Санкт-Петербурглан негызым пыштыме кече
Санкт-Петербурглан негызым пыштыме кече — Олан кечыже, олам чоҥаш тӱҥалме жап дене кылдалтын: 1703 ий 27 май. 2003 ий гыч пайрем ий еда эртаралтеш, тунам олалан кум шӱдӧ ий темын, тидын марте шӱдӧ ияш лӱмгече-влак гына палемдалтыныт. Пайремым эртарыше-влак ик кече дене гына огыт серлаге, утларакшым икмыняр арня шуят: май кыдал гыч июнь тӱҥалтыш марте. 27 май паша кечылан толеш гын, тӱҥ пайрем кече лишыл каныш кечыш кусаралтеш.
Историй
Санкт-Петербург олан икымше пайремже 1803 ийыште эртен, тунам император Александр I рӱдолам 100 ияш лӱмгечылан сӧрастараш кӱштен. Рӱдӧ урем–влак пайрем иллюминаций дене — пулашкаште пелтыме коя — сӧрастареныт; Петр-Павылын орышто, Адмиралтействыште, тыгак чыла корабльышт гыч пушко дене лӱйкаленыт. Эрлашыжым Пӧтыр I шӱгарже дек «Тауштышо насыл деч» ман возыман медальым пыштеныт. Тиддеч вара тӱрлӧ еҥ-влак деч шӱгар деке шуко шӧртньӧ да ший медальым, пеледышшӱдышым конденыт[1].
200 ий лӱмгечылан Санкт-Петербургышто 1 гильдиян купеч П. И. Лелеяновын вуйлатыме лӱмын чумырымо комиссий шӱдӧ ий ондаксе пайремлымашым уэш эртараш шонен пыштен. 8 шагатлан Петр-Павыл орысо пушко гыч 21 гана лӱеныт. Неван вӱдкумдыкышо дене шӱдӧ дене сарзе да тыглай сӧрастарыме корабль-влак эртеныт. Тиде кечынак кугыжан ешыж дене пырля Троицкий кӱварым почмо. Ты кечын мо лиймым фотограф Карл Булла снимаен[2].
Олан вес пайремже лӱмгечылан келыштаралтын огыл; тудо 1957 ийыште эртен, кунам ола Ленинград лӱман лийын. Пайрем 7 июль гыч 22 июль марте шуйнен. Тыгакак Петр-Павыл ор гыч пушка-влак лӱйкаленыт, а Нева вӱд дене Балтий флотын корабльже-влак эртеныт. Пайрем кечылаште «Аврора» крейсерыште тоштерым почмо, а Финляндий вокзалыште паровозым шогалтеныт, кудышто 1917 ийыште В. И. Ленин Российыш пӧртылын[3].
Олан шочмыжлан 300 ий темме лӱмгечым Россий президент В. В. Путинын шкежак эскерен-виктарен шоген.
Петергофышто вӱд-семан представлений эртен, 2003 ий.
Санкт-Петербургыш 45 тӱрлӧ эл гыч вуйлатыше-влакым ӱжыныт; пайрем кечылаште 2600 наре тӱрлӧ мероприятий эртен. Пайремым эртарыме шотышто кугыжаныш комиссий 100 ий ожнысо йӱлам уэштарен: пушко салют, корабль-влакын парадышт эртеныт, олам негызлыше императорын шӱгарышкыже лӱмгече медальым пыштеныт. Салонник гыч Санкт-Петербургыш Андрей Первозванный куатшым (мощь) кондымо, тудым исакиевский соборыш пайремлын вераҥденыт; юмынъеҥ-влак юмоҥа дене собор гыч Дворцовый кумыдыкыш эртеныт, тушто олан 300 ий темме лӱмеш тауштен кумалыныт[2].
2003 ий деч вара Санкт-Петербург олан кечыжым кажне ийын пайремлаш тӱҥалыныт.
Йӱлаш пурышо мероприятий-влак
Пайремле мероприятий-влак олан чыла районлаштыже эртаралтыт; утларак кӱлешан мероприятийлашке оларӱдыш чумыргат. Олан лӱмгечыжлан пӧлеклалштше шуко событий гыч икмыняржым ойыренак палемдаш лиеш, нуно йӱлаш пуреныт да пайрем уна-влаклан шуко куанле татым пӧлеклат[4].
- Елагин отрошто тюльпан фестиваль. Олан пайремжым почшо фестиваль: тӱҥ шотышто май кыдалне эртаралтеш. Фестивальыште 50 утла тӱрлӧ сорт тюльпаным ончыктат, концерт ден ярмиҥгам эртарат. 2024 ийыште тюльпан фестивальлан Елагин отрошто 200 тӱжем пеледыш шоганым шынденыт[5].
- Мороженый фестиваль. Пайрем Островский площадьыште эрта, пайремын кок кечыжым айла. Пайрем уна-влак 300 наре тӱрлӧ сорт мороженыйым тамлен кертыт[6].
- «Дворецовыйыште классике» виш кава йымалсе гала-концерт, виш зонышто оксам тӱлыде ончаш, колышташ лиеш. Концертыш оперысе мурын, хор сымыктышын да хореографийын тӱнямбал шӱдыржӧ-влак ушнат[7].
- «Полат кӱварын семже». Тиде — йӱд шоу, симфоний оркестрын семже почеш Дворец кӱварым почыт (разводят). Тиде ончыктыш шагат утла шуйна да оркестрын семже тул шоулан негыз семын улеш. Тул шоу концертын кокымшо ужашыштыже тӱҥалеш[3].
- Пайрем салют ден Петро тул фестиваль. Пиротехник-влакын тул шоушт, тудо фейерверк гыч тӱҥалеш да Полат кӱварым почмо дене иктеш толеш. Шоум Дворецовый сер да Васильевский отро гыч ончаш утларак йӧнан[1].
Тыгак ончо
Палемдымаш
- ↑ 1,0 1,1 День города Санкт-Петербурга — 2023. Дата и программа мероприятий, <https://www.rbc.ru/life/news/6467392b9a79471cc8521d1a>. Проверено 6 ага 2024..
- ↑ 2,0 2,1 Виктор Петров. Как праздновали юбилеи СПб в прошлом. Меценат, интернет-портал. Дата обращения: 6 ага 2024.
- ↑ 3,0 3,1 День города Санкт-Петербурга: 2021 год — Точная дата, программа, транспорт. Гид по Петербургу. Дата обращения: 6 ага 2024.
- ↑ День города Санкт-Петербурга в 2024 году: когда и как отмечают? Лента.ру (16 вӱдшор 2024). Дата обращения: 6 ага 2024.
- ↑ День города в Санкт-Петербурге 2024. Водные прогулки и экскурсии по Санкт-Петербургу (11 ӱярня 2024). Дата обращения: 6 ага 2024.
- ↑ Фестиваль мороженого в Санкт-Петербурге. Туроператор «Прогулки». Дата обращения: 6 ага 2024.
- ↑ «Классика на Дворцовой» Гала-концерт (май 2024 года, дата уточняется). Культура Петербурга. Дата обращения: 6 ага 2024.