Осёлын пайремже
Осёлын пайремже (лат. festum asinorum, asinarium festum etc.) коклакурымысо европо олаште — инсценировко (процессий дене), евангель историй, Христосын Роштож дене кылдалтше, кушто ик тӱҥ верым ослик айлен.
Кӱчык характеристике
Осёлын пайрем шнуй ешын Египетыш куржмыж нерген шарныкта (Мф 2:13-15) да 14 январьыште палемдалтеш. Шочынава ден Азам модшо ӱдырым оласе площадьыште ослик ӱмбак шынденыт, тидын деч вара процессий мурен приходской черке деке ошкылын, тыште ты кечылан пӧлеклалтше мессу эртен. Осёлын пайремыште верысе храмын хорыштыжо мурышо йоча-влак, изирак черке чинан еҥ-влак чолган тыршеныт.
Процессийын йонгалтарыме семыште латин паралитургий муро — кондукт — кучылталтын. Утларак палымылан «Orientis partibus» (XII курымышто) кондукт шотлалтын.
1. Эрвел мланде гыч мемнан деке осёл толын, мотор да пеш виян, поро дене кудыртымо. Ну, ошкыл-ян, Осёл!
2. Сихем[1] курыкышто Рувимын пукшымо, Осёл Иорданым вончен да Вифлеем марте миен шуын.
3. Тудо самырык пӱчӧ, ирказа да пӱчӧ деч кӱшкырак тӧршта, да тудо мидий верблюд деч писын кудалеш. (R.)
6. Кочкын [чыла радамлын] — шож вуй гыч тӱҥалын шуралтыш марте, но, туге гынат, идымыште шурным шу деч ойыра[2]. (R.)
7. О, осёл! Шудо дене шерым темымек, «Аминь» ман. Аминь, аминь ман да шӱкал Шӱкшӧ Законым (R.)
Осёлын пайремжым историк-влак утларак кумда Аҥыра-влакын пайремышкыже пуртат (лат. festum stultorum, festum fatuorum), тидын нерген икымше гана француз юмынмутым возышо Иоанн Белетан пашаштыже ушештарыме[3][4], а тудын йӱксавышыже пӱтынь еврорпысо тӱвыра историйыште йоҥга, эсогыл В. Гюгон «Собор Парижской богоматери» романыштыжат, Ф. Ницшен «По ту сторону добра и зла» философий трактатыштыжат[5].
Тыгак ончо
- Осёл дене эртымаш
Палемдымаш
- ↑ Сихем — упоминаемая в Ветхом завете местность в Самарии, изобилующая фруктами, благоухающими цветами и травами. Рувим — старший сын Иакова (брат Иосифа), здесь — символ благочестивого пастуха.
- ↑ Отсюда следует, что данный осёл не просто дикая тварь, но уже «озарён» христианской мудростью (намёк на знаменитую евангельскую притчу, Мф 13:24-30)
- ↑ Билье Ф. Музыка на Празднике дураков // Исторический атлас средневековой музыки. Рус. пер. и ред. С. Н. Лебедева. М.: Арт Волхонка, с. 157.
- PL 202, col. 79).
- ↑ Фрагмент первой строфы «ослиного» кондукта «Orientis partibus» (adventavit asinus pulcher et fortissimus) Ницше использовал в Отделе 1.8, иронизируя над самоуверенностью философов прошлого.
Литератур
- Office de Pierre de Corbeil (Office de la Circoncision) improprement appelé 'Office des Fouxs'. Texte et chants publié d'après le manuscrit de Sens (XIIIe siècle), avec introduction et notes par Henri Villetard. Paris, 1907 (оффиций на Праздник дураков из Санса).
- Arlt W. Ein Festoffizium des Mittelalters aus Beauvais in seiner liturgischen und musikalischen Bedeutung. 2 Bde. Köln, 1970 (праздничный оффиций из кафедрального собора Бове).
- Hansjörg Auf der Maur. Feiern im Rhythmus der Zeit I. Herrenfeste in Woche und Jahr. Regensburg: Verlag Friedrich Pustet, 1983, ISBN 3-7917-0788-4 (Handbuch der Liturgiewissenschaft Teil 5).
- Arlt W. The office for the feast of Circumcision from le Puy // The divine office in the late Middle Ages, ed. by Margot Fassler and Rebecca Baltzer. Oxford: OUP, 2000, p. 324-343 (оффиций из Ле-Пюи-ан-Веле).
- Guilleray P.E. La Fête des fous dans le nord de la France (XIVe-XVIe siècles). Thèse. Paris: Ecole nationale des chartes, 2002.
- Harris M. Sacred folly: A new history of Feast of fools. Ithaca; London: Cornell University Press, 2011, p. 74-85.
- Билье Ф. Музыка на Празднике дураков. Музыка и развлечение // Исторический атлас средневековой музыки. Рус. пер. и ред. С. Н. Лебедева. М.: Арт Волхонка, 2016, с. 154—159.
Кылвер-влак
- Lempfrid W. Von Narren- und Eselsfesten. Mittelalterliche Musik zwischen Kirche und Ketzerei Архивная копия от 24 теле 2018 на Wayback Machine (конспект передачи Юго-Западного Немецкого радио в Штутгарте)
- Feast of Asses (Catholic Encyclopedia, 1909)
- Кондукт «Orientis partibus» (ансамбль «Микролог») на YouTube