Мыскара

РУВИКИ — эрыкан энциклопедий гыч материал
Шыргыжмаш — сай кумылын тамгаже

Мыскара (руш. юмор) — илышыште воштылчыкан, мыскара сӱретым ужын аклен шуктышо уш-акыл (интеллектуал) моштымаш, пӱйым шырымаш (зубоскальство). Воштылчык (юмор) шижмаш айдемын йыр улшо тӱняште ваш келшыдымашым ужын моштымыжо дене кылдалтын[1].

Кумдан умылымаште — чыла, мо мыскарам, шыргыжмашым, куаным шочыктен кертеш.

Руш йылмыште тӱҥалтыште «кумыл», «чон шӱлыш» умылымашан тошто гумор мут шарлен улмаш (XVIII курым гыч)[2]. М. Фасмер тыге шонен, ты мут нем. humor гыч налме лийын кертеш[3], но тыгай мут тыгак итальян йылме гыч налалт кертын (мутлан, итал. umore)[2]). Мыскара мут руш йылмыш «мыскарам шижмаш» умылымаш дене XIX курымышто англичан йылме гыч логалын, ты мут англичан йӱклан келшен толеш: англ. humour ['hju: mɔ]. Мутын шочмыжо лат. humor гыч лийын, тиде «вӱдыжгӧ», «вишкыде, кушкылвӱд» умылымашым ончыктен. Кокла курымласе эмлымаште тиде латин мут «вӱдан айдеме» умылымашым ончыктен, тудын могырыштыжо капкыллан ситыше вӱд лийын, тиде умылымаш айдеме кап ден чонын таза улмыштым ончыктышо палылан шотлалтын[2][4].

  1. Психология. Словарь под ред. А. В. Петровского, М. Г. Ярошевского. — М.: Политиздат, 1990.
  2. 1 2 3 Черных П. Я. Историко-этимологический словарь современного русского языка. — М.: Русский язык, 1999. — Т. 2. — С. 459.
  3. Фасмер М. Этимологический словарь русского языка. — М.: Прогресс, 1987. — Т. IV. — С. 530.
  4. Цыганенко Г. П. Этимологический словарь русского языка. — К: Радянська школа, 1989. — С. 504.