Исламофобий дене кучедалме тӱнямбал кече

РУВИКИ — эрыкан энциклопедий гыч материал
Исламофобий дене кучедалме тӱнямбал кече
28 United Against Islamophobia (47462060781).jpg
Тӱрлылык Ушымо Калык-влакын декларацийже
Ышталтын 2022 ий
Палемдат Тӱнямбалне
Кече 15 ӱярня
Кылдалтын Ислам дене

Исламофобий дене кучедалме тӱнямбал кече International Day To Combat Islamophobia 140 элыште кажне ийын 15 мартыште палемдалтеш[1][2]. Ушнышо Калык-влак Организаций 2022 ийыште увертарен. 15 март кечым ойырымо годым 2019 ийыште Крайстчерч мечетьыште лӱйкалымашым шотыш налыныт, тыште тунам джума-намаз годым 51 еҥ колен.

Амалже

2020 ийыште ООН-ысо Тӱҥ Ассамблейын 75-ше сессийыштыже мутланыме годым Пакистанын ончычсо премьер-министрже Имран Хан икымше гана исламофий дене кучедалме кечым илышыш пурташ темлен[3]

Ислам тӱнямбал религийым кучышо-влакын чотышт шот дене христиан вера деч вара кокымшо верыште улеш. Нунын чотышт — 1.9 миллиард наре еҥ (2022 ий), планетысе калыкын 24,9 %[4]. Исламофий — тиде мусульман але ислам шотышто ужмышудымаш, лӱдмаш да ырым-влак[5][6].

Уло историй мучко пӱтынь тӱняште мусульман этносым эрнышашыж нерген увер-влак шоктат: эн ончычак черкескысе мухаджирство, Сребреницыште пӱчкедымаш, тыгак ятыр жап шуйнышо рохинджа ден уйгур-влакын геноцидышт[7]. Исламофобий 2001 ий [[11 идым|11 сентябрьысеъъ террорист акт деч вара шарлен кеаен, тунам Европысо да США-се мусульман-влак кугу нелылык дене тӱкненыт[8].

Официал пеҥгыдемдымаш

2022 ий 15 мартыште ООН-ын Тӱҥ Ассамблейыштыже ООН-ышто Пакистанын ӱшанъеҥже Мунир Акрамын Ислам вашполыш организацийын лӱмжӧ дене темлыме пунчалым икой дене пеҥгыдемден, тидын дене келшышын 15 мартым Исламофобий дене кучедалме тӱнямбал кече ман увертарыме[9][10][11].

Бакин конференций

2023 ийыште 15 мартыште Бакусо тӱнямбал рӱдер, Азербайджанын тӱнямбал кылжым шымлыше рӱдер Кугу двадцаткын юмыйӱла шотышто форумжо дене пырля «Исламофобий расизм и дискриминацийын посна сынже, у глобал да транснационал вашталтыш» йодыш дене тӱнямбал конференцийым эртареныт.

Пресс-службо увертарен, Российым тыште конференцийым эртарыше-влакын ӱжмышт почеш Мусульман духовный виктем вуйлатышын икымше алмаштышыже, Моско ислам институтын ректоржо Дамир Мухетдинов лийын[12].

Тыгак ончо

  • Исламысе вашкыл организаций
  • Россий Федерацийысе мусульман-влакын духовный виктемышт

Палемдымаш

  1. General Assembly Unanimously Adopts Texts on Combating Islamophobia, Protecting Rangelands, Tackling Difficulties for Widows, Bicycles as Public Transportation, <https://www.un.org/press/en/2022/ga12408.doc.htm>. 
  2. Dawn, <https://www.dawn.com/news/1680128>. 
  3. Prime Minister Imran Khan of Pakistan warns of rising Islamophobia, 25 September 2020, <https://news.un.org/en/story/2020/09/1073782>. 
  4. Encyclopædia Britannica, <https://www.britannica.com/story/what-is-the-most-widely-practiced-religion-in-the-world>. 
  5. Cambridge Dictionary Islamophobia, <https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/islamophobia>. 
  6. Сидоров Денис Владимирович. Исламофобия современной России // Научно-аналитический журнал Обозреватель - Observer. — 2014. — № 5 (292).
  7. U.S. cites China, Myanmar, Ethiopia in genocide report, The Hindu, 2021-07-12, <https://www.thehindu.com/news/international/us-cites-china-myanmar-ethiopia-in-genocide-report/article35291345.ece>. 
  8. Mineo, Liz Muslim Americans reflect on the impact of 9/11 (амер. англ.). Harvard Gazette (9 идым 2021). Архивировано 23 шорыкйол 2024 года.
  9. UNGA text on combating Islamophobia, <https://press.un.org/en/2022/ga12408.doc.htm>. 
  10. UN makes March 15 International Day to Combat Islamophobia, Arab News, 15 March 2022, <https://www.arabnews.com/node/2043146/amp>. 
  11. What is Islamophobia, By BBC, <https://www.bbc.co.uk/newsround/40324678.amp#aoh=16474358563746&referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com&amp_tf=From%20%251%24s>. 
  12. Международный день борьбы с исламофобией. Совет муфтиев России (15 ӱярня 2023).

Кылвер-влак