Кит ден дельфин-влакын тӱнямбал кечышт
| Кит ден дельфин-влакын тӱнямбал кечышт | |
|---|---|
| Тӱрлылык | Экологий |
| Ыҥ | Айдеме тукымын кит, кит сынан да южгунам теҥызыште илыше моло чонанын проблемыштлан тӱткышым ойыраш |
| Ыштыше | Тӱнямбал китобой комиссий (IWC) |
| Кече | 1986 ий 23 сӱрем |
| Кылдалтын | Коммерческий кит кучымо пашам тӱрыс чарымаш |
 Медиафайлы на РУВИКИ.Медиа | |
Кит ден дельфин-влакын тӱнямбал кечышт (англ. World Whale and Dolphin Day) 1986 ий Тӱнямбал китобой комиссий дене (англ. International Whaling Commission — IWC) увертаралтын. Тудым 23 июльышто палемдат: тиде кечын 1982 ийыште IWC китым комерций амал дене сонарлыме, пуштедыме деч 1985/1986 ийысе сезон гыч пӱтынек кораҥаш йӱклен[1][2].
Тиде чарымаш 1986 ий 19 февральыште вийыш пурен. Тидын лӱмеш кажне ийын 19 февральыште эше ик кечым — Китын тӱнямбал кечым (англ. World Whale Day) — палемдат. Тудым теҥызысе моло тыгыде чонаным аралыме кечылан шотлат. Южгунам тӱрлӧ элын экологий ушемже-влак тиде кечым иктаж-могай тыгыде чонанын илышыжым арален кодышаш, йомын кертме лӱдыкшым кораҥдышаш верч увертарат[3][4]. Моло увер дене, тиде кече ий еда февральын 3-шо шуматкечынже палемдалтеш[5].
«Шанче пашалан кӧра» кит-влакым кучымаш
МКК-ан кит-влакым промышленностьлан кучаш чарымеке, Японий санкций деч лӱдын, ты кутырен келшымашке ушнен, но шканже «шанче шонымаш дене кит-влакым кучаш» праважым арален коден. 2007 ийыште палемдыме квото почеш 950 китым кучымо, тугеже Японий кажне кечын кум китым кучен. Тиде ийынак китым кучышо «Ниссин-мару» япон флотын флагманыштыже пожар лийын, садлан «шымлыме амал дене» 508 янлыкым пуштмо. Тиде азаплан кӧра, Японий кит-влакым мужырлалтме сӱан жапыште угыч кучаш тӱҥалаш темлен. Шанче пашам пытарымеке, чонанын шылже тӱҥ шотышто япон ресторанлашке логалын. Тыгак Японийыште пӱгыр кит-влакым кучаш тӱҥалаш шонат[6].
2010 ий 19 февральыште Австралийысе премьер-министр Кевин Радд Японий деч кит кучымо пашам чараш йодын, Японий ваштареш Гаагысе тӱнямбал уголовный судышто процессым тарваташ сӧрен[7].
Палемдымаш
- ↑ Brakes P., Simmonds M. P. Whales and Dolphins: Cognition, Culture, Conservation and Human Perceptions. — Routledge, 2013. — P. 42. — 256 p. — ISBN 9781317974697.
- ↑ International Whaling Commission. IWC Schedule. — 2013. — P. 5. Архивная копия от 13 пургыж 2014 на Wayback Machine
- ↑ Сегодня — День защиты китов и морских млекопитающих. Харьковские Известия (19 пургыж 2013). Дата обращения: 20 пургыж 2014. Архивировано из оригинала 24 пургыж 2014 года.
- ↑ Всемирный день китов. РИА Новости (19 пургыж 2013). Дата обращения: 20 пургыж 2014. Архивировано 24 пургыж 2014 года.
- ↑ Halifax Discovery Centre celebrates 38th annual World Whale Day (англ.). Global News. Дата обращения: 15 пургыж 2020. Архивировано 15 пургыж 2020 года.
- РИА Новости (1 ӱярня 2007). Дата обращения: 13 сорла 2010. Архивировано 26 ӱярня 2012 года.
- ↑ Австралия пригрозила Японии международным судом за промысел китов, 2010-02-19, <https://web.archive.org/web/20100223102209/http://lenta.ru/news/2010/02/19/stop1/>. Проверено 20 пургыж 2010..