влакын ойыштын лектышыже лиеш да ойырен налме шарныктыш-влакым могай-гынат кужу да кӱлешан йӧн дене аралаш ок полшо».

Тылеч посна, организатор-влакым Ватикан христиан шарныктышлам, мутлан, Сикстинысе капеллыште Микеланджелон але Барселонышто Фамилий Саградон соборжым Антонио Гаудин сӱретлымыштым шотыш налдымылан титаклен, а спискыште улшо кок сылне вер тушко верланыше эл-влакын политике шот дене темдымыштлан кӧра веле логалын^[9].

Египетат ышталтше списке дене келшен огыл, молан манаш гын тушко Гизысе пирамиде-влакым пуртен огытыл, да палемден: нуно шкештак тӱнябалын ӧрыктарышыже улыт^[9].

Тыгак ончо

Палемдымаш

↑ ¹ ² ³ OFFICIAL DECLARATION OF THE NEW7WONDERS OF THE WORLD IN LISBON ON 07.07.2007 (англ.). New7Wonders. Дата обращения: 30 шыжа 2023.
↑ ¹ ² ³ ⁴ ⁵ В Лиссабоне назвали семь новых чудес света (неопр.). Lenta.ru (8 сӱрем 2007). Дата обращения: 30 шыжа 2023.
↑ Bernard Weber. HOW DID THE NEW7WONDERS MOVEMENT BEGIN? (англ.). New7Wonders. Дата обращения: 30 шыжа 2023.
↑ PROJECT HISTORY (англ.). New7Wonders. Дата обращения: 30 шыжа 2023.
↑ FAQ (англ.). New7Wonders. Дата обращения: 30 шыжа 2023.
↑ NEW 7 WONDERS OF THE WORLD (англ.). New7Wonders. Дата обращения: 30 шыжа 2023.
↑ NOMINEE LONG LIST (англ.). New7Wonders. Дата обращения: 30 шыжа 2023.
↑ THE 21 FINALISTS (англ.). New7Wonders. Дата обращения: 30 шыжа 2023.
↑ ¹ ² Ватикан обиделся на "Новые семь чудес света" (неопр.). Lenta.ru (6 сӱрем 2007). Дата обращения: 30 шыжа 2023.

Кылвер-влак

[:1-1] ¹ ² ³ OFFICIAL DECLARATION OF THE NEW7WONDERS OF THE WORLD IN LISBON ON 07.07.2007 (англ.). New7Wonders. Дата обращения: 30 шыжа 2023.

[:0-2] ¹ ² ³ ⁴ ⁵ В Лиссабоне назвали семь новых чудес света (неопр.). Lenta.ru (8 сӱрем 2007). Дата обращения: 30 шыжа 2023.

[3] Bernard Weber. HOW DID THE NEW7WONDERS MOVEMENT BEGIN? (англ.). New7Wonders. Дата обращения: 30 шыжа 2023.

[4] PROJECT HISTORY (англ.). New7Wonders. Дата обращения: 30 шыжа 2023.

[5] FAQ (англ.). New7Wonders. Дата обращения: 30 шыжа 2023.

[6] NEW 7 WONDERS OF THE WORLD (англ.). New7Wonders. Дата обращения: 30 шыжа 2023.

[7] NOMINEE LONG LIST (англ.). New7Wonders. Дата обращения: 30 шыжа 2023.

[8] THE 21 FINALISTS (англ.). New7Wonders. Дата обращения: 30 шыжа 2023.

[:2-9] ¹ ² Ватикан обиделся на "Новые семь чудес света" (неопр.). Lenta.ru (6 сӱрем 2007). Дата обращения: 30 шыжа 2023.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]