Васенёв, Василий Пантелеевич

Василий Пантелеевич Васенёв
Василий Пантелеевич Васенёв
Шочмо кече	10 вӱдшор 1916
Шочмо вер	Яраҥ уезд[d], Виче губерний[d], Россий империй[d];
Колымо кече	16 идым 1957 (41 ий)
Колымо вер	Ӧрша кундем, Марий Автоном Совет Социализм Республик, Россий Совет Федератив Социализм Республик[d], Совет Социализм Республик-влак Ушем;
Пурымаш	СССР
Службо жап	1942—1945
Званий
Часть	413-шо посна разведке рото
Командоватлен	отделений дене
Кредалмаш/сар	Кугу Ачамланде сар;
Отставкыште	колхоз председатель

Василий Пантелеевич Васенёв^{[К 1]} (1916 ий 10 апрель, Яраҥ уезд, Виче губерний — 1957 ий 16 сентябрь, Оршанке район, Марий АССР) — 413-шо посна разведке ротын отделений командирже (352-шо стрелковый дивизий, 5-ше армий, 3-шо Белорус фронт), сержант^{[К 2]}.

Биографий

1916 ий 10 апрельыште (моло увер почеш — 6 августышто) Васенёво ялыште^[1]^[2]^[3]|group="К"}} кресаньык ешеш шочын. Руш. Тунеммыже тичмаш огыл кыдалаш. «Йошкар Васенёво» колхозышто (вара Киров лӱмеш колхоз манын лӱмдымӧ) пашам ыштен, сар деч ончыч колхоз председательлан сайлалтын^[4].

1942 ий мартыште Оршанке район военкомат тудым Йошкар Армийыш налын, тиде жап гычак фронтышто. Пӱтынь сарзе корным 352-шо стрелковый дивизийыште, 413-шо посна разведке ротышто разведчик лийын^[4].

1943 ий октябрьыште икымше сӧй наградым сулен, тунам тудо Староселье села кундемыште (Смоленск областьысе Угран район) тушманын аралтышыжым кӱрлмӧ годым эн ончыч тушманын траншейышкыже керылт пурен, строй гыч лекше отделений командирым алмаштен, кум контратакым чактарен да тӱҥ вий толмеш пеҥгыдемдалт шинчын. Йошкар Шӱдыр орден дене суапландаралтын^[4]^[5].

1943 ий 13 декабрь вашеш йӱдым Ирвенице ял кундемыште (наградылык документыште Арьянице манын йоҥылыш возымо, кызыт Витебск областьысе Дубровен район Заруб ялсоветыш пура) ефрейтор Васенев, разведпуппо дене командышыжла, контрольный пленныйым руалтен налмаште лийын. Группо дене моштен да грамотнын командоватлен, сӧй задачым шукташ йӧным ыштен, шкежак 3 тушман салтакым пытарен. 352-шо стрелковый дивизийын частьше-влак мучко 1944 ий 13 январьыште лукмо приказ почеш (3 №) ефрейтор Васенёв Василий Пантелеевич 3-шо степенян Чап орден дене суапландаралтын^[4]^[6].

1944 ий гыч ВКП(б) член. Умбакыже 1944 ий июнь-июльышто «Багратион» операцийысе кредалмаште ойыртемалтын, тушто отделений дене командоватлен^[4].

1944 ий 1 июльышто Березина эҥерым вончымо годым Новосёлки ял лишне (тений Беларусьысо Минск областьын Борисов районыштыжо) младший сержант Васенёв эҥерын касвел серышкыже ик эн ончыч шуын, тушто кӱварым пудештараш тӧчышӧ 6 гитлеровецым пытарен. 1944 ий 3 июльышто танк десант дене пырля Минск тӱрыш ик эн ончыч керылт пурен, туштыжо пеш тале урем кредалмаш каен шогымо годым 5 тушман салтак ден станковый пулемётым пытарен. 31-ше армийын войскаже мучко 1944 ий 20 октябрьысе приказ почеш (198 №) младший сержант Васенёв Василий Пантелеевич 2-шо степенян Чап орден дене суапландаралтын^[4]^[7].

1945 ий телым Эрвел Пруссийыште ончык кайыме годым сержант Васенёв пехотын боевой радамыштыже эртен, Тройбург илыме верыш керылт пурен, тушманын кок пулемёт расчётшым пытарен да кок пленныйым руалтен. 1945 ий 11 февральыште Цинтен ола деч эрвелнырак дивизийын эскерыме олмышкыжо тушманын контратакыжым чактарыме годым 20 гитлеровецым пытарен, кумытым пленыш налын^[4].

1-ше степенян Чап орден дене наградитлалташ палемдалтын, но документ-влак, очыни, 5-ше армийын штабыштыже пижыныт, да кидпалым пышташ 1945 ий шыжым гына логалыныт. Тиде жапыште 5-ше армий Мӱндыр Эрвелыште кредалмашым пытарен, а сержант Васенёв мӧҥгыштыжат лийын^[4].

Мӱндыр Эрвелыште Совет войска-влакын Главнокомандующийже маршал А. М. Василевскийын 1945 ий 23 сентябрьысе приказше почеш (032/н №) старший сержант Васенёв Василий Пантелеевич Мӱндыр Эрвелыште япон-влак дене кучедалме фронтышто командованийын пуымо сӧй пашам моткоч сайын шуктымылан да тидын годым талылык ден лӱддымылыкым ончыктымылан 1-ше степенян Чап орден дене суапландаралтын. Чап орденын тичмаш кавалерже лийын^[4].

1945 ий сентябрьыште демобилизоватлалтын^[4].

Шочмо Васенёво ялышкыже пӧртылын. Угыч Киров лӱмеш колхоз председательлан сайлалтын. Активист да пӧртылшӧ фронтовик-влакын полшымышт дене кӱчык жапыште вольык фермым ачален, смолам лукшо заводым пашаш колтен, урлыкаш пырче фондым уэмден, чодырам ямдылыме планым сайын темен, мер объект-влакым чоҥаш тӱҥалын. 1955 ийыште, колхоз-влакым пужен ыштыме да ушымо деч вара, колхоз фермым вуйлатен. 1956 ий гыч Оршанке лесничествын лесникшылан пашам ыштен. Фронтысо сусыр-влак тазалыкшым лунчыртеныт^[4].

1957 ий 16 сентябрьыште колен^[4].

Награде-влак

Йошкар Шӱдыр орден (1943.19.10)^[5]
1-ше (1945.23.09)^[1], 2-шо (1944.20.10)^[7] да 3-шо (1944.13.01)^[6] степенян Чап орден
2-шо степенян Ачамланде сар орден (1944.27.10)^[8]
медаль-влак, тидын шотыштак:
- «Германийым сеҥымылан»^[1].

Палемдымаш

↑ ¹ ² ³ Информация из учётной карточки награждённого в электронном банке документов «Подвиг народа».
↑ Яраҥ уездын Ернур волостьышкыжо пурышо Васенёво ял (Аршанка, Араша), вараже Оршанке районысо Упша, Табашин, Ӧрша, Кугу Ӧрша ялсоветлашке пурен; аралалт кодын огыл, тений — Марий Эл Оршанке районын территорийже)
↑ Васенево (Араша) (рус.). Родная Вятка (29 шорыкйол 2015). Дата обращения: 18 ага 2020.
↑ ¹ ² ³ ⁴ ⁵ ⁶ ⁷ ⁸ ⁹ ¹⁰ ¹¹ ¹² Сайт «Герои страны».
↑ ¹ ² Наградной лист в электронном банке документов «Подвиг народа».
↑ ¹ ² Наградной лист в электронном банке документов «Подвиг народа».
↑ ¹ ² Наградной лист в электронном банке документов «Подвиг народа».
↑ Наградной лист в электронном банке документов «Подвиг народа».

Умылтарымаш

↑ Суаптар документлаште — Васинев.
↑ 1-ше степенян Чап орден дене суапландарыме татлан званий.

Литератур

Васенёв Василий Пантелеевич // Энциклопедия Республики Марий Эл / Отв. ред. Н. И. Сараева. — Йошкар-Ола, 2009. — С. 267. — 872 с. — 3505 экз. — ISBN 978-5-94950-049-1.
Васенёв Василий Пантелеевич // История Марийского края в лицах. 1941—1945 гг. Великая Отечественная война. — Йошкар-Ола: МарНИИЯЛИ, 2015. — С. 40—42. — 374 с. — 500 экз. — ISBN 978-5-94950-070-5.
Мочаев В. А. Васенёв Василий Пантелеевич // Марийская биографическая энциклопедия / Авт.-сост. В. А. Мочаев. — 2-е изд. — Йошкар-Ола: Марийский биографический центр, 2017. — С. 70. — 606 с. — 1500 экз. — ISBN 978-5-905314-35-3.

Кылвер-влак

Каргапольцев С. Васенёв Василий Пантелеевич (рус.). Сайт «Герои страны». Дата обращения: 18 ага 2020.

[ипн-3] ¹ ² ³ Информация из учётной карточки награждённого в электронном банке документов «Подвиг народа».

[4] Яраҥ уездын Ернур волостьышкыжо пурышо Васенёво ял (Аршанка, Араша), вараже Оршанке районысо Упша, Табашин, Ӧрша, Кугу Ӧрша ялсоветлашке пурен; аралалт кодын огыл, тений — Марий Эл Оршанке районын территорийже)

[5] Васенево (Араша) (рус.). Родная Вятка (29 шорыкйол 2015). Дата обращения: 18 ага 2020.

[сгс-6] ¹ ² ³ ⁴ ⁵ ⁶ ⁷ ⁸ ⁹ ¹⁰ ¹¹ ¹² Сайт «Герои страны».

[кзв-7] ¹ ² Наградной лист в электронном банке документов «Подвиг народа».

[сл3-8] ¹ ² Наградной лист в электронном банке документов «Подвиг народа».

[сл2-9] ¹ ² Наградной лист в электронном банке документов «Подвиг народа».

[10] Наградной лист в электронном банке документов «Подвиг народа».

[1] Суаптар документлаште — Васинев.

[2] 1-ше степенян Чап орден дене суапландарыме татлан званий.

[К 1]

[К 2]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]