Аллергий дене кучедалме тӱнямбал кече
| Аллергий дене кучедалме тӱнямбал кече | |
|---|---|
| Файл:Аллергия.jpg | |
| Официал | World Allergy Day |
| Ыҥ | тиде черын палыже да тудым чарыме йӧн нерген кумда калыкым палдарымаш |
| Палемдат | ий еда |
| Кече | 8 сӱрем |
Аллергий дене кучедалме тӱнямбал кече (англ. World Allergy Day) — 8 июльышто ий еда палемдыме официал пайрем. 2005 ийыште тӧнежлыме[1][2]. Тыгай шонымаш дене — аллергий черлан вияҥаш пуаш огыл, да эмлыме йӧн-влак нерген шинчымашыжым калык деке шукташ[3][4][5][6].
Историй
«Аллергий» терминым икымше гана 1906 ийыште йоча врач Клименс фон Пирке кучылтын[7]. Тиде черын ойыртемалтше палыжым Акрет годсо Египет жапыштак ужыныт, но шот дене шымлымаш XIX курымышто гына тӱҥалын.
Аллергий дене кучедалме тӱнямбал кечым Аллергий шотышто тӱнямбал организацийын (англ. World Allergy Organization) да Иммунопатологий шотышто тӱнямбал организацийын (англ. World Intellectual Property Organization) темлымышт почеш 2005 ийыште тӧнежлыме[3][8][9].
Аллергийым пудий, кага (насекомый), кушкылын шыркаже, консервант, кочкыш сатун чияже, эм да чонан-влак тарватен кертыт. Тудо вуйым корштара, омым йомдара, уш-акыл волымым да умылен моштымашым иземден кертеш; эндокрин ден нерв кышкарлан удам ышта[10].
Мегаполис ден кугу олалаште илыше-влак лушкыдемше иммунитетлан кӧра аллергий дене утларак орланат, ешартыш амал семын йырым-йырысе йырвелын лавыран улмыжым, синтетике материалым да кочкышышто химий ешартыш-влакым ончыкташ лиеш[11][12].
Аллергийын ылыжмаште юго (тукым) вӱр ден санитар-гигиенысе илыш йӧн тӱҥ верым айлат[13][2].
Цель ден задаче-влак
Аллергий дене кучедалме тӱнямбал кечын шонымашыже — тиде черын палыже да тудым чарыме йӧн нерген кумда меркалыкым палдарен шогымаш.
Ыштышаш паша-влак[14]:
- аллергий дене кылдалтше йодыш-влакын шарлымыж нерген шинчымашым нӧлтымаш;
- аллергий чер деч аралалташ да эмлалташ кӱлмӧ нерген умылымашлан тӱткышым утларак ойыраш;
- аллергологий шотышто шанче шымлашлан йӧным ыштымаш;
- аллергийым пален налме да эмлалтме у йӧн-влакым кычалын илышыш шыҥдарымаш[2][9].
Мероприятий ден акций-влак
Тиде кечын аллергий дене кылдалтше, таза илыш-йӱлам моктышо да аллергий черын шочыктымо йодышыжо-влак нерген шижтарымашке виктаралтше тӱрлӧ мероприятий ден акций-влак эртаралтыт. Теве нунын кокла гыч южышт[8][4]:
- иммун кышкарым аралыме арня (ий еда 3 гыч 9 июль марте);
- черын амалже, эртымыже, эмлалтмыже нерген лекций ден семинар-влак;
- черым шымлаш йӧным ыштыме да эмлымаште у йӧным кычалаш полшышо акций-влак;
- аллергий дене кучедалаш кӱлмӧ нерген социал ролик ден видеоматералым ыштен шарымаш;
- социал вапшыште да СМИ-лаште увертарыше кампаний-влак[6].
Палемдымаш
- ↑ 08 июля - Всемирный день борьбы с аллергией. ГБУЗ «Крымская ЦРБ». Дата обращения: 25 пеледыш 2024.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Всемирный день борьбы с аллергией (англ.). medicina.ulisboa.pt (8 сӱрем 2021). Дата обращения: 25 пеледыш 2024.
- ↑ 3,0 3,1 8 июля - Всемирный день борьбы с аллергией. ФГБУ «НМИЦ ТПМ» Минздрава России (8 сӱрем 2021). Дата обращения: 25 пеледыш 2024.
- ↑ 4,0 4,1 8 июля – Всемирный день борьбы с аллергией. Детская городская поликлиника №118 Департамента здравоохранения города Москвы. Дата обращения: 25 пеледыш 2024.
- ↑ 8 июля – Всемирный день борьбы с аллергией. Государственное бюджетное учреждение Детская городская поликлиника № 86 Департамента здравоохранения г. Москвы. Дата обращения: 25 пеледыш 2024.
- ↑ 6,0 6,1 8 июля – Всемирный день борьбы с аллергией. ГАУЗ «Городская поликлиника №18» (7 сӱрем 2022). Дата обращения: 25 пеледыш 2024.
- ↑ 8 июля - Всемирный день борьбы с аллергией. Государственное бюджетное учреждение Ростовской области "Городская поликлиника №5" в г. Ростове-на-Дону. Дата обращения: 25 пеледыш 2024.
- ↑ 8,0 8,1 Всемирный день борьбы с аллергией. СПб ГБУЗ Кожно-венерологический диспансер №11.
- ↑ 9,0 9,1 Всемирный день борьбы с аллергией. ГБУ ОБ №2 Ростовская область. Дата обращения: 25 пеледыш 2024.
- ↑ Всемирный день борьбы с аллергией (англ.). slidesgo.com. Дата обращения: 25 пеледыш 2024.
- ↑ 08 июля 2022 года - Всемирный день борьбы с аллергией. Управление федеральной службы по надзору в сфере защиты прав потребителей и благополучия человека по Волгоградской области (8 сӱрем 2022). Дата обращения: 25 пеледыш 2024.
- ↑ Всемирный день борьбы с аллергией. Государственное Бюджетное Учреждение Здравоохранения Ростовской Области "Центральная Районная Больница" в Ремонтненском районе (7 сӱрем 2023). Дата обращения: 25 пеледыш 2024.
- ↑ Всемирный день борьбы с аллергией. Информационный медицинский портал MEDGIS.RU (8 сӱрем 2021). Дата обращения: 25 пеледыш 2024.
- ↑ Всемирный день борьбы с аллергией. Городской центр общественного здоровья и медицинской профилактики. Дата обращения: 25 пеледыш 2024.