Тӱвыран тӱнямбал кечыже
| Тӱвыран тӱнямбал кечыже | |
|---|---|
| Вес семын | Чумыр тӱвыра кече Тӱнян Тистыж йымалне |
| Тыгак | Культурын тӱнямбал кечыже |
| Кече | 15 вӱдшор |
.svg)
Чумыр тӱвыра кече Тӱнян Тистыж йымалне (англ. The Universal Day of Culture under the Banner of Peace), тыгак Тӱвыран тӱнямбал кечыж семын палыме (англ. World Day of Culture), тӱнямбалсе ятыр эллаште Культурым, Рерихын пактшым да Тӱнян тистыжым аралыше тӱнямбал Лигын инициативыж почеш ий еда 1998 ий гыч 15 апрельыште палемдалтеш[1][2][3].
Историй
Культурын тӱнямбал кечыжым пайремлаш «Рерихын Пактшым» серыше, руш сӱретче Николай Рерих темлен. 1931–1935 ийлаште возымо икмыняр статья ден серышлаште тудо тыгай Тӱвыран тӱнямбал кечыж нерген ойлен, «кунам чыла храмыштат, чыла школлаште, тунемше мер тӱшкаште тӱня иканаште айдеме тукымын чын поянлыкше, шочыктен шогышо талешке усталык, илышым саемдыме да сӧрастарыме нерген шижтарен увертара»[3]. «1931 ийысе Брюгге конференцийлан салам мутыштыжо» Рерих Тӱвыран тӱнямбал кечыжым тыге рашемден: тудо «чыла калыкле да чумыр тӱвыра поянлыкым тӱрыснек пагален шотлымо кечылан пӧлеклалтшаш»[4]. Рерихын шонымыж почеш, пайрем чыла школ ден тунемме верлаште пайремлын эртышаш улмаш[4]. 1933 ийыште «Тӱня да тӱвыра нерген кумалтыш мутыштыжо» Рерих могай храмыште тидым йоҥгалтарышаш улыт, спискым ончыкта да адак ушештара: тиде кечын «тӱня айдеме тукымын чын поянлыкше, шочыктен шогышо талешке усталык, илышым саемдыме да сӧрастарыме нерген шижтарен увертара»[5]. 1935 ий 15 апрельыште Вашингтонышто «Рерихын Пактше» кидпале дене пеҥгыдемдалтын, Рерих тидым «шарнымашан кече»[6], «кугун шотлымо дате» ман аклен, варажым 15 апрель Тӱвыран тӱнямбал кечыжлан шотлалташ тӱҥалын.
1998 ийыште Культурым аралыше тӱнямбал лига мер ушем, кок ий ондак почылтшо Рерихын тӱнямбал рӱдерже Пактеш кидпалым пыштыме кечым Тӱвыран тӱнямбал кечыжым семын палемдаш темленыт[3]. 2008 ийыште Российын, Италийын, Испанийын, Аргентинын, Мексикын, Кубан, Латвийын да Литван мер ушем-влакышт 15 апрель кечым Тӱнян тистыж йымалне Тӱвыра тӱнямбал кечыж семын палемдаш тӱҥалаш ӱжшӧ тӱнямбал толкыным ыштеныт (англ. The International Movement for the affirmation of April 15 as Universal Day of Culture, IMAUDC)[3][7]. 2014 ийлан ты толкын 14 элысе 40 мер ушемым, 25 000 еҥым иктеш ушен[8].
2006 ийыште Литва тӱняште икымше эл лийын, кушто Тӱвыран тӱнямбал кечыже кугыжаныш кӱкшытыштӧ палемдалтеш[9].
Тӱнямбал толкын
Палемдымаш
- ↑ Peace Flag raised in front of the Ministry of National Defence. News of the Ministry of Defence of the Republic of Lithuania. April 14, 2009.
- ↑ Международный день культуры (Пакт Рериха). Справка. РИА «Новости» (15 вӱдшор 2011). Дата обращения: 17 вӱдшор 2023.
- ↑ Государственный музей — культурный центр «Интеграция» (15 вӱдшор 2017). Дата обращения: 17 вӱдшор 2023.
- ↑ 4,0 4,1 Peter Barenboim, Naeem Sidiqi. “Bruges, the Bridge between Civilizations. To the 75th Anniversary of the Roerich Pact”, Letny Sad, Grid Belgium, 2010. P. 37-38
- ↑ N. Roerich. Prayer for Peace and Culture. Indian Magazine, September 1933.
- ↑ N. Roerich. The Banner. Meditation Monthly International, December 2010/January 2011 Vol. XXVIII No. 2.
- ↑ Summary prepared by the Office of the High Commissioner for Human Rights in accordance with paragraph 5 of the annex to Human Rights Council resolution 16/21. United Nations General Assembly, 11 January 2013.
- ↑ Participants of the International Movement for the affirmation of the Universal Day of Culture under the Banner of Peace.
- ↑ Tomas Petryla. LEU veikia fotografijų paroda „Pasaulio kultūros dienos ištakos ir dabartis“. BNS Spaudos centras. 2014-11-18.
Кылвер-влак
- The International Movement for the affirmation of April 15 as Universal Day of Culture — official site.
- Brazilian Roerich Institute — official site.
- Alberta Banner of Peace Association — official page.