Атом йӧнозанлыкысе пашаеҥын кечыже

РУВИКИ — эрыкан энциклопедий гыч материал
RIAN archive 965153 Russian President Dmitry Medvedev on working visit to Volga Federal District.jpg
Nuclear okay.png

Атом йӧнозанлыкысе пашаеҥын кечыжеРоссий Федерацийын атом промышленностьыштыжо тыршыше чыла пашаеҥын профессионал пайрем. Ий еда 28 сентябрьыште палемдалтеш.

«Атом йӧнозанлыкыште ыштыше пашаеҥ-влакын кечышт» пайремым Россий Федераций президентын В. В. Путинын 2005 ий 3 июньысо 633-шо №-ан «Атом йӧнозанлыкын пашаеҥын кечыже нерген» Кӱштыкше дене тӧнежлыме. Тиде указыште каласыме:

Профессионал пайремым — Атом промышленность пашаеҥын кечыжым — увертараш да тудым 28 сентябрьыште палемдаш[1].

Пайремлык кечым тыглай ойырымо огыл. Тиде кечын 1942 ий 28 сентябрьыште СССР Обороно кугыжаныш комитет «Уран пашам шотыш кондымо нерген» кӱштымашым луктын. Тушто ойлалтын:

СССР Шанче академийлан атом энергийым уранын ядрожым шырпештарыме йӧн дене кучылтмо шотышто шымлыме пашам уэш тӱҥалаш да уран бомбым але уран топливым ышташ лийме нерген докладым 1943 ий 1 апрельыште Кугыжаныш обороно комитетлан пуаш.

Тидым илышыш шыҥдарашлан кӱштымаште возалтын:

а) Шанче академий пелен лӱмын атом ядран лабораторийжым почаш... в) 1943 ий 1 апрель марте уранын томжым шырпештарыме лабораторийыште 235-ше №-ан уранын томжым шырпештараш лийме нерген шымлаш... 1942 ий 1 ноябрь марте СССР Iанче академийлан эре куатым луктын шогышо ик грамм радийым да лабораторийысе центрифугым ышташлан 30 грамм платиным пуаш[2].

Тыгеракын, 28 сентябрь кечым СССР да Российысе атом энергетикын чынак шочмо кечыже манаш лиеш.