Саламлалтмын тӱнямбал кечыже
| Саламлалтмын тӱнямбал кечыже | |
|---|---|
| Файл:Всемирный день приветсвий.jpeg | |
| Ыҥ | Тыныслыкым арален кодышаш верч мер калыкын тӱткышыжым айдеме кокласе кылым вияҥдымашке виктараш |
| Ышталтын | 1973 ий 21 кылме |
| Ыштыше | Брайен Маккомак, Майкл Маккомак |
| Кече | 21 кылме |
| Кылдалтын | Йӱштӧ сарын талышнымыже |
Саламлалтмын тӱнямбал кечыже (англ. World Hello Day) — тӱнямбал пайрем, йолташла саламлалтмылан пӧлеклалтын, 1973 ий гыч ий еда 21 ноябрьыште палемдалтеш. Тӱнямбал нелылыкым куштылемден колтымо шонымаш дене иза-шольо (Майкл ден Брайн Маккомак) шонен луктыныт[1].
Тиде кечын тӱрлӧ элла гыч еҥ-влак саламлымашым ваш колтылыт, шыргыжалын порым тыланат, тыге тӱрлӧ калык-влак коклаште келшымаш да татулык кумылым шарат. Пайремын тӱҥ шонымашыже — айдемын мер калыкыште шкем шижме кумылжылан тӱткышым ойыраш, тыге тыныс шӱлышым вияҥден пеҥгыдемдаш.
Историй
Саламлалтмын тӱнямбал кечыже 1973 ийыште шочын. Пайремым американ иза-шольо Майкл ден Брайан Маккомак негызленыт. Тунам, октябрьыште, Египет ден Израиль коклаште ылыжше Суд кечын сарже иза-шольо-влакым тӱнямбал лидер-влаклан тыныс деке ӱжшӧ да виешлыме деч кораҥаш сӧрвалыше серышым возыктен. Нуно чыла оксаштым почто роскотлан пытареныт, но шкеныштын шонымашкышт шуыныт: икымше ийын нунын ой дене 15 эл келшен, 50 ий эртымек, пайрем нерген шонымашым 180 утла эл авалтен[2]. Тылеч вара Саламлалтмын тӱнямбал кечыжым тӱрлӧ профессиян да ийготан граждан-влак, кугу политике лидер, тӱнямбал кинон, телевиденийын лӱмлӧ еҥже-влак да молат палемдат[3].
Саламлымаш кече дене тӱрлӧ ийлаште кумдан палыме еҥ-влак ушненыт: Билл Клинтон, Королева Елизавета II, Генри Форд, Стиви Уандер, Рональд Рейган, Тереза ава, Лучано Паварротти да молат. Маккормакмытлан СССР президентын, тӱнян нобель премийжын лауреатше Михаил Горбачёвын пресс-службыж гычат вашештеныт[4].
Кажне кечын уло тӱня мучкогыч икте-весылан тӱрлӧ йылме дене тыланымашым ойлат. Тиде тамган ӱзгар. Тудо айдеме илышын тӱҥжым ончыкта. Мыланна тендан Саламлалтмын тӱнямбал кечыжым ий еда пайремлаш шонымашда келша. Тудо еҥ-влак коклаште ваш-ваш сайрак умылаш полша[5]
— Михаил Горбачевын фондшын пресс-секретарьжын Ирина Маликован серышыже.
Пайрем йӱла
Саламлалтмын тӱнямбал кечыжым кугыжаныш кӱкшытыштӧ огыт палемде, тудын нерген шуко еҥ шагал пала. Сандене пайремын йӱлаже шукак огыл. Туге гынат Саламлалтмын тӱнямбал кечыже еҥ-влакым ты кечын кеч 10 палыдыме еҥ дене саламлалташ ӱжеш, тыге нуно ваш-ваш мутланымашын пеш кӱлешан улмыж нерген шарныктынешт. Тидым кеч-кузеат ышташ лиеш: кидым ваш кормыжташ, ӧндалаш але вуйым саваш[6][7]. Тӱҥжӧ — вес еҥлан поро кумылым ончыкташ[8][9].
Российыште
Российыште Саламлалтмын тӱнямбал кечыже официал пайремлан ок шотлалт, туге гынат тиде кечын еҥ-влак икте-весыштлан тазалыкым, сай кумылым, перкем, эсенлыкым да сеҥымашым тыланат[10]. Чыланат шке йолташыштым, родо-тукымыштым да пырля пашам ыштышыштым вашлиймышт годым веле огыл, тыгак телефон йыҥгыр, почто серыш, социал вапшыште кылым ыштен саламлат. Южо организаций вашлиймашым эртарат, тыште еҥ-влак саламлалтмын тӱрлӧ йӧнжым пален налыт, моло калык тӱвыран еҥже-влак дене вашлийын ты йӱла нерген ваш каласкалат[11].
Тыгак ончо
- Телевиденийын тӱнямбалысе кечыже (21 ноябрь)
- Микалын кечыже (21 ноябрь)
- Россий Федерацийысе налог орган пашаеҥын кечыже
Палемдымаш
- ↑ Всемирный день приветствий — 21 ноября История и особенности праздника в проекте Календарь Праздник. https://ort-tv.ru/polezno-znat/vsemirnyj-den-privetstvij-21-noyabrya-istoriya-i-osobennosti-prazdnika-v-proekte-kalendar-prazdnik/. Оренбургское региональное телевидение. Дата обращения: 21 кылме 2023.
- Парламентская газета. Дата обращения: 21 кылме 2023.
- ↑ Редакция. 21 ноября отмечают: Всемирный день телевидения и День приветствий, Российский День военной присяги, День бухгалтера и День работника налоговых органов. sakhaparliament.ru. Саха Парламент (21.11.23). Дата обращения: 21 кылме 2023.
- Комсомольская правда. Дата обращения: 21 кылме 2023.
- ↑ Привет, шалом, бонжур. Откуда произошли приветствия и в чем их значение. yamal-media.ru. Ямал Медиа. Дата обращения: 21 кылме 2023.
- ↑ Всемирный день приветствий. vavilovsar.ru. Саратовский государственный университет генетики, биотехнологии и инженерии имени Н.И. Вавилова (23 кылме 2021). Дата обращения: 21 кылме 2023.
- ↑ 21 ноября – День приветствий и телевидения. dobro.press. Журнал добро (21 кылме 2023). Дата обращения: 21 кылме 2023.
- ↑ Всемирный день приветствий. mirkosmosa.ru. Мир космоса. Дата обращения: 21 кылме 2023.
- РИА Новости (21 кылме 2013). Дата обращения: 21 кылме 2023.
- ↑ Марина Черненкова. 21 ноября 2023 – Всемирный день приветствий: История и традиции праздника. osnmedia.ru. Общественная служба новостей (20 кылме 2023). Дата обращения: 21 кылме 2023.
- ↑ 21 ноября Всемирный день приветствий. culture.ru. Культура.РФ (21 кылме 2023). Дата обращения: 21 кылме 2023.