Грамото шотышто тӱнямбал кече
| Грамото шотышто тӱнямбал кече | |
|---|---|
 | |
| Вес семын |
англ. International Literacy Day кит. 国际扫盲日 |
| Ыҥ | тунемме шарымаште мер пашам вияҥдымаш |
| Ышталтын | 1966 ий |
| Ыштыше | тунемдымылык пытарыме шотышто туныктыш министр-влакын тӱнямбал конференцийышт (Тегеран, 1965 ий) |
| Кече | 8 идым |
Грамото шотышто тӱнямбал кече ( ООН-ын моло официал йылмыла дене: англ. International Literacy Day, араб. اليوم العالمي للتحصيل, исп. Día Internacional de la Alfabetización, кит. 国际扫盲日, фр. la Journée internationale de l'alphabétisation ) — 8 сентябрьыште палемдалтеш. Грамото шотышто тӱнямбал кечым ЮНЕСКО увертарен. Тидым Образований да грамотдымылыкым пытарыме шотышто министр-влакын 1965 ий сентябрьыште лийше тӱнямбал конференцийже темлен. 8 сентябрь — тиде конференцийын почылтмо кечыже.
Тиде кече грамотым шарыме шотышто обществын тыршымашыжым вияҥден колтышаш, тиде — ЮНЕСКО-н ик эн тӱҥ пашаже.
- 2002 ийыште ООН-ын Генерал Ассамблейже (A/RES/56/116 № резолюций) ООН-ын Грамотлык верч тыршыме Луийжым увертарен.
- Вес ийын Генерал Ассамблей (A/RES/57/166 № резолюций) ООН-ын Генерал секретарьжын «ООН-ын луийлан паша планжым» пеҥгыдемден да луий жапыште ты пашам тӱнямбал кӱкшытыштӧ утыр чолган вияҥден колташлан ЮНЕСКО-м координаторлан увертарен. Тиде кечын ЮНЕСКО-н лӱмын ыштыме премийже (15000 доллар) пуалтеш, тыге грамотдымылык ваштареш кучедалмаште эн сай паша лектышым палемдат. Эн ончычак тиде проект-влак Йӱдвел Африкын эллаштыже, Кечывалвел-Эрвел Эмиратыште да Китайыште шыҥдаралтыт[1].
2016 ийыште шуко эллаште «Эртышым лудын, ончыкылыкым серена» ӱжыкмут дене тиде тӱнямбал кечым увертарымылан витле ий темме шотышто пайрем мероприятий-влак эртаралтыныт.
Статистике увер
2005 ийыште 50 дечат шагал элыште чылаштлан тӱҥалтыш шинчымашым налаш йӧн лийын. 2005 ийыште тӱняште 20 процент наре кугу еҥ-влак грамотдымо лийыныт.
Грамото шотышто тӱнямбал кечын ий еда ямдылыме теме-влак
- 2006 ий — «Грамотность икшырымын вияҥдаш йӧным ышта»
- 2007 ий — «Тазалык да грамото»
- 2008 ий — «Грамотлык да тазалык»
- 2009 ий — «Грамото шке йӧным кумдаҥда»
- 2010 ий — «Грамото ӱдырамашын илышыштыже»
- 2011 ий — «Грамото да тӱня»[2][3]
- 2013 ий — «21-ше курымыш грамото деке вияҥдымаш»[4]
- 2014 ий — «Грамото да икшырымын вияҥмаш»[5]
- 2015 ий — «Грамотность да пеҥгыде обществе-влак»
- 2016 ий — «Эртышым лудын, ончыкылыкым серена»
- 2017 ий — «Цифр технологий тӱняште грамотлык»[6]
- 2018 ий — «Грамото да моштымым вияҥдымаш»[7]
- 2019 ий — «Грамото да шуко йылме»[8]
- 2020 ий — «COVID-19 кризис жапыште да варажат грамотылан туныктымаш»[9]
- 2021 ий — Грамотлык айдемым вияҥдышаш верч: цифр кӱрылтышым кӱчыкемдымаш»[10]
Палемдымаш
- ↑ Ликбез — грамотность — свобода/Справочно-информационный портал ГРАМОТА.РУ — русский язык для всех. Дата обращения: 3 идым 2015. Архивировано 24 идым 2015 года.
- ↑ Послание Генерального секретаря ООН Пан Ги Муна по случаю Международного дня распространения грамотности. Дата обращения: 3 идым 2015. Архивировано 9 идым 2017 года.
- ↑ Международный день грамотности-2012/Сайт ЮНЕСКО. Дата обращения: 3 идым 2015. Архивировано 19 теле 2015 года.
- ↑ Международный совет по открытому и дистанционному образованию (ICDE). Новости. 13 сентября 2013 года. Дата обращения: 3 идым 2015. Архивировано из оригинала 24 идым 2015 года.
- ↑ Пресс-коммюнике ЮНЕСКО/02.09.2014. Дата обращения: 3 идым 2015. Архивировано 11 пеледыш 2015 года.
- ↑ Международный день грамотности. Дата обращения: 8 идым 2021. Архивировано 8 идым 2021 года.
- ↑ Международный день грамотности. Дата обращения: 8 идым 2021. Архивировано 8 идым 2021 года.
- ↑ Международный день грамотности. Дата обращения: 8 идым 2021. Архивировано 8 идым 2021 года.
- ↑ Международный день грамотности.
- ↑ Международный день грамотности. Дата обращения: 8 идым 2021. Архивировано 8 идым 2021 года.
Кылвер-влак
- Резолюция № 1. 141 14-й сессии ЮНЕСКО
- Резолюция № A/RES/56/116 (недоступная ссылка)
- Резолюция № A/RES/57/166 (недоступная ссылка)
- Международный день грамотности на сайте ЮНЕСКО
- Образование сегодня. Информационный бюллетень ЮНЕСКО, 2006 г.
- Послание Генерального секретаря ООН в 2007 году
- Послание Генерального секретаря ООН в 2008 году